آرامگاه اردشیر یکم

آرامگاه اردشیر یکم گوری صخره‌ای در کوه حاجی‌آباد نقش رستم است که در بلندای ۲۶ متری از تراز زمین جای گرفته‌است. اردشیر یکم در سال ۴۶۵ پیش از میلاد به تخت نشست و پس از ۴۰ سال پادشاهی، در سال ۴۲۴ پیش از میلاد در سن ۶۰ سالگی به مرگ طبیعی درگذشت و در این آرامگاه که در دل کوهی سنگی تراشیده بود جای گرفت.

آرامگاه اردشیر یکم
نام	آرامگاه اردشیر یکم
کشور	ایران
استان	فارس
شهرستان	مرودشت
اطلاعات اثر
نوع بنا	گور صخره‌ای
کاربری	آرامگاه
دیرینگی	ساخته شده در بین سال‌های ۴۵۰ یا ۴۳۰ پیش از میلاد مسیح
دورهٔ ساخت اثر	هخامنشی
بانی اثر	اردشیر یکم
مالک فعلی اثر	سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۱
تاریخ ثبت ملی	۲۴ شهریور ۱۳۱۰

این آرامگاه در فاصلهٔ ۳۷ متری سمت چپ آرامگاه داریوش بزرگ و به شکل چلیپا تراشیده شده‌است. ر بخش بالایی چلیپا، نماد فروهر و ماه، نقش شده و در پایین آن اردشیر یکم در حالی که دستش را به سوی فروهر و آتشدانی که روبه‌رویش قرار دارد دراز کرده، حکاکی شده‌است. در زیرپای شاه اورنگی که مردم سرزمین‌های گوناگون بر دوش دارند، قرار دارد.

برش عمودی و افقی از آرامگاه

درون آرامگاه به تقلید از آرامگاه داریوش کنده شده و سه اتاقک دارد، اما تفاوت‌های عمده‌ای آشکار است. بی‌دقتی و عدم مهارت سنگ‌تراشان چنان بوده که دهلیز به صورت مستطیلی بی‌قواره و کم‌ارتفاع درآمده‌است و به هیچ وجه موازی با جبههٔ آرامگاه نیست، بلکه گوشهٔ جنوب شرقی‌اش تنها چند سانتیمتر با دیوار جبهه فاصله دارد، در حالی که گوشهٔ شمال غربی‌اش بسیار در کوه پیش رفته‌است. اتاقک‌ها را هم بدون دقت و کمی کج و ناراست ساخته‌اند و در هرکدام فقط یک قبر کنده‌اند.

نقش‌برجسته اردشیر یکم در نقش رستم در نقش رستم

علت انتساب این آرامگاه به اردشیر یکم آن است که ریزه‌کارها و ویژگی‌های دورهٔ داریوش بزرگ و خشایارشا را ندارد و باید پس از دورهٔ خشایارشا باشد.

جستارهای وابسته

• نقش رستم
• کوه رحمت
• مرگ و مراسم تدفین در ایران باستان

منابع

• پیرنیا، حسن (۱۳۶۹). ایران باستان. ج. دوم. تهران: دنیای کتاب.
• شهبازی، علیرضا شاپور (۱۳۵۷). شرح مصور نقش رستم. تهران: بنداد تحقیقات هخامنشی.