تاریخ برده‌داری در جهان اسلام

برده‌داری در جهان اسلام در ابتدا بازماندهٔ نهاد برده‌داری در عربستان پیش از اسلام بود و پس از آن، عرف برده‌داری، بسته به عوامل اجتماعی و سیاسی مختلف مانند تجارت عربی برده، به شکل‌های بسیار متفاوتی متحول شد.^[۱] در این چارچوب، هر فرد غیرمسلمان را می‌شد به بردگی گرفت.^[۲] رضایت برده برای برقراری رابطهٔ جنسی یا به ازدواج کسی درآمدن لازم نبود و اهمیتی نداشت. ادبیات مسلمانان و اسناد تاریخی قرون وسطی نشان می‌دهد که در بازار برده‌فروشی، میان زنانِ برده‌ای که عمدتاً برای مقاصد جنسی مورد استفاده قرار می‌گرفتند و آنهایی که بیشتر برای انجام امور منزل به کار گرفته می‌شدند، تمایز وجود داشته‌است.

منابع نشان می‌دهند که بردگی جنسی زنان، به‌عنوان حقی برای مردان و نیز برای طرف پیروز جنگ شمرده می‌شده‌است. فرمانده نظامی مسلمانان اجازه دارد بین آزادکردن بی‌قیدوشرط، گرفتن خون‌بها یا به بردگی گرفتن اسرای جنگی، دست به انتخاب بزند. در طول تاریخ اسلام، بردگان در نقش‌های اجتماعی و اقتصادی مختلفی قرار گرفته‌اند، از امرای قدرتمند گرفته تا کارگری تحت ستم. در اوایل تاریخ اسلام، بردگان در مزارع کشاورزی به کارگری گرفته می‌شدند و شرایطی شبیه به بردگان ایالات متحده آمریکا داشتند، اما برخورد خشن و ظالمانهٔ اربابان منجر به قیام‌های ویرانگر بردگان می‌شد^[۳] (مانند شورش صاحب‌الزنج) و پس از مدتی این رسم از میان رفت. بردگان به‌طور گسترده در آبیاری زمین‌ها، معدن‌کاری و پرورش حیوانات به کار گرفته می‌شدند اما بیش از همه از آنها به عنوان سرباز، نگهبان، کارگر منزل^[۴] و همخوابه استفاده می‌شد. بسیاری از حاکمان چنان بر بردگان خود در مقام سربازان و امرای ارتش و صاحبان مناصب اداری متکی بودند که برخی بردگان می‌توانستند به قدرت برسند.^[۴] پژوهشگران تخمین حدودی زده‌اند که تعداد فقط یک گروه از بردگان، یعنی بردگان سیاهپوست در دوازده کشور جهان اسلام، ۱۱/۵ میلیون^[۵] تا ۱۴ میلیون^[۶]^[۷] بوده‌است، اما برخی تخمین‌های دیگر رقمی بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون برده آفریقایی را برای دوره پیش از قرن بیستم مطرح کرده‌اند.^[۸]

آزادسازی بردگان مسلمان به عنوان کفارهٔ گناهان در اسلام تشویق شده‌است.^[۹] بسیاری از نخستین گروندگان به اسلام، مانند بلال حبشی، پیش از آن برده بودند.^[۱۰] در مقام نظر، برده‌داری در اسلام توجهی به نژاد یا رنگ پوست ندارد اگرچه در عمل همیشه این گونه نبوده‌است.^[۱۱] بسیاری از بردگان از خارج از جهان اسلام وارد می‌شدند.

تجارت عربی برده بیش از همه غرب آسیا، شمال آفریقا و جنوب شرق آفریقا رواج داشت. عثمانی‌ها در تجارت برده از منابع انسانی شرق و مرکز اروپا و قفقاز استفاده می‌کردند. تاجران بردگان بربر به سواحل مدیترانه در اروپا حمله‌ور شده و حتی به خاک جزایر بریتانیا و ایسلند رسیدند.

در اوایل قرن بیستم (پس از جنگ جهانی اول)، مقامات دولتی به‌تدریج دست به سرکوب و غیرقانونی‌کردن برده‌داری در سرزمین‌های مسلمان زدند که دلیل عمده آن، فشارهای وارده از جانب کشورهای غربی مانند بریتانیا و فرانسه بود.^[۱۲] در امپراتوری عثمانی، برده‌داری در سال ۱۹۲۴ لغو شد یعنی هنگامی که قانون اساسی جدید، حرمسرای پادشاهی را منحل و آخرین همخوابگان و خواجگان را شهروندان آزاد جمهوری جدید اعلام کرد.^[۱۳] برده‌داری در ایران در سال ۱۹۲۹ لغو شد. موریتانی آخرین کشوری بود که برده‌داری را در سال ۱۹۰۵، سپس ۱۹۸۱ و مجدداً در ۲۰۰۷ لغو کرد. عمان برده‌داری را در سال ۱۹۷۰ برچید و عربستان سعودی و یمن، در سال ۱۹۶۲ و تحت فشار بریتانیا، دست به لغو برده‌داری زدند.^[۱۴] با وجود این، برده‌داری با استناد به اسلام در حال حاضر در برخی کشورهای عمدتاً مسلمان‌نشین در منطقهٔ ساحل صحرا ثبت شده‌است.^[۴]

برده داری در عربستان پیش از اسلام ویرایش

برده داری به‌طور گسترده در عربستان پیش از اسلام، و همچنین در بقیه دنیای باستان و قرون وسطای آغازین رواج داشت.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

↑ Lewis 1994, Ch.1 بایگانی‌شده در ۱ آوریل ۲۰۰۱ توسط Wayback Machine
↑ Lewis 1990, p. 10.
↑ Segal, Ronald (2001). Islam's Black Slaves: The Other Black Diaspora. New York: Farrar, Straus and Giroux. ISBN 978-0-374-52797-6.
↑ ^۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ Segal, Islam's Black Slaves, 2001: p.4.
↑ [Total of black slave trade in the Muslim world from Sahara, Red Sea and Indian Ocean routes through the 19th century comes to an estimated 11,500,000, "a figure not far short of the 11,863,000 estimated to have been loaded onto ships during the four centuries of the Atlantic slave trade." (Paul E. Lovejoy, Transformation in Slavery (CUP, 1983).
↑ Raymond Mauny estimates a total of 14 million black slaves were traded in Islam through the 20th Century, including 300,000 for part of the 20th century. (p.57, source: "Les Siecles obscurs de l'Afrique Noire (Paris: Fayard, 1970)].
↑ HOCHSCHILD, ADAM (March 4, 2001). "Human Cargo". New York Times. Archived from the original on 19 December 2017. Retrieved 1 September 2015. Early on in Islam's Black Slaves, his history of slavery in the Muslim world, Ronald Segal cites some estimates. One scholar puts the rough total at 11.5 million slaves during more than a dozen centuries, and another at 14 million.
↑ Beigbeder, Yves (2006). Judging War Crimes and Torture: French Justice and International Criminal Tribunals and Commissions (1940-2005). Leiden: Martinus Nijhoff Publishers. p. 42. ISBN 978-90-04-15329-5. Historian Roger Botte estimates that Arab slave trade of Africans until the 20th century has involved from 12 to 15 million persons, with the active participation of African leaders.
↑ Gordon 1987, p. 40.
↑ The Qur'an with Annotated Interpretation in Modern English By Ali Ünal, p. 1323 [1] Archived 2015-09-05 at the Wayback Machine.
↑ Bernard Lewis, Race and Color in Islam, Harper and Yuow, 1970, quote on page 38. The brackets are displayed by Lewis.
↑ Brunschvig. 'Abd; Encyclopedia of Islam.
↑ «"BBC - Religions - Islam: Slavery in Islam". Archived from the original on 2018-10-06. Retrieved 2015-08-30».
↑ Martin A. Klein (2002), Historical Dictionary of Slavery and Abolition, p. xxii, ISBN 0-8108-4102-9.

https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_slavery_in_the_Muslim_world

[:0-1] Lewis 1994, Ch.1 بایگانی‌شده در ۱ آوریل ۲۰۰۱ توسط Wayback Machine

[2] Lewis 1990, p. 10.

[3] Segal, Ronald (2001). Islam's Black Slaves: The Other Black Diaspora. New York: Farrar, Straus and Giroux. ISBN 978-0-374-52797-6.

[:1-4] ۴٫۰ ^۴٫۱ ^۴٫۲ Segal, Islam's Black Slaves, 2001: p.4.

[5] [Total of black slave trade in the Muslim world from Sahara, Red Sea and Indian Ocean routes through the 19th century comes to an estimated 11,500,000, "a figure not far short of the 11,863,000 estimated to have been loaded onto ships during the four centuries of the Atlantic slave trade." (Paul E. Lovejoy, Transformation in Slavery (CUP, 1983).

[6] Raymond Mauny estimates a total of 14 million black slaves were traded in Islam through the 20th Century, including 300,000 for part of the 20th century. (p.57, source: "Les Siecles obscurs de l'Afrique Noire (Paris: Fayard, 1970)].

[7] HOCHSCHILD, ADAM (March 4, 2001). "Human Cargo". New York Times. Archived from the original on 19 December 2017. Retrieved 1 September 2015. Early on in Islam's Black Slaves, his history of slavery in the Muslim world, Ronald Segal cites some estimates. One scholar puts the rough total at 11.5 million slaves during more than a dozen centuries, and another at 14 million.

[8] Beigbeder, Yves (2006). Judging War Crimes and Torture: French Justice and International Criminal Tribunals and Commissions (1940-2005). Leiden: Martinus Nijhoff Publishers. p. 42. ISBN 978-90-04-15329-5. Historian Roger Botte estimates that Arab slave trade of Africans until the 20th century has involved from 12 to 15 million persons, with the active participation of African leaders.

[9] Gordon 1987, p. 40.

[10] The Qur'an with Annotated Interpretation in Modern English By Ali Ünal, p. 1323 [1] Archived 2015-09-05 at the Wayback Machine.

[11] Bernard Lewis, Race and Color in Islam, Harper and Yuow, 1970, quote on page 38. The brackets are displayed by Lewis.

[12] Brunschvig. 'Abd; Encyclopedia of Islam.

[13] «"BBC - Religions - Islam: Slavery in Islam". Archived from the original on 2018-10-06. Retrieved 2015-08-30».

[14] Martin A. Klein (2002), Historical Dictionary of Slavery and Abolition, p. xxii, ISBN 0-8108-4102-9.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]