گربه‌سانان

زیر دسته گوشتخواران
(تغییرمسیر از گربه‌سان)

گربه‌سانان (نام رایج) یا گربه‌سانیان (نام علمی با پسوند رایج برای زیرراسته‌ها) (به لاتین: Feliformiaزیرراسته‌ای از گوشت‌خوارسانان هستند. خانواده‌ها و گونه‌های این زیرراسته الزاماً از گربه‌ها نیستند و فقط شباهت‌هایی از نظر فرگشتی، کالبدشناسی و ریخت‌شناسی به گربه‌ها دارند.[۱] گربه‌های حقیقی (Cats) تنها در یکی از خانواده‌های این زیرراسته به نام گربه‌ایان دسته‌بندی شده‌اند.[۲] سایر خانواده‌های این زیرراسته عبارت‌اند از کفتاران، خدنگان، زبّادان، گربه‌زبادان ماداگاسکار و چند خانوادهٔ جانوری منقرض شده مانند شمشیردندان‌نمایان.

گربه‌سانان (Feliformia)
محدودهٔ زمانی: ائوسن تا کنون
چند خانواده از زیرراسته گربه‌سانیان: گربه‌زبادان ماداگاسکار، گربه‌ایان، کفتاران، خدنگان، زبادان
رده‌بندی علمی
فرمانرو: جانوران
شاخه: طنابداران
رده: پستانداران
راسته: گوشت‌خوارسانان
زیرراسته: گربه‌سانیان (Feliformia)
Kretzoi, 1945
خانواده‌ها

گربه‌سانیان در برابر دیگر زیرراستهٔ گوشت‌خواران، یعنی سگ‌سانیان (به لاتین: Canformia) قرار دارد و هر دوی این زیرراسته‌ها ویژگی‌های متمایزی در میان دیگر پستانداران دارند: دارای ۴ دندان مخصوص گوشت‌خواری در جلوی آرواره خود هستند.

ویژگی‌ها ویرایش

 
جمجمهٔ گربه‌سانیان دارای دو فضای صماخی

یکی از تفاوت‌های زیرراسته‌های گربه‌سانیان و سگ‌سانیان در فضای بخش صماخی استخوان گیجگاهی است. گربه‌سانیان دارای دو محفظهٔ صماخی در گوش داخلی و سگ‌سانیان دارای یک محفظه هستند.[۳] همچنین گربه‌سانان دارای پوزه‌های کوچک‌تر و تعداد دندان کمتر بوده و بر خلاف سگ‌سانیان معمولاً برای شکار جانوران کمین می‌کنند. بسیاری از گربه‌سانیان دارای پنجه‌های جمع‌شونده بوده و جانورانی پنجه‌رو و توانایی بالا رفتن از درختان یا درخت‌پیمایی را دارند.[۴]

رده‌بندی ویرایش

این زیرراسته دارای دو خانواده طبقه‌بندی‌نشده و منقرض‌شده، یک خانوادهٔ گربه نخلی (Nandiniidae)، یک بالاخانوادهٔ گربه‌واران (Feloidea) و یک فروراستهٔ زیادوارگان (Viverroidea) است. زیرراستهٔ گربه‌سانیان به‌طور کلی دارای پنج خانوادهٔ منقرض‌شده و هفت خانوادهٔ موجود و منقرض‌نشده هستند. همچنین دوازده زیرخانواده، ۵۶ سرده و ۱۱۴ گونه از گربه‌سانیان شناسایی شده‌اند. این جانوران در تمام قاره‌ها و مناطق به جز استرالیا و جنوبگان پراکندگی دارند.

گربه‌زبادان ماداگاسکار: دارای هشت گونه هستند و منحصراً در جزیرهٔ ماداگاسکار یافت می‌شوند.

گربه‌ایان: با داشتن ۴۱ گونه بزرگ‌ترین خانوادهٔ در زیرراستهٔ گربه‌سانیان است و دارای پراکندگی جغرافیایی زیادی در تمام قاره‌ها و مناطق مختلف به جز جنوبگان و استرالیا هستند.

کفتاران: دارای چهار گونه و دو زیرگونه هستند و در آفریقا، خاورمیانه و هند پراکندگی دارند. جانورانی بسیار قدرتمند بوده و از جهات مختلف، شباهت‌های زیادی با سگ‌سانیان دارند.[۵]

درخت تبارزایی ویرایش

'زیرراستهٔ گربه‌سانیان

شمشیردندان‌نمایان 

Stenoplesictidae

Percrocutidae 

زباد نخلی آفریقاییان  

دندان‌اره آسیاییان

شمشیردندان‌نمایان 

گربه‌ایان  

گربه زبادان  

کفتاران  

خدنگان  

گربه‌زبادان ماداگاسکار  

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. Christiansen, Per (2008-07-30). "Evolution of Skull and Mandible Shape in Cats (Carnivora: Felidae)". PLoS ONE. 3 (7). doi:10.1371/journal.pone.0002807. ISSN 1932-6203. PMC 2475670. PMID 18665225.
  2. Martin, Larry (1980-01-01). "Functional Morphology and the Evolution of Cats". Transactions of the Nebraska Academy of Sciences and Affiliated Societies.
  3. https://books.google.com/books?id=IETMd3-lSlkC. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  4. https://books.google.com/books?id=IETMd3-lSlkC. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)
  5. https://doi.org/10.1098%2Frspb.2003.2521. پیوند خارجی در |title= وجود دارد (کمک)