خودبری

خودبُری^[۱]^[۲] یا خودوابُری (انگلیسی: Autotomy) یا قطع عضو ارادی رفتاری دفاعی است که در برخی از جانوران دیده می‌شود.

دم وابریدهٔ سقنقور که هنوز تکان می‌خورد.

این جانوران در حالت خطر، یک یا چند اندام ثانوی بدن خود را وابریده و می‌اندازند. این کار معمولاً به عنوان یک سازوکار دفاعی برای فرار از چنگ درندگان و منحرف کردن حواس جانور درنده و از این طریق، ایجاد امکان بیشتر برای فرار از دست آن‌ها را فراهم می‌کند. برخی از جانوران قادرند بخش جداشده بدن خود را دوباره رویانده و احیا کنند.

مارمولک، سمندر و سوسمار پل‌دماغی از جمله جانوران خودبری دارند.

در بی‌مهرگان ویرایش

بیش از ۲۰۰ گونه از بی‌مهرگان به عنوان یکی از رفتارهای حفاظتی، توان خودبری دارند:^[۳]^[۴] ازجمله:

نرم‌تنان:

لیسه خاکی (Prophysaon)^[۵]
حلزون دریایی (Oxynoe panamensis)
هشت‌پا

بندپایان:

جستارهای وابسته ویرایش

قطع عضو

منابع ویرایش

↑ وهاب‌زاده، عبدالحسین (مترجم)؛ نویسنده (ادوارد ویلسون) (۱۳۸۴). سوسیوبیولوژی (زیست‌شناسی اجتماعی، تلفیق نوین. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ص. ۳۵۷. شابک ۹۶۴-۳۲۴-۱۰۲-۵.
↑ کمالی، کامران (۱۳۹۷). راهنمای میدانی خزندگان و دوزیستان ایران. موسسه ایران‌شناسی. ص. ۴۰۸. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۸۳۵۱-۱۴-۶.
↑ Bely, A.E.; Nyberg, K.G. (2009). "Evolution of animal regeneration: re-emergence of a field". Trends in Ecology & Evolution. 25: 161–170. doi:10.1016/j.tree.2009.08.005.
↑ Fleming, P.A.; Muller, D.; Bateman, P.W. (2007). "Leave it all behind: a taxonomic perspective of autotomy in invertebrates". Biological Reviews. 82 (3): 481–510. doi:10.1111/j.1469-185X.2007.00020.x. PMID 17624964.
↑ McDonnel, R.J., Paine, T.D. and Gormally, M.J., (2009). Slugs: A Guide to the Invasive and Native Fauna of California بایگانی‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine. 21 pp., شابک ‎۹۷۸−۱−۶۰۱۰۷−۵۶۴−۲, page 9.
↑ Wilson, A.D.M.; Whattam, E.M.; Bennett, R.; et al. "(2010). Behavioral correlations across activity, mating, exploration, aggression, and antipredator contexts in the European housecricket, Acheta domesticus". Behavioral Ecology and Sociobiology. 64: 703–715. doi:10.1007/s00265-009-0888-1.
↑ Stankowich, T (2009). "When predators become prey: flight decisions in jumping spiders". Behavioural Ecology. 20: 318–327. doi:10.1093/beheco/arp004.
↑ Booksmythe, I.; Milner, R.N.C.; Jennions, M.D.; et al. "(2010). How do weaponless male fiddler crabs avoid aggression?". Behavioral Ecology and Sociobiology. 64: 485–491. doi:10.1007/s00265-009-0864-9.

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Autotomy». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۸ دسامبر ۲۰۱۷.

پیوند به بیرون ویرایش

[1] وهاب‌زاده، عبدالحسین (مترجم)؛ نویسنده (ادوارد ویلسون) (۱۳۸۴). سوسیوبیولوژی (زیست‌شناسی اجتماعی، تلفیق نوین. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ص. ۳۵۷. شابک ۹۶۴-۳۲۴-۱۰۲-۵.

[2] کمالی، کامران (۱۳۹۷). راهنمای میدانی خزندگان و دوزیستان ایران. موسسه ایران‌شناسی. ص. ۴۰۸. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۸۳۵۱-۱۴-۶.

[Bely_and_Nyberg,-3] Bely, A.E.; Nyberg, K.G. (2009). "Evolution of animal regeneration: re-emergence of a field". Trends in Ecology & Evolution. 25: 161–170. doi:10.1016/j.tree.2009.08.005.

[Fleming_et_al.,-4] Fleming, P.A.; Muller, D.; Bateman, P.W. (2007). "Leave it all behind: a taxonomic perspective of autotomy in invertebrates". Biological Reviews. 82 (3): 481–510. doi:10.1111/j.1469-185X.2007.00020.x. PMID 17624964.

[Donnel_et_al.,-5] McDonnel, R.J., Paine, T.D. and Gormally, M.J., (2009). Slugs: A Guide to the Invasive and Native Fauna of California بایگانی‌شده در ۴ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine. 21 pp., شابک ‎۹۷۸−۱−۶۰۱۰۷−۵۶۴−۲, page 9.

[Wilson_et_al.,-6] Wilson, A.D.M.; Whattam, E.M.; Bennett, R.; et al. "(2010). Behavioral correlations across activity, mating, exploration, aggression, and antipredator contexts in the European housecricket, Acheta domesticus". Behavioral Ecology and Sociobiology. 64: 703–715. doi:10.1007/s00265-009-0888-1.

[Stankowich,-7] Stankowich, T (2009). "When predators become prey: flight decisions in jumping spiders". Behavioural Ecology. 20: 318–327. doi:10.1093/beheco/arp004.

[Booksmythe_et_al.,-8] Booksmythe, I.; Milner, R.N.C.; Jennions, M.D.; et al. "(2010). How do weaponless male fiddler crabs avoid aggression?". Behavioral Ecology and Sociobiology. 64: 485–491. doi:10.1007/s00265-009-0864-9.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]