کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران

کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران (به کردی: کۆمەڵە ڕێکخراوی کوردستانی حیزبی کۆمۆنیستی ئێران، به انگلیسی: Komala Kurdistan's Organization of the Communist Party of Iran) یک سازمان سیاسی در کردستان ایران است که با مشی سیاسی کمونیستی فعالیت می‌کند. این گروه در گذشته سازمان انقلابی زحمتکشان کردستان ایران نام داشت، اما با تأسیس حزب کمونیست ایران در سال ۱۳۶۲ به این حزب پیوست و با پذیرفتن نقش سازمان منطقه‌ای این حزب در کردستان ایران، نام خود را به کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران تغییر داد و از آن زمان با این نام فعالیت می‌کند. کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران همزمان با انقلاب بهمن ۱۳۵۷، به همراه دیگر احزاب و سازمان‌ها در کردستان ایران دست به فعالیت مسلحانه زد. تاکنون چندین انشعاب در درون کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران اتفاق افتاده و احزاب دیگری ایجاد شده‌اند که با نام کومله فعالیت می‌کنند. دبیرکلی کومله سازمان حزب کمونیست ایران را در حال حاضر ابراهیم علیزاده بر عهده دارد.

کومله سازمان کردستان حزب کمونیست ایران کۆمەڵە ڕێکخراوی کوردستانی حیزبی کۆمۆنیستی ئێران
دبیرکل	ابراهیم علیزاده
بنیان‌گذاری	۱۹۶۹ (۱۳۴۸ خورشیدی)
مقرها	اردوگاه زرگویز، کردستان عراق
مرام سیاسی	ملی‌گرایی کردی مارکسیسم-لنینیسم کمونیسم سوسیالیسم
وابستگی ملی	حزب کمونیست ایران
رنگ رسمی	سرخ
تلویزیون	کومله
پرچم
سیاست در ایران حزب‌ها انتخابات

تاریخچه

در پاییز سال ۱۳۴۲ جمعی از دانشجویان کُرد که تازە با مسائل سیاسی و ادبیات چپ و کمونیستی آشنا شده بودند ، در تهران دور هم جمع شدند و تشکیلاتی را بنیان نهادند کە بعدها کومەلە نام گرفت. بنیانگذاران کومەلە ۱۱ نفر بودند کە عبارتند از: فوأد مصطفی‌سلطانی، محمدحسین کریمی، عبداللە مهتدی، مصلح شیخ‌الاسلامی، ساعد وطن دوست، شعیب زکریایی، فاتح شیخ‌الاسلامی، یداللە بیگلری، حسین مرادبیگی، ایرج فرزاد، محسن رحیمی.

این سازمان تا ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ و بە مدت ۹ سال بە صورت مخفیانە فعالیت کرد و در این مدت در بسیاری از دهات ها و شهرهای کردستان و در اکثر مراکز صنعتی و دانشگاهی در سراسر ایران، توانستە بود نفوذ کند و بصورت یک تشکیلات نسبتاً منسجم و در عین حال گستردە درآید.

در روز ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ محمد حسین کریمی کە یکی از بنیانگذران کومەلە بود در جریان تصرّف شهربانی شهر سقز، زخمی شد و دو روز بعد جان باخت. بە همین دلیل تشکیلاتی کە تا آن زمان بصورت مخفی و با نام تشکیلات فعالیت میکرد، تصمیم گرفت برای زندە نگهداشتن نام او، این روز را بە عنوان روز فعالیت علنی تشکیلات کومەلە نامگذاری کند.

کومەلە جزو اولین جریانات چپ و کمونیستی بود کە از همان ابتدای روی کار آمدن جمهوری اسلامی، علیه نظام مستقر و کردهای حامی نظام، دست به اسلحه برد.

فعالیت ها

از جملە فعالیت‌های برجستە کومەلە در عرصه نظامی علیە جمهوری اسلامی میتوان بە موارد زیر اشاره کرد:

• سازماندهی و رهبری جنگ خونین نوروز ۱۳۵۸سنندج که بە رهبری کادرهای شناختە شدە کومەلە نظیر صدیق کمانگر و ایوب نبوی و فرماندهی فرماندە مشهور کومەلە، محمد مائی(کاک شوان) انجام شد و طی آن مردم بیگناه زیادی جان خود را از دست دادند.

• کوچ تاریخی مردم مریوان بە رهبری فواد مصطفی سلطانی، با هدف تحت فشار قرار دادن نیروهای مسلح و دولت موقت

• به راه انداختن جنگ و درگیری خیابانی شهر پاوە علیه جمهوری اسلامی و نیز تمامیت ارضی ایران که نتیجۀ آن به شهادت رساندن جمعی ازنیروهای مسلح کشور بود.

• حمله به لشکر زرهی ارتش جمهوری اسلامی ایران در جادە بانه-سردشت بە فرماندهی سپهبد صیاد شیرازی

• مسلح کردن زنان و شرکت دادن آنها در جنگهای پارتیزانی و کارهای سیاسی در سال 1361 کە بدین ترتیب کومەلە به اولین جریان سیاسی ونظامی تبدیل شد کە تا آن زمان در سطح خاورمیانە بصورت رسمی زنان را وارد عرصە فعالیت نظامی کرد.

• کومەلە در عرصە فعالیت مدنی و جمعی و شوراهای مردمی هم نقش داشت.

• اولین شوراهای شهر و شورای محلات (بنکەها) در شهر سنندج با سازماندهی کومەلە تشکیل شد.

• تشکیل اتحادیە دهقانان کە فواد مصطفی سلطانی خود ایده پرداز و مسئول سازماندهی آن در روستاهای مریوان بود و بعدها کادرهای کومەلە در مناطق روستایی شهرستان های سقز، کامیاران و بانه(در استان کردستان)،بوکان،سردشت و اشنویه(در استان آذربایجان غربی) هم این اتحادیەها را برپا کردند و یکی از وظایف این اتحادیەها برچیدن آخرین بازماندگان اربابان و زمینداران وابستە بە حکومت پهلوی و همچنین تقسیم این اراضی افراد بین مردم آبادی ها بود.

تشکیل اتحادیە و شوراهایی مانند:

• اتحادیە بیکاران

• شورای معلمان

• شورای زنان

• شورای دانش اموزان

• اتحادیە هنرمندان

• و موارد دیگر که تنها بخشی از فعالیت های کومەلە در عرصه فعالیت های فرهنگی و سیاسی بود.

تشکیل حزب کمونیست ایران

نوشتار اصلی: حزب کمونیست ایران

کومەلە بە همراە سازمان اتحاد مبارزان کمونیست (سهند)، آن بخش نجات یافتە از ضربات پاسداران اسلامی (سازمان پیکار)، جمعی از کادر های سازمان انقلابی راە کارگر و چندین گروە بزرگ و کوچک چپ و کمونیستی دیگر، بعد از هشت ماە، سرانجام در روز ۱۱ شهریور ۱۳۶۲ حزب کمونیست ایران را تشکیل دادند. و کومەلە بەعنوان یکی از ستون های اصلی این حزب و بە نام جدید سازمان کردستان حزب کمونیست ایران (کومەلە) و با حفظ رهبری و فرم تشکیلاتی خود تا آن زمان بە فعالیت خود در این حزب ادامە داد وتا امروز هم همچنان بە این مسئولیت خود پایبند بودە و آن را ادامه داده است.

انشعابات در کومله

در سال ۲۰۰۰ میلادی، پس از مدتها کشمکش درونی، آن دستە از اعضا و رهبران کومەلە کە اعتقاد داشتند کمونیسم مانع رسیدن آنها به سهیم شدن در قدرت در آیندە کردستان ایران است، بە رهبری عبداللە مهتدی و عمر ایلخانی زادە، انشعاب کردند و سازمان زحمتکشان کردستان ایران را بنیانگذاری کردند.این حزب، خود در سال ۲۰۰۷ دچار انشعاب شد و شاخە رفورم و اصلاحات بە رهبری عمر ایلخانی زادە از آن جدا شد. این دو جریان بعدها هر کدام دارای چندین انشعاب دیگر شدند.

نشریات حزبی

کومله سازمان حزب کمونیست ایران نشریه‌ای به نام پیشرو (به کردی: پێشڕه‌و) را منتشر می‌کند که به زبان کردی سورانی منتشر می‌شود. پیشرو ارگان این سازمان محسوب می‌شود و مواضع و تحلیل‌های سیاسی اعضای آن از اوضاع سیاسی و اجتماعی کردستان،‌ ایران،‌ خاورمیانه و جهان را در خود دارد. علاوه بر این کومله در گذشته نشریه‌ای ادبی، فرهنگی،‌هنری و روشنفکری را به نام پیشَنگ (به کردی: پێشه‌نگ) منتشر می‌کرد که مطالب تئوریک،‌ فلسفی، شعر،‌ داستان و نقد در آن به چاپ می‌رسید. انتشار پیشَنگ از سال ۱۳۹۰ خورشیدی متوقف شده‌است.

علاوه بر این دو نشریه، اعضای سازمان مواضع و نظریات خود را در نشریۀ جهان امروز نیز منتشر می‌کنند که به زبان فارسی و توسط حزب کمونیست ایران منتشر می‌شود. کومله همچنین دارای یک رادیو به نام رادیو صدای آزادی و برابری (به کردی: ڕادیۆ ده‌نگی ئازادی و یه‌كسانی) است که از تاریخ ۱ نوامبر ۲۰۰۴ فعالیت خود را آغاز کرده‌است. علاوه بر این کومله به صورت مشترک با حزب کمونیست ایران از سایت خبری پیام و تلویزیون کومله برای انتشار مواضع و تولید برنامه‌های خود استفاده می‌کند.