ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۹۱۷٬۶۰۴ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

ماریا اسکودوسکا کوری (۷ نوامبر ۱۸۶۷ – ۴ ژوئیه ۱۹۳۴) فیزیک‌دان و شیمی‌دان لهستانی-فرانسوی و از پیشگامان پژوهش در زمینهٔ واپاشی هسته‌ای بود. خانوادهٔ کوری در مجموع پنج جایزهٔ نوبل دریافت کرد که او نخستین زن در جهان بود که به جایزهٔ نوبل دست یافت؛ همچنین تنها زن و اولین کسی بود که دو بار جایزهٔ نوبل گرفت و تنها کسی بود که در دو زمینهٔ علمی متفاوت جایزهٔ نوبل را از آن خود کرد. همچنین کوری نخستین زنی بود که اجازه یافت در دانشگاه پاریس تدریس کند. ماری کوری در ورشو در پادشاهی لهستان به دنیا آمد؛ در آن دوران پادشاهی لهستان بخشی از امپراتوری روسیه بود. او در دانشگاه فلایینگ که به‌طور پنهانی در ورشو دایر بود، تحصیل کرد و در سال ۱۸۹۱ و در سن ۲۴ سالگی به همراه خواهر بزرگ‌ترش، برونیسواوا برای تحصیل به پاریس رفت و پس از دریافت مدرک آموزش عالی، کار خود را بر روی پژوهش متمرکز کرد. در سال ۱۸۹۵ او با پیر کوری ازدواج کرد و نام خانوادگی شوهرش را گرفت. گسترش نظریهٔ پرتوزایی و ترویج آن، توسعه تکنیک‌های خالص‌سازی ایزوتوپ‌های پرتوزا و شناسایی دو عنصر به‌نام‌های پولونیوم و رادیوم از جمله دستاوردهای اصلی کوری به‌شمار می‌روند. تحت نظارت او نخستین مطالعات علمی بر روی درمان تومورهای سرطانی با استفاده از ایزوتوپ‌های پرتوزا صورت گرفت. ماری کوری به دلیل سال‌ها پژوهش در زمینهٔ مواد پرتوزا و قرارگیری طولانی مدت در برابر این مواد، بویژه در دوران کار در بیمارستان‌های صحرایی جنگ جهانی اول به کم‌خونی آپلاستیک مبتلا شد و سرانجام در سال ۱۹۳۴، در سن ۶۶ سالگی در بیمارستانی در فرانسه درگذشت.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… شهر پاریس در دوران امپراتوری دوم در مجموع دارای ۵۶۵۷۳ روشنایی گازی بود که سبب شد تا بازدیدکنندگان خارجی به آن لقب شهر نور بدهند؟(در تصویر)
… رنگ هشدار نوعی پیام‌دهی در زیست‌شناسی است که برخی جانوران به شکارچیان احتمالی می‌دهند مبنی بر اینکه ارزش حمله یا خوردن را ندارند؟
… پریدن دسته‌جمعی موش قطبی از صخره‌ها یا شنای گروهی آنها در اقیانوس تا حد مرگ نه به دلیل خودکشی گروهی بلکه به واسطه گنجایش برد و رفتار مهاجرتی است؟
… در جریان دومین تهاجم ایرانیان به یونان به دستور خشایارشا در تنگه داردانل پل‌های موقت ساخته شد تا آسیا به تراس متصل گردد؟
… کارل لوئیس اولین دونده سرعتی بود که سد ۱۰ثانیه‌ای را شکست؟
… درخشش بازتابی ماهواره‌ها در مدار زمین می‌تواند دارای قدر ظاهری بسیار روشن باشد و به همین علت با چشم غیرمسلح هم از سطح زمین قابل مشاهده هستند؟

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۱ تیر ۱۴۰۱ خورشیدی) ۹۱۷٬۶۰۴ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

گل‌گذاری در محل تیراندازی

تیراندازی (در تصویر) در جشن‌های افتخار دگرباشان جنسی در اسلو، نروژ ۲ کشته و ۲۱ زخمی برجای گذاشت.
دادگاه عالی ایالات متحده حکم ۵۰ ساله حق قانونی سقط جنین را لغو کرد.
زمین‌لرزه ۶.۲ ریشتری در افغانستان دست کم ۱۱۰۰ کشته و بیش از ۱۶۰۰ زخمی برجای گذاشت.
گوستاوو پترو، با شکست رودولفو ارناندس سوارس در مرحله دوم برنده انتخابات ریاست جمهوری کلمبیا شد.
ائتلاف با همدیگر متحد امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری فعلی برنده انتخابات مجلس قانونگذاری فرانسه شد اما اکثریت را در این مجلس از دست داد.

یادبودها

امروز: شنبه، ۲ ژوئیه ۲۰۲۲ میلادی برابر ۱۱ تیر ۱۴۰۱ هجری خورشیدی و ۱ ذی‌الحجّه ۱۴۴۳ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۹۳۷ - سال‌روز تصویب «فرمان نابودی عناصر ضد شوروی» در هیئت سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی که به دادگاه‌ها و تصفیه‌ها در درون جامعه، حکومت، ارتش و سایر نهادهای اتحاد جماهیر شوروی که از سال ۱۹۳۴ آغاز شده بود، اوجی بی‌سابقه بخشید.
۱۸۸۱ - جیمز آبرام گارفیلد رئیس‌جمهوری وقت آمریکا ترور شد.

زادروزها

۱۷۱۴ - زادروز کریستف ویلیبالد گلوک آهنگساز آلمانی
۱۸۶۲ - زادروز ویلیام هنری براگ فیزیک‌دان و شیمی‌دان بریتانیایی، برندهٔ جایزه فیزیک نوبل سال ۱۹۱۵ به همراه پسرش ویلیام لارنس براگ
۱۸۷۷ - زادروز هرمان هسه ادیب، نویسنده و نقاش آلمانی-سویسی و برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۴۶
۱۹۲۳ - زادروز ویسواوا شیمبورسکا شاعر، مقاله‌نویس، مترجم لهستانی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۹۶
۱۹۲۵ - زادروز پاتریس لومومبا سیاستمدار و اولین نخست‌وزیر کشور جمهوری دموکراتیک کنگو (زئیر)
۱۹۸۶ - زادروز لیندزی لوهان بازیگر، مانکن و خواننده پاپ آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۲۹۴ - درگذشت آخوند ملا محمد کاشانی عارف، فیلسوف، حکیم، فقیه و عالم شیعی
۱۳۰۴ - درگذشت میرزا جواد ملکی تبریزی از علمای معاصر فقه و اصول
۱۳۶۱ - ترور موفق محمد صدوقی توسط سازمان مجاهدین خلق ایران
۱۳۹۰ - درگذشت محمدعلی صدوقی نماینده ولی فقیه و امام جمعه شهر یزد
۱۵۶۶ - درگذشت نوسترآداموس ستاره‌خوان-طالع‌بین و پزشک فرانسوی
۱۷۷۸ - درگذشت ژان-ژاک روسو فیلسوف عصر روشنگری اروپا
۱۹۳۷ - درگذشت آملیا ارهارت خلبان پیشگام آمریکایی
۱۹۴۰ - درگذشت کیخسرو شاهرخ (تصویر)، بنیانگذار آرامگاه فردوسی و کتابخانه مجلس شورای ملی و مدیر عامل شرکت سهامی تلفن
۱۹۶۱ - درگذشت ارنست همینگوی داستان‌نویس بلندآوازهٔ آمریکایی بر اثر خودکشی
۱۹۷۷ - درگذشت ولادیمیر ناباکوف نویسنده روسی، خالق لولیتا
۱۹۹۷ - درگذشت جیمز استوارت بازیگر آمریکایی
۲۰۱۳ - درگذشت داگلاس انگلبارت مخترع آمریکایی موشواره، از پیشگامان علوم رایانه و اینترنت

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژوئیه – یادبودهای بیشتر…