یوسف کلاهدوز

یوسف کلاهدوز (زاده ۱ دی ۱۳۲۵ قوچان – درگذشته ۷ مهر ۱۳۶۰ کهریزک) نظامی ایرانی بود، که از بنیانگذاران سپاه پاسداران به‌شمار می‌آمد و در سال نخست جنگ ایران و عراق، قائم‌مقامی فرمانده کل سپاه پاسداران را برعهده داشت. وی از سال ۱۳۴۴ تحصیل در دانشگاه افسری ارتش را آغاز کرد و از ۱۳۴۷ فعالیت در ارتش شاهنشاهی ایران را آغاز نمود. کلاهدوز در مهرماه ۱۳۶۰ در پی حادثه سقوط پرواز هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش، به همراه شماری از فرماندهان ارشد نظامی، کشته شد.

یوسف کلاهدوز
زاده	۱ دی ۱۳۲۵ قوچان، ایران
درگذشته	۷ مهر ۱۳۶۰ (۳۴ سال) کهریزک، استان تهران، ایران
مدفن	قطعه ۲۴ بهشت زهرا، تهران
وفاداری	ایران
شاخه نظامی	ارتش شاهنشاهی ایران گارد جاویدان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
سال‌های خدمت	۱۳۶۰–۱۳۴۴
درجه	سرهنگ دوم
جنگ‌ها و عملیات‌ها	جنگ ایران و عراق

زندگی‌نامه

یوسف کلاهدوز در تاریخ ۱ دی‌ماه ۱۳۲۵ در شهر قوچان زاده شد. وی پس از دریافت مدرک دیپلم متوسطه، در سال ۱۳۴۴ وارد دانشگاه افسری ارتش شد. او سپس به گارد شاهنشاهی منتقل گردید.

در بخش‌هایی از زندگی‌نامه وی آمده‌است:

«از او پرسیدند چرا با توجه به موقعیتی که داری، شاه را نمی‌کشی؟ وی در پاسخ گفته بود، باید دستور برسد، نباید خودسرانه عمل کرد و بی‌گدار به آب زد، زیرا من از آیت‌الله خمینی دستور می‌گیرم.»

اقدامات

از جمله اقدامات کلاهدوز پس از وقوع انقلاب، مشارکت در تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و راه‌اندازی واحدهای آموزشی سپاه بود، همچنین وی در تدوین اساسنامه این نهاد نیز نقش داشت. آخرین مسئولیت وی قائم‌مقامی فرمانده کل سپاه پاسداران بود. او همچنین به‌عنوان یکی از اعضای شورای عالی دفاع فعالیت می‌کرد.

کشته شدن

در تاریخ ۷ مهرماه ۱۳۶۰ و پس از پیروزی نیروهای مسلح ایران در عملیات ثامن‌الائمه، کلاهدوز به همراه گروهی از فرماندهان ارشد نظامی و نیز چند فرد غیرنظامی، در پرواز هرکولس سی-۱۳۰ نیروی هوایی ارتش عازم تهران بودند، که در میانه راه، هواپیمای حامل آنها در منطقه کهریزک سقوط کرد و بر اثر این حادثه توسط پدافند خودی، یوسف کلاهدوز، ولی‌الله فلاحی، جواد فکوری، موسی نامجو و محمد جهان‌آرا کشته شدند.

علت سقوط هواپیما

مقالهٔ اصلی: سقوط هواپیمای سی-۱۳۰ (۱۳۶۰)

در آن زمان دلیل سقوط این هواپیما، حمله هواپیماهای عراقی عنوان شد، اما پس از آن مشخص شد که این روایت نادرست است و خلبان و کمک خلبان هواپیما موفق شده‌اند پس از وقوع یک انفجار، آن را در حوالی کهریزک بر روی زمین بنشانند. هر چند به علت شدت برخورد با زمین، بسیاری از مسافران آن کشته شدند.

نورالدین کیانوری دربارهٔ علل مرگ سرلشکر فکوری (که یکی از کشته‌شدگان این سانحه بود) اتفاقی بودن سانحه هوایی را صراحتاً زیر سؤال برد و دست «عوامل دشمن» را در کار دید. امّا ابوالحسن بنی‌صدر در مصاحبه‌های مختلف سقوط این هواپیما را کار خود حکومت می‌داند و معتقد است هواپیما بی‌دلیل در آسمان منفجر نشده‌است.

افراد و اشخاص مختلف در مورد این حادثه نظرات گوناگونی ارائه داده‌اند، چنانچه سرهنگ صولتی؛ سرخلبان این پرواز، علت این حادثه را انفجار در موتور هواپیما، به علّت خرابی موتور برق دانست، ولی ناخدا هوشنگ صمدی؛ فرمانده تکاوران دریایی مدافع خرمشهر، این حادثه را حاصل شلیک موشک پدافند خودی به هواپیما ذکر نمود و محمدعلی شریف‌النسب؛ از فرماندهان میانی ارتش در دوران جنگ نیز این واقعه را بدون ارائه توضیحی، صددرصد مشکوک توصیف کرد.

منابع

مناصب نظامی
عنوان جدید	جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران ۱۳۵۹ – ۱۳۶۰	پسین: علی شمخانی