رسالة الطیر
رسالة الطیر
شهاب‌الدین یحیی سهروردی (۵۴۹–۵۸۷ ق / ۱۱۵۴–۱۱۹۱ م)، رسالة الطیر[۱] را در تداوم و بسطِ، رسالة الطیر[۲] ابن سینا[۳] به زبان فارسی نگارش کرده‌است.
رسالة الطیر ویرایش
سهروردی در رسالة الطیر، با به‌کارگیری زبان پرندگان که قبلاً نیز ابن سینا، عطار نیشابوری و احمد غزالی آن را به کار برده بودند، به زبان رمز شماری از تعالیم معرفتی را بیان
می‌کند.[۴]
مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَیٰ ویرایش
پیامبر اسلام (ص) در موقع دیدن آیت کبرای الاهی دیدگانش منحرف نشد و سرپیچی نکرد.[۵] آواز برآمد که قصد رفتن باید کرد، ماندن عمر ضایع کردن است. گرچه زیبایی راه فوق‌العاده وسوسه انگیز است.[۶][۷]
مرگ را دوست دارید تا زنده مانید ویرایش
منظور سهروردی از به کار بردن " مرگ را دوست دارید تا زنده مانید "[۸] فنا صوفیانه است، مرگ و زادنِ مجددی است که سهروردی، آن را در شعری وصف می‌کند:[۹]
گر پیشتر از مرگ طبیعی مردی - بر خور که بهشت جاودانی بردی
ور زانک درین شغل قدم نفشردی - خاکت بر سر که خویشتن آزردی
بمیر ای دوست پیش از مرگ اگر می زندگی‌خواهی - که ادریس از چنین مردن بهشتی گشت پیش از ما - سنایی[۱۰]
غزل ۹۴۱ دیوان شمس:
به امرِ «موتوا من قبل ان تموتوا» ما - کنیم همچو محمّد غزایِ نفس جُهود[۱۱]
غزل ۱۱۳۳ دیوان شمس:
چو در حیات خود او کشته گشت در کف عشق - بامر موتوا من قبل ان تموتوا زار[۱۲]
اشراق ویرایش
نظام معرفت شناختی سهروردی متکی بر آن نوع از حکمت است که با به‌کارگیری تعالیم اشراقی[۱۳] حاصل می‌شود.[۱۴]
ادراک انسان افزون بر داده‌های حواس و بر برهان‌های منطقی و دانش مستلزم اشراق درونی و روشن‌شدگی و بینش درک جوهر جهانی اسرارآمیزی است که برای آسان شدن کار، دائو نامیده شده.[۱۵]
تغییرات سطح آگاهی و رسیدنِ به اشراق، تجارب مختلفی از ادراک را بیان می‌نمایند.[۱۶]
حیطهٔ ادراک حسیِ مستقیم به وسیلهٔ جان و ذات آگاهی که مستقل از اندام‌های حسی جسمانی می‌باشد: در این حیطه فعالیت جسم انسان که خود حاوی اعضای حسی ادراکی می‌باشد به صورت موقت و توسط جان (و به علت تقویت، پرورش و غلبهٔ فعالیت و آگاهی جان) به حالت تعلیق در می‌آید و جان که بخشی از آگاهیِ کلی و مطلق است، به صورت مستقیم و به ذات خود (که آگاهی و دانستن مطلق می‌باشد) شروع به ادراکی بسیار وسیع تر و عمیق‌تر از ادراکهای وابسته به حواس نموده و دریافت‌های حسی ادراکی آن مستقل از جسم و اندام‌های حسی جسمانی می‌باشد.[۱۷]
اصول منتج از رسالة الطیر ویرایش
- این خاکدان برای روح انسان در حکم زندان است.
- لزوم سفر روح به سوی نورالانوار
- فضل الهی در تجربیات معرفتی شامل حال سالک است.
- رهایی از زندان عالم مادی، تجربه ادراکهای برتر را در پی خواهد داشت.[۷]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13562
- ↑ https://article.tebyan.net/283463
- ↑ دانشنامهٔ بریتانیکا، سرواژهٔ Avicenna، بازدید: نوامبر ۲۰۰۸
- ↑ رضوی، مهدی امین رضوی، سهروردی و مکتب اشراق، ترجمه دکتر مجدالدین کیوانی – تهران: نشر مرکز 1377 صفحه 42
- ↑ قرآن مجید، آیه 17 سوره نجم
- ↑ سهروردی، شهاب‌الدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1380صفحه 203
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ رضوی، مهدی امین، سهروردی و مکتب اشراق، ترجمه دکتر مجدالدین کیوانی – تهران: نشر مرکز 1377 صفحه 46
- ↑ سهروردی، شهاب‌الدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1380صفحه 199
- ↑ سهروردی، شهاب‌الدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1380صفحه 395
- ↑ https://ganjoor.net/sanaee/divans/ghaside-sanaee/sh7/
- ↑ مولوی، مولانا جلال الدین محمد بلخی (مولوی) دیوان کبیر شمس، 1جلد، طلایه - تهران، چاپ: اول، 1384. غزل 941
- ↑ مولوی، مولانا جلال الدین محمد بلخی (مولوی)، دیوان کبیر شمس، 1جلد، طلایه - تهران، چاپ: اول، 1384. ص 447 – غزل 1133
- ↑ Sajjad Rizvi. «Avicenna (Ibn Sina)». Internet Encyclopedia of Philosophy (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۹-۲۷.
- ↑ رضوی، مهدی امین، سهروردی و مکتب اشراق، ترجمه دکتر مجدالدین کیوانی – تهران: نشر مرکز 1377 صفحه 47
- ↑ -- لائوتزو؛ تائو ته چینگ؛ دائو راهی برای تفکر؛ ترجمه ع پاشایی- تهران: نشر چشمه،1387. چاپ چهارم. صص 278 و279
- ↑ مباشری، محبوبه، وحدت قوا در اشعار مولانا (شرح بیتی از مثنوی)، مباشری، محبوبه، علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، زمستان 1382 و بهار 1383، شماره 48 و 49 (علمی-پژوهشی) از 181 تا 212
- ↑ جغتایی، دکتر محمدتقی؛ ویکتوریا الهیاری ،انوار فیض الهی و حس آمیزی از نگاه مولانا، تازه‌های علوم اعصاب، فصلنامه مقاله‌های علمی، پاییز 1394، شماره 51، صفحه 51