گیاه گزنده(به انگلیسی: Stinging plant) به مجموعه گیاهانی که دارای کُرک‌های گزنده در برگ‌ها و یا ساقه‌ها هستند. که این کُرک‌ها آغشته به موادی هستند که باعث ایجاد درد یا سوزش در محل برخورد می‌شود.

نمایی میکروسکوپی از کُرک‌های گیاه گزنه دو پایه

برخی از گیاهان گزنده همچون انجیر تیغی فقط گزش مکانیکی دارند و آغشته به مواد شیمیایی نیستند. در حقیقت این کُرک‌ها در فرایند فرگشت به دلیل دفاع در برابر چرا گیاه‌خواران و یا حشرات تکامل یافته است.[۱] موهای سفت یا کرک بدون توانایی برای تزریق تحریک کننده ترکیبات بر روی برگ رخ می دهد و ساقه بسیاری از گیاهان. به نظر می‌رسد با جلوگیری از حرکت و محدود کردن دسترسی به سطح ساقه یا برگ، حشرات تغذیه ای را تا حدی بازدارند. بعضی از گیاهان موهای غده ای دارند، یا موهایی غیر غده ای دارند یا به جای آن‌ها. موهای غده ای دارای مناطقی از بافت هستند که ترشحات متابولیت های ثانویه را ایجاد می‌کنند. این مواد شیمیایی می‌توانند حشرات تغذیه کننده را دفع یا مسموم کنند.[۲]

منابع ویرایش

  1. Lookadoo, S.E. & Pollard, A.J. Pollard (1991), "Chemical contents of stinging trichomes of Cnidoscolus texanus", Journal of Chemical Ecology, 17 (9): 1909–1916, doi:10.1007/bf00993737, PMID 24257929, S2CID 20594828
  2. Dalin, Peter; Ågren, Jon; Björkman, Christer; Huttunen, Piritta & Kärkkäinen, Katri (2008), "Leaf trichome formation and plant resistance to herbivory", in Schaller, Andreas (ed.), Induced plant resistance to herbivory, Springer, pp. 89–105, doi:10.1007/978-1-4020-8182-8_4, ISBN 978-1-4020-8181-1