کوه صفا، کوه کم‌ارتفاعی است در کنار مسجدالحرام که در دامنه کوه «ابوقبیس» واقع شده‌است. معنای آن در لغت، به معنی سنگ سخت و صاف است.[۱] تپه صفا به طرف شرق مسجدالحرام است. کسی که بر بالای آن بایستد، روبه روی حجرالاسود قرار می‌گیرد. فاصله این کوه تا کوه مروه حدود 378 متر است.[۱]

در تاریخ اسلام

ویرایش

کوه صفا، نقطه شروع دعوت علنی حضرت محمد(ص)بود. او در پی نزول آیه ۹۴ سوره حجر[۲] بر بالای این کوه قرار گرفت و ضمن سخنانی مردم را به توحید، نبوت، معاد، عدل راهنمایی و آنها را رسماً از پرستش بت و گرایش به شرک، فساد و انحراف برحذر داشت[۳] و رسالت خویش را[۴] از فراز آن به جهانیان اعلام کرد.[۵]

همچنین روز فتح مکه بر فراز آن رفت و بشارت فتح مسلمانان را به مردم داد. پیش از آن، تعداد ۳۶ بت روی کوه صفا و مروه و بت‌های زیادی در فاصله بین آنها قرار داشت که همه آنها توسط محمد شکسته شدند.[۵]

همچنین در روایات اسلامی آمده‌است که پس از آن که ابراهیم همسرش هاجر و فرزندش اسماعیل را در مکه که سرزمینی بی آب و علف بود، رها کرد، هاجر در پی یافتن آب برای فرزندش و با دیدن سراب میان صفا و مروه هفت بار به جستجوی آب شتافت و بدون اینکه آبی پیدا کند نزد فرزندش بازگشت. اما ناگهان در بازگشت چشمه آبی را در کنار اسماعیل می‌یابد.[۶]

در قرآن

ویرایش

نام کلمه صفا و مروه در قرآن یکبار در سوره بقره آیه ۱۵۸ آمده و از آن دو، به عنوان «شعائرالله» یاد شده‌است،[۷] که در مناسک و اعمال حج، سعی بین آن دو کوه، باید انجام شود.

در ادبیات فارسی

ویرایش

خاقانی شروانی شاعر قرن ششم در سفرنامه خود (تحفه العراقین) در توصیف این دو کوه این چنین سروده است:

پس هم بزمان ز سر کنی پایآری سوی مروه و صفا رای
از سنگ صفا صفا پذیریمروا ز جمال مروه گیری
بینی دو برادران همخوییک رنگ همیشه روی در روی
چون جو زا فرق سر گشادهاز یک مادر دو گانه زاده

پیوند به بیرون

ویرایش

نگارخانه

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «صفا». کتابخانه طهور. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۳۸۶.[پیوند مرده]
  2. فاصدع بما تؤمر و اعرض عن المشرکین
  3. «صفا». کتابخانه طهو. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۳۸۶.[پیوند مرده]
  4. با جمله قُولُوا لا اِلهَ إلاّ الله تُفْلِحُوا
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ «صفا». کتابخانه حج. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ اوت ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۱۷ دی ۱۳۸۶.
  6. http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4789/6436/73423/صفا-و-مروه/?SearchText=صفا%20و%20مروه&LPhrase=
  7. إِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَائِرِ اللهِ (بقره/۱۵۸)