گرگین خان گرجی

گرگین‌خان گرجی (گیورگی یازدهم) از سرداران گرجی تبار دورهٔ صفویه و حاکم ایالت قندهار امپراتوری صفوی بود.

گیورگی یازدهم
نقاشی از گرگین‌خان گرجی
پادشاه گرجستان
سلطنت	۱۶۷۶–۱۶۸۸ ۱۷۰۳–۱۷۰۹
تاج‌گذاری	کارتلی
زاده	۱۶۵۱
درگذشته	۲۱ آوریل ۱۷۰۹
همسر(ان)	تامار باگراتیونی - داویتاشویلی خورشان میکلادزه
فرزند(ان)	باگرات مریم رودام
دودمان	باگراتیونی‌ها
پدر	واختانگ پنجم
مادر	رودام قاپلانیشویلی - اوربلیانی
امضاء

گرگین‌خان (گیورگی یازدهم) پادشاه کارتلی در سال ۱۶۸۸ میلادی توسط شاه سلیمان خلع شد، اما در سال ۱۶۹۱ در مقام خود ابقا شد. چهار سال بعد باز هم بر اثر دسیسه‌ای سمت خود را از دست داد و شاه سلطان حسین وی را به دربار صفوی فرا خواند. «گرگین خان بر وجه قیاس با گروه بی‌ثمران بی‌کفایتی که در دربار ایران مجتمع بودند همان کسی بود که می‌توانست در صورت بروز اغتشاش به فرو نشاندن آن نائل گردد، طولی نکشید که خدمت گزار وی محل حاجت قرار گرفت».

در سال ۱۶۹۸ عده‌ای از بلوچ‌ها به کرمان حمله کردند و بعد از غارت آنجا به سوی یزد رفتند. آنها بندر عباس را نیز مورد تهدید قرار دادند. سلطان حسین، گیورگی را با اصرار به دفع آن‌ها فرستاد. گیورگی که ملقب به شاهنواز دوم شده بود، برادرش لوان را پیشاپیش فرستاد. لوان بیست روزه خود را به کرمان رساند و بلوچ‌ها را شکست داد. در این سفر یک تاریخ‌نگار گرجی به نام «سخنیا چخیدزه» هم حضور داشت. گیورگی خود نیز به دنبال برادر روانه گشت و بلوچ‌ها را شکست داد. او تا سال ۱۷۰۴ در کرمان ماند و ده سال بعد از تهاجم بلوچ‌ها با شورش افغان‌های غلزایی، گیورگی توسط سلطان حسین صفوی مأمور دفع افغان‌ها شد.

گیورگی حکومت کرمان را توسط نایب خود اداره می‌کرد و اسماً پادشاه کارتلی بود. او شورش افغان‌ها را فرو نشاند اما ناآگاهی و ستم او و درباریان به طوایف افغان باعث رشد و ترقی میرویس کلانتر افغانی گردید. میرویس‌خان نیز گیورگی و گرجیان همراهش را به قتل رساند و فرزند وی محمود افغان به حکومت صفویان پایان داد.

منابع

• لکهارت، لارنس. انقراض سلسلهٔ صفویه و ایّام استیلای افاغنه در ایران. تهران: چاپ تابان، ۱۳۴۳.
• برن، رهر. نظام ایالات در دورهٔ صفویه. تهران: بنگاه نشر و ترجمهٔ کتاب، ۱۳۵۷.