داستانک

داستان فلَش، داستانک یا داستان کوتاه کوتاه (به انگلیسی: Flash Fiction) قالبی در داستان‌نویسی است که در چند خط یا حداکثر یک صفحه نوشته می‌شود و در پی یک کشف ضربه‌زننده است. این کشف می‌تواند غافلگیر کردن خواننده و ایجاد شوک، شوخی یا نمایش لحظه‌ای زیبا باشد. همچنین داستانک یا فلش فیکشن می‌تواند پایانی نداشته باشد و انتهای داستانک را به خواننده واگذار کند. برعکس رمان یا داستان، که در انتهای آن رویداد مهم پایان می‌پذیرد.

در فارسی می‌توان آن را «داستان ناگهان»، «داستان لحظه»، و «داستان آنی» ترجمه کرد.

داستانک داستان تجمیع و فشرده شده ای است به نثر که پایان بندی قوی و تحسین برانگیزی دارد و از لحاظ کمی نسبی می باشد. تنها توافق در داستانک، کوتاه تر بودن آن نسبت داستان کوتاه است. داستانک دارای دو فرم اصلی می باشد که در درون آنها می تواند بی نهایت فرم فرعی خلق شود و به نوآوری و تازگی اثر همواره کمک کند. این فرم ها عبارتند از: فرم روایتی، فرم فراروایتی. که هر فرم می تواند ژانر یا ژانرهایی در داستانک به وجود بیاورد. تا اکنون دو مکتب به صورت جدی در ادبیات به داستانک پرداخته اند ابتدا مکتب مینیمالیسم در اواخر قرن بیستم در غرب که منجر به شکل گیری ژانر داستانک مینیمال شد و دیگری مکتب پایایسم در ادبیات معاصر ایران که ژانر داستانک فراروایت را به وجود آورده است. داستانک مینیمال به کوتاهی روایتِ داستان نظر دارد و برش کوتاهی از زندگی یک یا چند شخصیت است که در آن زمان و مکان، شخصیتها و دیگر عناصر داستان محدود هستند. اما در مقابل داستانک فراروایت به تجمیع شدگی و فشردگی در حجم داستان توجه دارد یعنی داستانک از لحاظ شخصیت پردازی، زمان و مکان و دیگر عناصر روایی محدودیت داستانک مینیمال را ندارد و میتواند از زایش تا میرش شخصیت یا شخصیتهایی را بصورت تجمیع شده و فشرده در بر بگیرد. داستانک فراروایت قسمتی از توانایی خود را از فرم فراروایتی خود گرفته است که حداقل هر داستانک باید دارای دو روایت با راوی های متفاوت باشد.

برای تبدیل داستان کوتاه به داستانک لازم است که نویسنده بخش اصلی داستان کوتاه را در نظر بگیرد و آن را خلاصه کند. داستانک از طرح اولیه‌ای که برای نوشتن یک رمان یا داستان کوتاه در ذهن نویسنده شکل می‌گیرد هم کوتاه‌تر و خلاصه تر است. ایجاز مهم‌ترین صنعت ادبی در نوشتن داستانک است و نویسنده‌ای که می‌خواهد داستانک بنویسد حتماً باید از نحوه ایجاز اطلاع داشته باشد تا با چیدن درست و مناسب کلمات داستانک را شکل دهد.

انواع داستانک

• داستانِ کوتاهِ کوتاه: زیر ۲۵۰ کلمه.
• داستان برق‌آسا: نوعی داستانک یا داستان بسیار کوتاه‌است. حجم داستانِ برق‌آسا بین ۲۵۰ کلمه، حداکثر حجمی که جروم استرن برای مسابقه سالانهٔ «بهترین داستانِ کوتاهِ کوتاه» می‌پذیرد، و ۷۵۰ کلمه متغیر است و از داستان ناگهانی بسیار کوتاه‌تر است.
• داستان ناگهانی: حجمِ داستان‌های ناگهانی از داستانِ برق‌آسا بیشتر است اما از داستان کوتاه کمتر و حداکثر ۱۷۵۰ تا ۲۰۰۰ کلمه‌است.

• داستانک مینیمال: با برشی کوتاه و دارای عناصر داستانی محدود،

• داستانک فراروایت: متکی بر تجمیع و فشردگی

جستارهای وابسته

• داستان کوتاه
• حکایت