قالیچه پرنده

قالیچه پرنده یا قالیچه جادویی افسانه‌ای در مورد قالیچه است که از آن می‌شد، برای حمل و نقل استفاده نمود و به سرعت به مقصد رسید. ایده این افسانه از داستان‌های هزار و یک شب وارد ادبیات داستانی شد و مورد توجه فرهنگ غربی نیز قرار گرفت. در اساطیر به قالیچه سلیمان نیز اشاره شده است. قالیچهٔ پرنده یکی از عناصر مشهور در ادبیات افسانه‌ای و فولکلور شرق، به‌ویژه در فرهنگ‌های ایرانی، عربی و هندی است. این وسیلهٔ خیالی معمولاً به صورت فرشی جادویی به تصویر کشیده می‌شود که توانایی پرواز دارد و سوارانش را با سرعتی شگفت‌انگیز از مکانی به مکانی دیگر می‌برد. قالیچهٔ پرنده نماد آزادی، سفر، و قدرت‌های خارق‌العاده است و در بسیاری از قصه‌ها به‌عنوان ابزاری برای فرار، جست‌وجوی گنج یا تحقق آرزوها به‌کار می‌رود.

قالیچه پرنده
نقاشی قالی پرنده اثر ویکتور واتسنتسوف
عنصر داستانی ادبیات خاورمیانه
ژانر	خیالی
اطلاعات درون‌داستانی
نوع	جادویی قالی
عملکرد	وسیله حمل و نقل
توانایی ویژه	قابلیت پرواز یا جابجایی فوری مسافران از مکانی به مکان دیگر

در مجموعه داستان‌های «هزار و یک شب»، که تأثیر زیادی بر گسترش قالیچهٔ پرنده در فرهنگ عامه داشته‌اند، نمونه‌هایی از این وسیلهٔ جادویی دیده می‌شود. همچنین در روایات اسلامی و یهودی، از قالیچهٔ بزرگی سخن به میان آمده که حضرت سلیمان با آن سفر می‌کرده و سپاهش را نیز همراه خود می‌برده است. این روایت، بیش از آن‌که جنبهٔ تاریخی داشته باشد، بازتابی از باور به قدرت‌های الهی و سلطنت آسمانی سلیمان به‌شمار می‌رود.

قالیچهٔ پرنده در هنر، ادبیات کودک، انیمیشن و سینمای مدرن نیز حضور پررنگی دارد. از نمونه‌های معاصر می‌توان به حضور آن در داستان «علاءالدین» و اقتباس‌های سینمایی آن اشاره کرد. امروزه قالیچهٔ پرنده، علاوه بر جایگاه اسطوره‌ای، به‌عنوان نمادی از خیال‌پردازی و آرزوی رهایی از محدودیت‌های دنیای مادی نیز شناخته می‌شود.