ترانه‌سرا

ترانه‌سَرا، ترانه‌سُرا، ترانه‌نویس، یا ترانه‌پرداز فردی است که شعر و موسیقیِ ترانهای را با هم می‌سراید (می‌نویسد).

ترانه‌سراها معمولاً شعرشان را با قابلیتِ همراه شدن با ملودی می‌سرایند. ترانه‌سرا با شاعر تفاوت ندارد، اما بیشتر شعرهایی برای اجرا همراه با موسیقی می‌سراید. شعرِ ترانه یا «شعرِ محاوره» امروزه به‌عنوان یک قالب شعری در کنار قالب‌هایی مانند غزل و رباعی حیات رو به رشدی دارد.

تفاوت اصلی شعر محاوره (ترانه) با قالب‌های کلاسیک در «زبان» و «شیوهٔ برقراری ارتباط با مخاطب» است. در شعر کهن (کلاسیک)، صورت مکتوب شعر بیشتر مد نظر بود و شعر یک نوشتار مکتوب بود که مطالعه می‌شد. در ترانه اما صورت شنیداریِ شعر بیشتر مد نظر است. این به‌معنی شنیداری نبودن شعر کلاسیک یا نوشتاری نبودن ترانه نیست، بلکه برجستگی هر قالب شعر را بیان می‌کند.

ترانه یکی از قدیمی‌ترین قالب‌های شعر است و برخی آن را قدیمی‌ترین قالب شعر بشر می‌نامند. ترانه در گذشته با نام «قول» شناخته می‌شده که قالبی نزدیک به غزل بوده. قول و غزل، خویشاوندان قدیمی شعر پارسی هستند.

جستارهای وابسته

• خواننده-ترانه‌پرداز