کابل کواکسیال

کابل هم‌مِحوَر (کواَکسیال) (به انگلیسی: Coaxial cable) یا بافهٔ هم‌محور کابلیست با مغزیِ رسانای داخلی که با پوشش نارسانای منعطفی محصور شده‌است؛ روی این لایهٔ منعطف نیز لایهٔ رسانای نازکی که برای انعطاف بیشتر به هم بافته شده‌است، قرار دارد؛ هدف از این لایه رسانای خارجی جلوگیری از نفوذ نویزهای محیطِ اطرافِ کابل می‌باشد. همهٔ این اجزا، در داخل عایق دیگری محصور شده‌اند.

کابل هم‌محور RG-59 قابل انعطاف A-غلاف بیرونی B-شیلد مسی C-پوشش عایق جداکننده D-مغز مسی

این کابل‌ها دارای امپدانس مخصوص به خود هستند؛ مثلاً کابل ۵۰ اهمی یا ۷۵ اهمی. کابل مورد استفاده در آنتن ماهواره‌های خانگی و تلویزیونهای همگانی از نوع هم‌محور ۷۵ اهمی هستند. اگر به بدنه آن‌ها دقت کرده باشید، امپدانس و برخی اصطلاحات دیگر آن نوشته شده‌است.

یکی از مشخصات بارز کابل هم‌محور این است که در حالت دریافت سیگنال با آن نویزی نمی‌تواند در طول خط انتقال وارد آن شود و در حالت ارسال سیگنال توسط آن تشعشع و تابشی در طول کابل دیده نمی‌شود؛ یعنی موج انتقالی کاملاً شیلد و محافظت می‌شود. کابل کواکسیال با برخی تغییرات می تواند به عنوان کابل بلندگو نیز استفاده شود.

اجزای کابل هم‌محور

تقسیم‌بندی

کابل هم‌محور به دو دسته تقسیم می‌شود:

۱-تین‌نِت:

این نوع کابل هم‌محور قابل انعطاف است و قطر آن در حدود ۲۵/۰ اینچ می‌باشد. از آنجا که تین‌نِت نرم و انعطاف‌پذیر است و کار کردن با آن هم آسان می‌باشد. تقریباً در تمام شبکه‌ها می‌تواند مورد استفاده قرارگیرد. در شبکه‌هایی که از تین‌نِت استفاده می‌کنند، کابل مستقیماً به کارت شبکه متصل می‌شود نوع نازک کابل هم‌محور می‌تواند سیگنال‌ها را تا فاصله تقریبی ۱۸۵ متر (۶۰۷ فوت) ارسال کند، بدون آن که تضعیف شوند. سازندگان کابل، در مورد طراحی متفاوت کابل‌ها به توافق رسیده‌اند، کابل تین‌نِت جزء کابل‌های خانواده RG-58 بوده و دارای امپدانس ۵۰ اهم است. امپدانس، مقاومت سیم در برابر جریان متناوب است. تفاوت اصلی میان کابل‌های خانواده RG-58 هسته مسی در مرکز آنهاست. این هسته می‌تواند به صورت یک مفتول یا چند تار به هم تابیده باشد که نظر قابلیت استفاده بیشتر مناسب شبکه‌های کامپیوتر و سیستم‌های رادیویی از جمله انتقال بیسیمهای نظامی است و مناسب انتقال تصاویر دوربین مدار بسته و سیستم‌های کنترل راه دور نیست.

۲-تیک‌نِت

این نوع کابل، هم‌محور انعطاف‌پذیر و قطر آن در حدود ۵/۰ اینچ است. گاهی اوقات به کابل تیک‌نِت اترنت استاندارد نیز گفته می‌شود؛ زیرا اولین نوع کابل هم‌محور بود که در معماری شبکه معروف اِتِرنِت به کار برده شد. هسته مسی این کابل هم‌محور ضخیم‌تر از نوع نازک آن است. البته این روزها از این کابل به ندرت استفاده می‌شود و در موارد استثناء به عنوان ستون فقرات شبکه به کار می‌رود. هر چه هسته ضخیم‌تر باشد، سیگنال می‌تواند مسافت طولانی‌تری را بپیماید؛ بنابراین کابل تیک‌نِت نسبت به تین‌نِت سیگنال‌ها را در مسیرهای طولانی‌تری هدایت می‌کند. نوع ضخیم کابل هم‌محور می‌تواند سیگنال‌ها را بدون تضعیف تا فاصله ۵۰۰ متر (حدود ۱۶۴۰فوت) انتقال دهد؛ بنابراین با توجه به قابلیت تیک‌نِت در پشتیبانی عمل انتقال داده‌ها در مسافت‌های طولانی، از آن به عنوان ستون اصلی برای اتصال شبکه‌های تین‌نِت کوچکتر به یکدیگر استفاده می‌شود. برای اتصال شبکه‌های کوچک تین‌نِت به شبکه‌های تیک‌نِت از وسیله‌ای به نام ترنسیور استفاده می‌شود.

ترنسیور طراحی شده برای اِتِرنِت و تیک‌نِت شامل یک رابط به نام وَمپایر تَپ (انشعاب خوناشامی) می‌باشد. این رابط دارای سوزن‌هایی است که توسط آن‌ها به هسته کابل متصل می‌شود.

کابل هم‌محور مورد استفاده در تلویزیون ایران

کابل‌های تلویزیون اکثراً همگی ۷۵ اُهم بوده. نوع کابل آرجی-۵۹ که تصویرش در بالا هست در ایران رایج هست و میزان میرایی ۹٫۷۰۸ (واحد=دسی بل بر ۱۰۰ فوت، در فرکانس حدود ۷۵۰ مگاهرتز) دارد؛ ولی کابل مورد استفادهٔ روز، کابل آرجی-۶ می‌باشد که میرایی ۵٫۶۵ داشته و برای فاصله‌های زیاد از آرجی-۱۱ استفاده می‌کنند که میرایی ۳٫۶۵ را دارد.

کانکتور مورد استفاده رایج در ایران، کابل بِلینگ-لی یا IEC 61169-2 فیش کواکسیال فرکانس-رادیویی از نوع ۹٬۵۲ نام دارد (و معمولاً پیچ دار (رزوه) نیست)، این کانکتور قدیمی بوده و کانکتور رایج جدید کانکتور اِف (F connector) نام دارد، معمولاً پیچ دار است (و نباید آن را با کانکتور وای-فای اشتباه گرفت) و تا فرکانس یک گیگاهرتز خوب کار می‌کند، قیمت کمی هم دارد.

کابل کواکسیال مورد استفاده در شبکه های کامپیوتری

یکی دیگر از کاربرد های کابل کواکسیال استفاده از آنها در توپولوژِی های شبکه می باشد،این نوع کابل در توپولوژی bus که دستگاه های داخل شبکه را به صورت خطی به هم متصل می کند کاربرد فراوان داشت،اما با گذشت زمان و منسوخ شدن توپولوژی bus دیگر از کابل کواکسیال استفاده فراوانی در شبکه های کامپیوتری نمی شود.

پیوندهای مرتبط

• آنتن شاخه‌ای

منابع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Coaxial cable». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ مارس ۲۰۰۹.

• مشارکت کنندگان ویکی‌پدیا. شرکت خرید تجهیزات شبکه ایلیسکو. کابل کواکسیال (RG59) چیست؟
• فرستنده‌های FM. صفحهٔ ۹۰. تألیف: مهندس امین‌الله مستوفی. انتشارات عبادی.
• ویکی‌پدیای انگلیسی