اسدالله معرفت
اسدالله معرفت، زاده ۱۲۱۷ خورشیدی در خامنه، درگذشته ۱۲۹۳ خورشیدی در زادگاه، بازرگان بود. او بانی اولین مدارس غیر مکتبی رایگان و همگانی به نام مدرسه معرفت است. او بی سواد بود ولی پس از مشاهده مدارس جدید در روسیه به این فکر افتاد که در میهن خویش چنین مدارسی را بنیان نهد. او در سال ۱۲۷۵ خورشیدی (برابر ۱۸۹۶ میلادی) و در زمان مظفرالدین شاه قاجار، اولین مدرسه رادر خامنه بنا کرد و دو سال بعد مدرسه دوم را در مشهد و سومین را در «پطروفسکی» روسیه (مخاچ قلعه امروز) برای بچه‌های ایرانی ساخت. او میز، نیمکت و تخته سیاه را از روسیه به ایران آورد و برای شاگردان لباس یک شکل با کمربندی منقش به عبارت «مدرسه معرفت خامنه» تهیه دید. معلم‌ها شاگردهای ممتاز مدرسه را با دادن کارت آفرین تشویق می‌کردند. در مدرسه در کنار درس‌های عادی تعلیمات نظامی نیز با کمک تفنگ و فشنگ چوبی داده می‌شد. اسدالله معرفت در زمان حیات خرج دفتر و کتاب دانش آموزان و حقوق معلم هارا به عهده داشت. او جهت تداوم تأمین مالی مدارس پس از مرگ خود، چند باب مغازه وقف کرد تا با درآمد آنها مدارس پابرجا بمانند.
مدرسه معرفت در سال ۱۳۰۵ خورشیدی دولتی شده و با نام «نثار» فعالیتش را ادامه داد. از سال ۱۳۴۹ خورشیدی مدرسه تجدید بنا و پس از چند سال «مدرسه راهنمائی حاج اسدالله معرفت» نام گذاری شد. مکان مدرسه در طول زمان تغییر نیافته.
اولین معلم‌های مدرسه عبارتند از: میرزا حبیب معرفت (اولین مدیر مدرسه)، میرزا محمد اخی جهانی، میرزا ابراهیم تبریزی، ملا هاشم وایقانی، مشهدی محمدعلی ایمانی نوبر، و آقا بالا محمودی آموزگار ورزش.
مدرسه معرفت در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده.
منابع ویرایش
- پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری خامنه
- پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری خامنه
- سازنده اولین مدارس مجانی به شیوه نو در ایران: لغت‌نامه دهخدا
- سید علی آذری، قیام شیخ محمد خیابانی با مقدمه سعید نفیسی. انشارات صفی علیشاه، ۱۳۲۹، تهران
- ناهیدی آذر، عبدالحسین، جنبش آزادیستان، شیخ محمد خیابانی، تبریز، نشر اختر تبریز، شابک: ۹۶۴۳۵۰۵۵۲۹ سال ۱۳۷۹ خورشیدی