قلم نی نوعی ابزار برای نوشتن است که از برش و شکل‌دادن به یک نی یا بامبو بدست می‌آید. قلم نی به عنوان ابزار نوشتن از مصر باستان مربوط به قرن ۴ پیش از میلاد پیدا شده‌است. قلم نی برای نوشتن بر روی پاپیروس استفاده می‌شد و شایع‌ترین ابزار نوشتن در دوران باستان بوده‌است.
قلم نی از قلم پر سخت‌تر است و تراش نوک آن دشوارتر هرچند از آن برای مدت طولانی‌تری می‌توان استفاده کرد. این سبب شد که در غرب به جای آن از قلم پر استفاده کنند.[۲] با این وجود قلم نی می‌تواند اثری پررنگ‌تر و قوی‌تر باقی بگذارد و از این رو ابزاری مهم در خوشنویسی است.[۳]
قلم‌نی به‌ویژه در خوشنویسی اسلامی و ایرانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نوع مرغوب قلم‌نی، قلم شوشتری و قلم دزفولی است که برای قلم‌های ریز و متوسط بکار می‌رود و همچنین نی خیزران که برای درشت‌نویسی استفاده می‌شود.
قلم‌نی شوشتری از دیرباز به عنوان قلم مرغوب شهرت داشته است. انوری در دیوان خود چنین سروده است:
یک قلم نی مرغوب بهتر است سرخ مایل به قهوه‌ای سوخته، فاقد گره و پیچ و کاملاً راست و استوانه‌ای (با مقطع دایره‌ای شکل) باشد و ضخامت آن با دست تناسب و هماهنگی داشته باشد. همچنین گوشت داخل قلم سفید رنگ و تا اندازه‌ای سخت و محکم باشد. قلم خوب را بیش از اندازه کوتاه یا بلند و سبک، سست یا سیاه انتخاب نمی‌کنند و قطر سر و ته آن نباید زیاد اختلاف داشته باشد.
یک قلم مناسب هنگام تراشیده شدن زیاد سفت یا زیاد سست نیست و تراشه‌های آن به اطراف پرتاب نمی‌شود و همراه قلمتراش حرکت می‌کند. تراشیدن قلم‌نی تخصص و روش خاص دارد. معمولاً پس از کتابت‌های مکرّر نوک قلم‌ها کند شده و کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهند از این رو باید بطور مرتّب نوک قلم‌ها را تراشیده و قط زد.
