آلیزاپرید[الف] (لیتیکان[ب]، پلیتیکان[پ]، سوپران[ت]، ورگنتان[ث]) یک آنتاگونیست دوپامین با اثرات پروکنتیک و ضد استفراغ است که در درمان تهوع و استفراغ از جمله تهوع و استفراغ بعد عمل جراحی استفاده می‌شود. از نظر ساختاری با متوکلوپرامید و سایر بنزامیدها شباهت دارد.[۱]

آلیزاپرید
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریلیتیکان، پلیتیکان، ورگنتان، سوپران
AHFS/Drugs.comInternational Drug Names
رده‌بندی داروهای
بارداری
  • C
روش مصرف داروخوراکی، تزریق ماهیچه‌ای، تزریق وریدی
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی۱۱٪
متابولیسمکبدی-در مراحل آخر کلیوی
نیمه‌عمر حذف۳ ساعت
دفعکلیه
شناسه‌ها
  • نیتروژن-[(۱-آلیل پیرولیدین-۲-وای‌اِل)متیل]-۶-متوکسی-۱هیدروژن-بنزو[دی][۱،۲،۳]تریازول-۵-کربوکسامید
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.056.082 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • C=CCN1CCCC1CNC(=O)c3cc2nn[nH]c2cc3OC
  • InChI=گوگرد۱/کربن۱۶۲۱هیدروژن‌نیتروژن۵۰۲/کربن۱-۳-۶-۲۱-۷-۴-۵-۱۱(۲۱)۱۰-۱۷-۱۶(۲۲)۱۲-۸-۱۳-۱۴(۱۹-۲۰-۱۸-۱۳)۹-۱۵(۱۲)۲۳-۲/هیدروژن۳،۸-۹،هیدروژن۱۱،۱،۴-۷,۱۰هیدروژن۲,۲هیدروژن۳،(هیدروژن,۱۷،۲۲)(هیدروژن،۱۸،۱۹،۲۰) ✔Y
  • Key:KSEYRUGYKHXGFW-UHFFFAOYSA-N ✔Y
  (صحت‌سنجی)

مکانیسم عمل

ویرایش

اثرات آلیزاپرید بر اساس محاصره گیرنده های دوپامین در مرکز استفراغ است. از آنجایی که آلیزاپرید قادر به عبور از سد خونی مغزی است، اختلالات حرکتی خارج هرمی موقت مانند دیستونی حاد و دیسکینزی می تواند به عنوان عوارض نامطلوب رخ دهد. نیمه عمر نهایی پلاسما تقریباً ۳ ساعت است.

[[سنتز چند مرحله ای آلیزاپرید در توالی واکنش زیر توضیح داده شده است::

 
  • این محصول در اینجا از مواد اولیه ۴-آمینوسالیسیلیک اسید و ۱-آلیل-۲-آمینو متیل پیرولیدین تولید می شود که ابتدا اسید آمینوسالیسیلیک را دو برابر با دی متیل سولفات متیله کرده و در یک فرآیند دو مرحله ای به بنزوتریازول تبدیل می کند. در مرحله آخر، متیل استر با گروه آمینه ماده اولیه دوم متراکم می شود و آمید را تشکیل می دهد.

اشکال دارویی

ویرایش

Vergentane (D)، Limican (I) به صورت قرص و محلول تزریقی موجود است. نمک اسید هیدروکلریک آلیزاپرید هیدروکلراید، پودری با نقطه ذوب ۲۰۶-۲۰۸ درجه سانتیگراد، نیز در پزشکی استفاده می شود.

یادداشت‌ها

ویرایش
  1. Alizapride
  2. Litican
  3. Plitican
  4. Superan
  5. Vergentan

منابع

ویرایش
  1. Ballatori E, Roila F (September 2003). "Impact of nausea and vomiting on quality of life in cancer patients during chemotherapy". Health and Quality of Life Outcomes. 1: 46. doi:10.1186/1477-7525-1-46. PMC 212194. PMID 14521717.