ویکی‌پدیا

حمید محمدزاده

حمید محمدزاده (انگلیسی: Hamid Mammadzadeh; ۱۹۲۴–۲۰۰۰) نویسنده و منتقد ادبی است.

حمید محمدزاده
زادهٔتبریز
درگذشتتهران
پیشهنویسنده، منتقد ادبی

وی در زمان حکومت خودمختار آذربایجان معلم بود. او عضو سازمان جوانان دمکرات آذربایجان بود. او با مقالات و داستان‌های خود در رسانه‌ها ظاهر شد. در سال ۱۹۴۶ به دلیل شرکت در جنبش ملی دمکراتیک مدال «۲۱ آذر» ازطرف دولت خودمختار آذربایجان به او اعطا شد.

پس از سقوط حکومت خودمختار آذربایجان به باکو رفت. وی از اعضای اتحادیه نویسندگان آذربایجان، پژوهشگر ارشد گروه زبان‌شناسی ایران در مؤسسه مردم‌های خاورمیانه و خاور نزدیک و رئیس اداره سرمایه‌های علمی موزه ادبیات آذربایجان که نظامی نام داشت، بود.

زندگی ویرایش

حمید محمدزاده در سال ۱۹۲۴ در محله اهراب تبریز به دنیا آمد[۱]اولین تحصیلات خود را در مدارس «نجات» و «پرورش» تبریز گذراند. پس از پایان تحصیل در سال ۱۳۴۱ در دارالمعلم تبریز به تحصیل پرداخت[۲] پس از پایان تحصیلات از این مدرسه به مدت دو سال در مدارس صفوی، پوراندخت و صنعان اردبیل به عنوان معلم مشغول به کار شد[۳]

او در سال ۱۹۴۳ به حزب توده و در سال ۱۹۴۵ به حزب دمکرات آذربایجان پیوست. پس از تأسیس حکومت ملی آذربایجان به تبریز بازگشت و در آنجا به تدریس پرداخت. او ریاست اداره تبلیغات کمیته مرکزی سازمان تازه تأسیس جوانان دمکرات آذربایجان را بر عهده داشت.[۱] در سال ۱۹۴۶ اولین مقالات او در روزنامه‌های «جوانلار» و «آزادملت»[۳] و نخستین داستان‌هایش در مجلات «پیونر» و «آذربایجان» منتشر شد[۴].[۵] سپس برای ادامه تحصیل وارد رشته تاریخ و ادبیات دانشگاه تبریز شد. در سال ۱۹۴۶ به دلیل شرکت در جنبش ملی-دمکراتیک مدال «۲۱ آذر» از طرف دولت ملی آذربایجان به او اعطا شد.[۶]

پس از سقوط حکومت ملی آذربایجان در سال ۱۹۴۶، حمید محمدزاده به باکو نقل مکان کرد[۷] در آنجا تحصیلات خود را در مدرسه عالی حزب آذربایجان و همزمان در دانشکده روزنامه‌نگاری دانشگاه دولتی آذربایجان ادامه داد.[۵] پس از پایان تحصیلات عالی وارد دوره فوق لیسانس مؤسسه زبان و ادبیات نظامی فرهنگستان علوم آذربایجان شد.[۸] در سال‌های 1951-1954[۱] با نگارش اثری به نام «پیشه‌وری یک انقلابی، روزنامه‌نگار، نویسنده (زندگی، محیط و آثار)» درجه کاندیدای علوم زبانشناسی را دریافت کرد.[۵] بعدها در سال ۱۹۶۸ در حالی که به عنوان محقق ارشد در مؤسسه کار می‌کرد، از تز دکترای خود در مورد «آخوندوف وشرق» دفاع کرد[۱][۵] وی بعدها به عنوان رئیس اداره سرمایه‌های علمی موزه ادبیات آذربایجان به نام نظامی و پژوهشگر ارشد گروه زبانشناسی ایران مؤسسه خلق‌های خاور نزدیک و خاورمیانه مشغول به کار شد. از سال ۱۹۴۷ به عضویت جامعه نویسندگان آذربایجان جنوبی[۹] و از سال به عضویت ۱۹۵۸ اتحادیه نویسندگان آذربایجان[۸][۱۰]

حمید محمدزاده در طول فعالیت خود در باکو اسناد و یافته‌های مربوط به آثار ادبی میرزا فتحعلی آخوندوف، علیشیر نوایی، حافظ شیرازی، محمدحسین شهریار، میرزا آقا تبریزی، میرزا شفیع واضح و دیگران را گردآوری و منتشر کرد. از آثار او می‌توان به «میرزا فتحعلی آخوندوف و شرق»، «ادبیات ایران در آستانه و دوران انقلاب مشروطه»، «بهار شیروانی»، «سید جعفر پیشه‌وری»، «خاطرات تبریز»، داستان «فدایی»، «قصه‌های شمال»، «بنای یادبود دزدیدهشده»، «لبخند تبریز»، «در حسرت آزادی»، «ادبیات آذربایجان جنوبی در سالهای ۴۵–۱۹۴۱»، «آثار وطن و میهن‌پرستی در شعر آذربایجان جنوبی در دوران پس از انقلاب»، «مجله ملانصرالدین در تبریز»، «دربارهٔ سهند، شاعر آذربایجان جنوبی»، «صادق بیگ صادقی افشار»، «ترانه‌سرای نهضت آزادی‌بخش ملی»، «عباس پناهی (ماکولو)»، «محمدی مدرس تبریزی»، «فولکلور جنوب»، «آذراوغلو»، «شیخ محمد خیابانی»، «زین العابدین مراغه‌ای»، «حمیدنطقی» اشاره کرد. او رمانی دربارهٔ ستارخان و حیدرخان عمواوغلو نوشته‌است[۵]دیوان فارسی نسیمی[۱۱]، آثار منظوم محمدحسین شهریار به زبان ترکی، منظومه خسرو و شیرین نظامی گنجوی، داستان‌های جلیل محمدقلی‌زاده، کتاب «سفرنامه ابراهیم بیگ» زین‌العابدین مراغه‌ای با ترجمه و تألیف او منتشر شد[۱۲][۱۳] کتاب‌های «قصه‌ها» در سال ۱۹۵۷، «فوتبالیست» در سال ۱۹۶۱، «عشق اول» در سال ۱۹۶۶، «خاطرات تبریز» در سال ۱۹۷۸، «بقایای دزدیده شده» در سال ۱۹۸۴ در باکو منتشر شد[۱۴].

پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۹۷۹، ابتدا به تبریز و سپس به تهران نقل مکان کرد[۱۵][۱۶]. در آنجا داستان‌ها و مقالات ادبی-انتقادی او مرتباً در مطبوعات ترکی زبان منتشر می‌شد. او مدت‌ها با مجله «وارلیق» که به زبان ترکی آذربایجانی منتشر می‌شد همکاری کرد[۱۷][۱۸] وی از مؤسسان مجله ادبی، سیاسی اجتماعی «یول»[۱۹] بود. وی درسال ۱۳۷۹ در تهران درگذشت[۷].

جوایز ویرایش

در سال ۱۹۴۶ به دلیل شرکت در جنبش ملی-دمکراتیک مدال «۲۱ آذر» از طرف دولت خودمختار آذربایجان به او اعطا شد[۶].

منابع ویرایش

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ Ali Kafkasyalı (2002). İran Türk Edebiyatı Antolojisi. Vol. V. Ərzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları. p. 529. Archived from the original on 2023-04-11. Retrieved 2023-04-11.
  2. ↑ Cənubi Azərbaycan Ədəbiyyati Antologiyası. Vol. III. Bakı: Elm nəşriyyatı. 1988. p. 461. Archived from the original on 2023-07-01. Retrieved 2023-04-20.
  3. ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ Pərvanə Məmmədli (2015). Cәnubi Azәrbaycan: әdәbi şәxsiyyәtlәr, portretlәr (PDF). Bakı: Sabah. p. 87. Archived (PDF) from the original on 2023-04-06. Retrieved 2023-04-06.
  4. ↑ Tərtib edən və məsul redaktor: Səməd Bayramzadə (2015). "21 Azər – 70" fotoalbom (şərhlərlə) (PDF). Bakı: “Araz” nəşriyyatı. p. 96. ISBN 978-9952-8285-3-5. Archived from the original on 2022-03-09. Retrieved 2023-04-19.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:پیوند نامناسب (link)
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ Pərvanə Məmmədli (2015). Cәnubi Azәrbaycan: әdәbi şәxsiyyәtlәr, portretlәr (PDF). Bakı: Sabah. p. 88. Archived (PDF) from the original on 2023-04-06. Retrieved 2023-04-06.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Fərid Hüseyn (2021-05-07). ""Atam elə-belə adam olmayıb, Pişəvərinin sol əli idi" - Həmid Herisçi" (به ترکی آذربایجانی). qafqazinfo.az. Archived from the original on 2023-04-19. Retrieved 2023-04-19.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Mahmizər Mehdibəyova (2015-06-09). "Görkəmli ədib və alim Həmid Məmmədzadənin irsinə bir nəzər" (به ترکی آذربایجانی). 525-ci qəzet. Archived from the original on 2023-04-19. Retrieved 2023-04-19.
  8. ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ Savalan Fərəcov (2019-11-27). "Milli ruhlu alim-yazıçı" (به ترکی آذربایجانی). medeniyyet.az. Archived from the original on 2023-04-19. Retrieved 2023-04-19.
  9. ↑ Xaqan Balayev (June 2011), "Cənublu şair və yazıçıların Azərbaycan ədəbi mühitinə inteqrasiyası" (PDF), Xəzər Xəbər jurnalı, Bakı, p. 56, archived from the original (PDF) on 2022-01-16
  10. ↑ Pərvanə Məmmədli (2015). Cәnubi Azәrbaycan: әdәbi şәxsiyyәtlәr, portretlәr (PDF). Bakı: Sabah. p. 92. Archived (PDF) from the original on 2023-04-06. Retrieved 2023-04-06.
  11. ↑ Nərgiz Ehlamqızı (2019-09-26). "Nəsiminin 6 divanını Bakıya gətirən alimdən şok faktlar – İran kitabxanasında…" (به ترکی آذربایجانی). teleqraf.com. Archived from the original on 2023-04-19. Retrieved 2023-04-19.
  12. ↑ Vaqif Sultanlı, İrəc İsmayıl (2017). Güney Azərbaycan nəsri. Antologiya (PDF). Bakı. p. 35. ISBN 978-9952-507-16-4. Archived (PDF) from the original on 2019-07-28. Retrieved 2021-01-08.
  13. ↑ Pərvanə Məmmədli (2015). Cәnubi Azәrbaycan: әdәbi şәxsiyyәtlәr, portretlәr (PDF). Bakı: Sabah. p. 90. Archived (PDF) from the original on 2023-04-06. Retrieved 2023-04-06.
  14. ↑ Arzu Hüseynova (2021). XX əsr Şimali Azərbaycan nəsri və mühacir Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatında bölünmüş vətən və milli bütövlük ideyası (PDF). Bakı. p. 200. Archived (PDF) from the original on 2022-05-23. Retrieved 2023-04-20.
  15. ↑ Mayis Əlizadə (2021-09-18). "Hadi Şəhriyar: "Atam deyirdi ki, Rüstəm Əliyev 6 dildə professordur"" (به ترکی آذربایجانی). turan.az. Archived from the original on 2023-04-19. Retrieved 2023-04-19.
  16. ↑ Pərvanə Məmmədli (2009). Cənubi Azərbaycan mətbuatı tarixi: XIX-XX-XXI yüzilliklər. Bakı: Elm nəşriyyatı. p. 155. Archived from the original on 2018-10-23. Retrieved 2023-04-20.
  17. ↑ Pərvanə Məmmədli (2015). Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı məsələləri (PDF). Bakı: Sabah. p. 13. Archived (PDF) from the original on 2022-03-19. Retrieved 2023-04-28.
  18. ↑ Pərvanə Məmmədli (2009). Cənubi Azərbaycan mətbuatı tarixi: XIX-XX-XXI yüzilliklər. Bakı: Elm nəşriyyatı. p. 145. Archived from the original on 2018-10-23. Retrieved 2023-04-20.
  19. ↑ Pərvanə Məmmədli (2009). Cənubi Azərbaycan mətbuatı tarixi: XIX-XX-XXI yüzilliklər. Bakı: Elm nəşriyyatı. p. 144. Archived from the original on 2018-10-23. Retrieved 2023-04-20.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=حمید_محمدزاده&oldid=37883591»