افق

خط جدایی زمین و آسمان

اُفُقْ[۱] یا کَرانه آسمان[۲] ((خط آشکاری است که در همه سمت آسمان را از زمین جدا می‌سازد.)) در بسیاری از موقعیت‌ها، افق حقیقی به وسیله درختان، ساختمان‌ها و کوه‌ها تیره و مبهم به نظر می‌رسد و به آن افق قابل رویت می‌گویند. چنانچه افق با توجه به ارتفاع نجومی ناظر سنجیده شود افق نجومی می‌گویند که ارتفاع نجومی آن صفر است و از افق حقیقی بالاتر است.[۳]

افق آبی
افق حقیقی (چپ متمایل به پایین)، افق قابل رویت (راست)، افق نجومی (چپ خط افقی)

فاصله یک تا افق دید وی از فرمول زیر بدست می‌آید:

که h ارتفاع شخص (به‌طور مثال قدش) بر حسب متر است و نتیجه نهایی بر حسب کیلومتر است.[۴]

ریشه‌شناسی ویرایش

واژگان «کران»، «کرانه» و «کنار» همگی برگرفته از پارسیگ هستند که به ترتیب کَران (پارسی میانه: karānکَنارَگ (پارسی میانه: kanārag) و کَنار (پارسی میانه: kanār) می‌باشند.[۵] همچنین واژه کران در زبان‌های سغدی[۶] (سغدی: kirān) و پهلوانیگ[۷] (پارتی: karān) نیز بازتاب یافته‌اند.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. علی اکبر دهخدا. «سرواژه «افق»». پارسی ویکی.
  2. علی اکبر دهخدا. «سرواژه «کرانه»». پارسی ویکی.
  3. مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Horizon». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۱.
  4. Andrew T. Young, "Distance to the Horizon". Accessed 16 April 2011.
  5. فرهنگ کوچک مکنزی (به پارسیگ - انگلیسی - فارسی). به کوشش د. مکنزی.
  6. فرهنگ سغدی - فارسی - انگلیسی. به کوشش بدرالزمان قریب.
  7. فرهنگ واژگان پارسی میانه مانوی و پهلوانی مانوی.