خانه‌تکانی (فارسی تاجیکستان: جارو بندان) یکی از آیین‌های نوروزی است که مردم بیشتر مناطقی که نوروز را جشن می‌گیرند به آن پایبندند. در این آیین، خانه و وسایل آن در آستانه نوروز گردگیری یا شستشو و تمیز می‌شوند.[۱] این آیین در کشورهایی چون ایران، تاجیکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان برگزار می‌شود.[۲]

مراسم خانه تکانی احتمالاً سرچشمه گرفته از این باور است که فروهرها سالی یک بار در آستانه فروردین ماه که ماه فروهرها است، در رستاخیزی به خانه بازمی‌گردند و اگر خانه را پاکیزه و آراسته ببینند شاد شده و برای برکت خانه و شادکامی خانواده دعا می‌کنند.[۳]

ترکیب شوینده‌ها و خطر مسمومیت حاضران خانه، رسیدن آب یا آسیب زدن به سیستم‌های الکتریکی و برق و گسترش وسواس، از جمله مشکلات این آیین در ایران هستند.[۴]

پانویس

ویرایش
  1. ایرنا، ۲۶ اسفند ۱۳۸۶
  2. جهان‌نیوز، ۱۰ فروردین ۱۳۸۷
  3. حسین میرزایی (نوروز ۱۳۹۳). «آیین نوروزی و کارکردهای آن». انسان‌شناسی و فرهنگ. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۰ فروردین ۱۳۹۴.
  4. میزان، خبرگزاری. «خانه‌تکانی وسواسی را بشناسید». fa. دریافت‌شده در ۲۰۲۵-۰۲-۲۸.