واژه فریبکار

کلماتی در دو زبان مختلف گفته می‌شود که تلفظ یا ظاهر نسبتاً مشابهی دارند اما معنی‌شان به‌کلی متفاوت است
(تغییرمسیر از لغت مترادف‌نما)

واژهٔ فریبکار[۱] به کلماتی در دو زبان مختلف گفته می‌شود که تلفظ یا ظاهر نسبتاً مشابهی دارند اما معنی‌شان به‌کلی متفاوت است.[۲][۳] مثلاً facade (به معنی نما) در انگلیسی و «فساد» در فارسی چنین وضعیتی دارند.

در میان زبان‌های با ریشهٔ مشترک گاه همپوشانی اندکی در معنی نیز وجود دارد که موجب پیچیدگی مضاعف می‌شود.

منشأ عبارت دوست دروغین کتابی از زبان‌شناسی فرانسوی با عنوان «دوست دروغین مترجم» است که به معرفی این پدیده پرداخته‌است.

دوست دروغین می‌تواند موجب دشواری در دریافت مفهوم متونی به زبان بیگانه شود. همچنین دانش‌آموزانی که زبانی بیگانه می‌آموزند، بخصوص زبانی که نسبتی با زبان مادری‌شان دارد، با دوست دروغین دچار مشکل می‌شوند چرا که دانش‌آموزان به دلیل تداخل زبانی در دریافت معنی کلمات دچار اشتباه می‌شوند.

فارسی و انگلیسی

ویرایش
  • واکس (ماده براق‌کننده کفش) و wax (موم) و معادل انگلیسی واکس کلمهٔ polish است.
  • ترور (قتل سیاسی به وسیله اسلحه) و terror (ترس و وحشت)[۴]
  • «فساد» در فارسی و facade (به معنی نما) در انگلیسی
  • فوت (دمیدن) در فارسی در انگلیسی foot (پا)
  • آرم (نشان) در فارسی و در انگلیسی arm (صاعد)
  • بند (طناب، بخش، سد) و در انگلیسی band (گروه)
  • لب (عضوی از بدن) و در انگلیسی lab (مخفف laboratuvar به معنی آزمایشگاه و اکثراً به صورت مخفف به کار برده می‌شود)

فارسی و کُردی مرکزی

ویرایش
  • کشور در زبان کُردی استاندارد (کیشوەر) به معنای قاره است.
  • آهنگ در زبان کُردی (ئاهەنگ) به معنای کنسرت است.
  • برادر در زبان کُردی (برادەر) به معنای دوست است.
  • اجازه در زبان کُردی (ئیجازە) به معنای گواهینامه رانندگی‌ است.
  • آسایش در زبان کُردی (ئاسایش) به معنای امنیت است.
  • سرسام در زبان کُردی (سەرسام) به معنای تحت تاثیر قرار گرفته و حیران است.

فارسی و عربی

ویرایش
  • مجتمع (محل اجتماع یا مجموعه‌ای از ساختمان‌ها) در فارسی معادل مجتمع (در عربی برابر با جامعه در فارسی)

فارسی و ترکی استانبولی

ویرایش
  • پنبه (pembe) یعنی رنگ صورتی
  • خسته (hasta) یعنی بیمار
  • تلاش (telaş) یعنی عجله
  • ستم (sitem) یعنی شِکوه و گله
  • مسافر (misafir) یعنی مهمان
  • اندیشه (endişe) یعنی نگرانی

فارسی و ترکی آذربایجانی

ویرایش
  • دستمال در ترکی آذربایجانی(Dəsmal) به معنای حوله است.
  • چای در ترکی آذربایجانی(Çay) به معنای رودخانه است.
  • پیوند در ترکی آذربایجانی(Peyvənd) به معنای واکسن است.

فارسی و روسی

ویرایش
  • استکان در فارسی به معنی فنجان کوچک و استکان (стекло در روسی به معنی لیوان)

فارسی و فرانسوی

ویرایش
  • شر و ور (خراب شده) و در فرانسوی (Charivari به معنی دوزخ)

منابع

ویرایش
  1. صادقی، علی‌اشرف (۱۳۷۰). «واژه‌های فریبکار در فارسی تاجیکی». مجلهٔ زبانشناسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی (۱۵ و ۱۶): ۱۲-۲۲. دریافت‌شده در ۲۱ ژوئن ۲۰۲۳.
  2. Knospe, Sebastian; Onysko, Alexander; Goth, Maik (26 September 2016). Crossing Languages to Play with Words: Multidisciplinary Perspectives. Berlin: De Gruyter. p. 116. ISBN 978-3-11-046560-0. OCLC 954201320. Retrieved 10 May 2018.
  3. Korpela, Jukka K. (12 August 2014). Introduction to Finnish. Helsinki: Suomen E-painos Oy. p. 35. ISBN 978-952-6613-26-0. Retrieved 10 May 2018.
  4. «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۸.