کارتونیج (انگلیسی: Cartonnage) نوعی از ماده مصالح بود که در ماسک مرگ مصر باستان از دوره نخست میانی مصر تا دوران امپراتوری روم استفاده می‌شد. جنس آن از لایه‌های پارچه کتانی یا پاپیروس پوشیده با گچ بود. تک‌چهره‌های مومیایی فایوم نیز روی تخته‌های ساخته شده از کارتونیج نقاشی شده‌اند.[۲]

پشت یک ماسک کارتونیج آنوبی دوران دودمان بطلمیوسی
مومیایی دختری ناشناس که کارتونیجی از جنس لایه‌های کتان و گچ دارد.[۱] موزه هنری والترز

اهمیت باستانی ویرایش

آماده‌سازی کارتونیج قطعات پاپیروس را حفظ کرد، ازاینرو، یک منبع برجسته تاریخی از قطعات نسخه‌های خطی به خوبی حفظ‌شده هستند.[۳] در ۱۹۹۳ شهر هلسینکی چهارده قطعه کارتونیج را از موزه مصری در برلین را دریافت کرد. محافظان موظف به نگهداری و انتشار تمام متون پاپیروس یونانی از این آثار شدند.[۴]

مواد متشکله ویرایش

 
تکه‌ای کارتونیج از یک تابوت پادشاهی نوین مصر (موزه مصری روسیکروشن)
 
کارتونیج نسپانتجرنپیر، کانادا. ۹۴۵ تا ۷۱۸ پیشا عصر فعلی یا پیش از میلاد. کتان یا پاپیروس ترکیبی با گچ، رنگدانه، شیشه، لاجورد، ۶۹ (۱۷۵٫۲۶) در ۱۱ (۲۷٫۹۴) در ۱۶ (۴۰٫۶۴) اینج (سانتی‌متر) معادل ۱۷۷ سانت ارتفاع. موزه بروکلین، ۳۵. ۱۲۶۵.

مواد مورد استفاده در طول تاریخ تغییر یافت. در پادشاهی میانه مصر رایج بود که از کتان گچی استفاده کنند ولی در طول دوره سوم میانی مصر کتان و گچبری، در طول دوره بطلمیوسی از نوارهای قدیمی پاپیروس و در دوران روم باستان از مواد الیافی ضمخت‌تر.[۳]

استفاده مجدد از پاپیروس‌های هدر رفته (ضایعات) روشی رایج در طول دوره بطلمیوسی بود. بسیاری از اسناد دور انداخته شده از دولت و بایگانی‌ها برای این هدف استفاده می‌شدند.[۴]

منابع ویرایش

  1. «Mummy and Painted Cartonnage of an Unknown Woman». موزه هنری والترز.
  2. BRUCE BOWER (۱۴ فوریه ۲۰۱۶). «New clues illuminate mysteries of ancient Egyptian portraits - Same artist painted several lifelike paintings buried with mummies». Society for Science & the Public.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ «Burial customs:cartonnages».
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ «Cartonnage Papyri».