ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۱۲٬۹۹۳ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

کیتسونه عبارتی‌ست ژاپنی که در مورد روباه استفاده می‌شود. روباه‌ها از موضوعات متداول رسوم اجدادی ژاپن به‌شمار می‌آیند. داستان‌ها آن‌ها را به عنوان موجودات باهوش و دارای توانایی‌های جادویی به تصویر می‌کشند که با بالا رفتنِ سن و عقل آنها، این توانایی‌ها نیز در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. قبل از هر چیز این موجودات دارای یک توانایی خاص هستند و آن شکل انسانی به خود گرفتن‌است. برخی از افسانه‌های قومی و اجدادی در مورد کیتسونه، گویای این مطلب است که کیتسونه از این توانایی به منظور فریب‌دادن دیگران استفاده می‌کند. این ویژگی ذکر شده در رسوم اجدادی ژاپن به کیتسونه منتسب می‌شود اما در دیگر داستان‌ها آن‌ها به عنوان نگهبانان وفادار، دوستان، عاشقان و همسران به تصویر کشیده می‌شوند. زندگی روباه‌ها و انسان‌ها در کنار یکدیگر در تاریخ ژاپن ریشه دوانده است، این همدمی باعث به وجود آمدن افسانه‌های متعددی در مورد این موجودات شد. کیتسونه‌ها با ایناریها (کامی شینتو یا روح) ارتباط بسیار نزدیکی داشتند و به عنوان قاصدان آن‌ها عمل می‌کردند. این نقش اهمیت فراطبیعی روباه را تقویت کرده است. هر چه دم‌های کیتسونه بیشتر باشد (آن‌ها ممکن است ۹ تا دم داشته باشند) مسن‌تر، عاقل‌تر و قوی‌تر هستند. به خاطر قدرت بالقوه و نفوذ آنها، برخی از مردم به همان صورتی که برای قدیسان هدایایی را قربانی می‌کردند، برای آن‌ها نیز همین کار را انجام می‌دادند. در این مورد که بسیاری از اسطوره‌های روباه در ژاپن را می‌توان در چین، کره جنوبی، یا هند ردیابی کرد توافق نظر زیادی وجود دارد. قصه‌های قومی چینی دربارهٔ روح روباهی به اسم هولی‌جینگ یا کیوبی نو کیتسونه (به زبان ژاپنی) حکایت می‌کنند که احتمالاً نه دم داشته است. این روایت‌ها در بسیاری از اولین داستان‌های باقی‌مانده در کونجاکو مونوگاتاریشو، مجموعه قرن یازدهم چینی، هندی و روایت‌های ژاپنی ثبت شده‌اند.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… کُندترین ماهی دریا اسب دریایی است که با سرعت ۰٫۰۱۶ کیلومتر بر ساعت شنا می‌کند؟ (در تصویر)
… دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان و بزرگ‌ترین منبع ماهیان خاویاری در جهان بیش از ۹۰ درصد خاویار جهان را تأمین می‌کند؟
… هارولد لوید که حرکات خطرناک در داستان فیلم را خود انجام می‌داد به همراه چارلی چاپلین و باستر کیتون در زمره محبوب‌ترین کمدین‌های دوران فیلم صامت به‌شمار می‌آید؟
… سیاه‌چاله ناحیه‌ای از فضا-زمان است که هیچ چیز، حتی نور هم نمی‌تواند از میدان گرانشی آن بگریزد؟
… ماهاتما به معنای روح بزرگ لقب مهانداس کارامچاند گاندی رهبر سیاسی و معنوی هندی‌ها بود که ملت هند را در راه آزادی از استعمار امپراتوری بریتانیا رهبری کرد؟
… فیفا ۱۰۰ نام فهرستی از صد بازیکن فوتبال برتر دنیاست که به درخواست فیفا و بوسیله پله، بازیکن فوتبال برزیلی، در سال ۲۰۰۴ نوشته شده‌است؟
… نادر جهانبانی، سپهبد خلبان نیروی هوایی شاهنشاهی ایران، به خاطر چهره اروپایی‌اش به عنوان ژنرال چشم‌آبی معروف بود؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۸ شهریور ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۱۲٬۹۹۳ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

افتتاحیه پارالمپیک تابستانی

افتتاحیه بازی‌های پارالمپیک تابستانی (در تصویر)، در پاریس، فرانسه.
پائونگ‌ترن شیناواترا پس از برکناری سرتا تاویسین توسط دادگاه قانون اساسی، نخست‌وزیر تایلند شد.
سازمان جهانی بهداشت شیوع آفریقایی آبله میمون را وضعیت اضطراری جهانی اعلام کرد.
پرواز ۲۲۸۳ پاساردو لینهاس آئرئاس در ایالت سائو پائولو برزیل سقوط کرد و همهٔ ۶۲ سرنشین آن کشته شدند.
شیخ حسینه در پی اعتراضات ضد دولتی بنگلادش از سمت نخست‌وزیری استعفا داد و محمد یونس به عنوان رئیس دولت موقت بنگلادش منصوب شد.

یادبودها

امروز: یکشنبه، ۸ سپتامبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۱۸ شهریور ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۴ ربیع‌الاول ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

روز جهانی باسوادی، در مقدونیه: روز استقلال، در مالت: روز پیروزی

رویدادها

۷۰ - تیتوس امپراتور روم، مقاومت مدافعان یهودی اورشلیم را پس از یک محاصره طولانی، درهم شکست و پرستش‌گاه اورشلیم را ویران کرد.

۱۵۰۴ – از مجسمه داوود اثر میکل‌آنژ پرده‌برداری شد.
۱۹۷۱ – مرکز هنرهای نمایشی جان اف کندی در واشنگتن دی‌سی گشایش یافت.
۱۹۷۴ – جرالد فورد رئیس‌جمهور وقت آمریکا، نیکسون رئیس‌جمهور پیشین این کشور را که به سه اتهام جلوگیری از عدالت، سوءاستفاده از قدرت و تحقیر کنگره در رابطه با رسوایی واترگیت تحت تعقیب قضایی بود، مورد عفو قرار داد.
۱۹۷۸ – در روزی که به جمعهٔ سیاه معروف شد، در حملهٔ نیروهای نظامی ارتش شاهنشاهی ایران به تجمع مخالفان حکومت در میدان ژاله و سایر نقاط جنوب شهر تهران، بیش از ۸۰ نفر کشته شدند.

زادروزها

۱۱۵۷ - زادروز ریچارد یکم پادشاه انگلستان
۱۷۷۹ - زادروز مصطفی چهارم سلطان امپراتوری عثمانی
۱۸۳۰ - زادروز فردریک میسترال نویسندهٔ فرانسوی، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال۱۹۰۴
۱۸۴۱ - زادروز آنتونین دورژاک (در تصویر) آهنگساز مشهور اهل بوهم
۱۹۲۵ - زادروز پیتر سلرزبازیگر فیلم‌های کمدی و کارگردان بریتانیایی سینما و تئاتر
۱۹۷۹ - زادروز پینک ترانه‌سرا و بازیگر آمریکایی

درگذشت‌ها

۱۳۴۸ - درگذشت جلال آل احمد روشنفکر دینی، نویسنده و مترجم ایرانی و همسر سیمین دانشور
۱۳۹۸ - درگذشت سحر خدایاری معروف به دختر آبی
۱۱۵۹ - درگذشت آدریان چهارم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۹۴ - درگذشت هرمان فون هلمهولتز فیزیکدان آلمانی
۱۸۹۵ - درگذشت آدام اوپل، بنیانگذار شرکت اوپل
۱۹۳۳ – درگذشت فیصل اول نخستین پادشاه عراق
۱۹۴۹ - درگذشت ریشارد اشتراوس آهنگساز و رهبر ارکستر آلمانی
۱۹۸۰ - درگذشت ویلارد لیبای شیمی‌فیزیک‌دان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۶۰
۱۹۸۱ - درگذشت هیدکی یوکاوا دانشمند ژاپنی، بنیانگذار فرضیه مزون‌ها
۲۰۰۳ - درگذشت لنی ریفنشتال کارگردان، بازیگر و رقاص آلمانی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای سپتامبر – یادبودهای بیشتر…