خواب ریتمِ آزاد یا خواب بی‌چرخه (Free-running sleep) یک الگوی خواب است که نه با چرخه ۲۴ ساعته شبانه‌روز در طبیعت و نه با هیچ چرخه مصنوعی تنظیم (همگام‌سازی) نشده‌است.

این اختلال گونه‌ای از اختلال خواب خواب و بیداری غیر ۲۴ ساعته می‌باشد، همچنین ممکن است به صورت مصنوعی به عنوان بخشی از یک آزمایش برای مطالعه ریتم‌های شبانه‌روزی و سایر ریتم‌های طبیعی در زیست‌شناسی ایجاد گردیده باشد. افراد مورد مطالعه اغلب با یک پروتکل روشنایی پایدار از همه نشانه‌های زمانی محافظت می‌شوند. همچنین، ممکن است مقدار محدودی غذا در فواصل زمانی کوتاه در دسترس باشد تا از اضافه کردن زمان صرف غذا جلوگیری شود؛ بنابراین سوژه‌ها مجبور می‌شوند با «ساعت شبانه‌روزی» درونی خود زندگی کنند.

در انسان ویرایش

خواب و بیداری غیر ۲۴ ساعته که به آن اختلال ریتم آزاد (FRD) یا غیر ۲۴ ساعته (Non-24) نیز گفته می‌شود، یکی از اختلالات ریتم شبانه‌روزی خواب در انسان است. بیش از نیمی[۱] از افراد کاملاً نابینا و تعداد کمتری از افراد بینا را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.[۲]

در بین افراد نابینا، علت بروز اختلال ناتوانی در ثبت و در نتیجه جذب نشانه‌های روشنایی است. بسیاری از افراد نابینایی که به چرخه ۲۴ ساعته روشنایی/تاریکی وارد می‌شوند، چشم‌هایی با شبکیه‌های فعال از جمله سلول‌های حساس به نور غیربصری، ipRGCs دارند.[۳] این سلول‌های گانگلیونی که حاوی ملانوپسین هستند، سیگنال‌های خود را از طریق مجرای رتینوهیپوتالاموس (که از عصب بینایی منشعب می‌شوند) به «ساعت شبانه‌روزی» می‌رسانند و شبکیه را به غده صنوبری متصل می‌کنند.[۴][۵]

در بین افراد بینا، Non-24 معمولاً برای اولین بار در نوجوانی یا اوایل دهه بیست ظاهر می‌شود. مانند اختلال فاز خواب تأخیری (DSPS یا DSPD)، در غیاب آسیب عصبی ناشی از تروما یا سکته، چنین کیس‌هایی تقریباً هرگز پس از ۳۰ سالگی ظاهر نمی‌گردد.[۲] اختلال غیر ۲۴ ساعته در مردان بینا بیشتر از زنان بینا تأثیر می‌گذارد.[۲] یک چهارم افراد بینای غیر ۲۴ ساعته نیز یک بیماری روانپزشکی مرتبط دارند و یک چهارم آنها قبلاً علائم اختلال تأخیر در فاز خواب را نشان داده‌اند.[۲]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. Teofilo Lee-Chiong (2006). Sleep: a comprehensive handbook. New York: Wiley-Liss. pp. 385. ISBN 0-471-68371-X.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ Sack RL et al. (2007) Circadian Rhythm Sleep Disorders: Part II, Advanced Sleep Phase Disorder, Delayed Sleep Phase Disorder, Free-Running Disorder, and Irregular Sleep–Wake Rhythm. PDF, 30(11):1484-1501.
  3. Tu, D.C.; Zhang, D.; Demas, J.; Slutsky, Elon B.; et al. (December 2005). "Physiologic diversity and development of intrinsically photosensitive retinal ganglion cells". Neuron. 48 (6): 987–99. doi:10.1016/j.neuron.2005.09.031. PMID 16364902. Intrinsically photosensitive retinal ganglion cells (ipRGCs) mediate numerous nonvisual phenomena, including entrainment of the circadian clock to light-dark cycles, pupillary light responsiveness, and light-regulated hormone release.
  4. Czeisler, Charles A.; Theresa L. Shanahan; Elizabeth B. Klerman; Heinz Martens; Daniel J. Brotman; Jonathan S. Emens; Torsten Klein; Joseph F. Rizzo (5 January 1995). "Suppression of melatonin secretion in some blind patients by exposure to bright light". N Engl J Med. USA. 332 (1): 6–11. doi:10.1056/NEJM199501053320102. PMID 7990870. [T]he photic pathway used by the circadian system is functionally intact in some blind patients.
  5. Arendt, Josephine (2006-02-01). "Chapter 15. The Pineal Gland and Pineal Tumours". Neuroendocrinology, Hypothalamus, and Pituitary. Endotext.com. pp. an E–book edited by Ashley Grossman (chapter section: Melatonin Synthesis and Metabolism). Archived from the original on 2008-02-09. Retrieved 2008-02-07. Image forming vision (rods and cones) is not required … for synchronising/phase shifting the circadian clock.