مسجد بیلر
مسجد بیلر (ترکی آذربایجانی: Bəylər məscidi) مسجدی واقع در ایچری‌شهر (بخش قدیمی باکو) که متعلق به قرن نوزدهم است و به‌عنوان یک اثر تاریخی و معماری با اهمیت محلی در جمهوری آذربایجان شناخته می‌شود.
| مسجد بیلر | |
|---|---|
Bəylər Məscidi | |
 | |
 | |
| دین | |
| وابستگی | اسلام |
| شاخه/سنت | شیعه |
| مکان | |
| مکان | باکو، جمهوری آذربایجان |
| مختصات | ۴۰°۲۱′۵۸″شمالی ۴۹°۵۰′۰۴″شرقی / ۴۰٫۳۶۶۱°شمالی ۴۹٫۸۳۴۴°شرقی |
| معماری | |
| گونه | مسجد |
| سبک | معماری اسلامی |
| پشتیبان مالی | حاجی شیخ‌علی آغا داداش‌اف |
| بنیان‌گذاری | ۱۸۹۵ |
این مسجد به دستور کابینه وزرای جمهوری آذربایجان در ۲ اوت ۲۰۰۱، با تصویب تصمیم شماره ۱۳۲، به فهرست آثار تاریخی و فرهنگی غیرمنقول با اهمیت محلی اضافه شده است.
در حال حاضر، موزه امانات مقدس در این مسجد فعالیت می‌کند.
تاریخچه
ویرایشدوران اولیه
ویرایشمسجد بَیلَر در سال ۱۸۹۵ در شمال غربی ایچری‌شهر، نزدیک به دروازه مراد از مجموعه کاخ‌های شروان‌شاهان، ساخته شد.[۱] این مسجد به دلیل ساخته شدن به سفارش برخی از بیگ‌های مشهور باکو، به این نام شهرت یافت.[۲] هزینه ساخت مسجد توسط پسران محمد هاشم الباکویی، یعنی حاجی بابا و حاجی جواد، همچنین میلیونر معروف، مرتضی مختاروف تأمین شد.[۳] معمار مسجد سید حسین بود و کتیبه‌های مسجد توسط خطاطان ابراهیم شیروانی، میر علی النقی و میر تقی نگاشته شدند. این مسجد آخرین مسجدی است که در ایچری‌شهر ساخته شده است.[۲]
پس از اشغال شوروی در آذربایجان، در سال ۱۹۲۸ مبارزه با مذهب رسماً آغاز شد.[۴] در دسامبر همان سال، کمیته مرکزی حزب کمونیست آذربایجان بسیاری از مساجد، کلیساها و کنیسه‌ها را به انجمن‌های آموزشی تبدیل کرد.[۴] تعداد مساجد از ۳۰۰۰ در سال ۱۹۱۷ به ۱۷ در سال ۱۹۳۳ کاهش یافت.[۴][۵] مسجد بَیلَر نیز در این دوره برای عبادت بسته شد و به یک سالن ورزشی تبدیل شد.
پس از استقلال
ویرایشپس از احیای استقلال آذربایجان، این مسجد طبق تصمیم شماره ۱۳۲ کابینه وزرای جمهوری آذربایجان در ۲ اوت ۲۰۰۱، به فهرست آثار تاریخی و فرهنگی با اهمیت محلی اضافه شد.[۶][۷]
در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵، به دعوت ارگان دولتی حفاظت تاریخی-معماری ایچری‌شهر، کارشناس مرمت معروف اتریشی، اریک پومر، برای بازسازی مسجد دعوت شد. در این بازسازی، مرکز هنرهای سنتی ایچری‌شهر نیز مشارکت داشت و درب‌ها و پنجره‌های مسجد با عناصر معماری تزئین شدند. پس از بازسازی، از سال ۲۰۱۶ موزه امانات مقدس در این مسجد آغاز به کار کرد. در این موزه نسخه‌های قدیمی قرآن و دیگر کتب دینی به نمایش گذاشته شده‌اند. ۷۳ نسخه قرآن، ۷ کتاب دینی و ۱۹ شیء مذهبی به‌طور کلی ۹۹ قطعه در این موزه به نمایش گذاشته شده‌اند.[۸]
صفحات کتاب‌های محافظت‌شده از آتش و قرآن مربوط به مسجد دربند که توسط آخوند روی دیوار نوشته شده و محافظت شده است، از جمله جاذبه‌های جالب توجه هستند. این امانت‌ها از کتابخانه‌ها و اموال شخصی در مناطق مختلف آذربایجان که دچار آتش‌سوزی شده‌اند، کشف و جمع‌آوری شده‌اند.[۸]
معماری
ویرایشاین مسجد از نظر اندازه و ساختار با سایر بناهای مذهبی متفاوت است. در ساخت آن اصول معماری اروپایی، شرقی و محلی به کار گرفته شده است. قسمت بالای مناره با عناصر تزئینی غرب اروپا تزئین شده است. ارتفاع مناره ۲۵ متر است. [۹][۱۰][۱۱] نمای کلی سالن شامل سه ناو است که به سبک کلیساها (سالی که به وسیله ستون‌ها به سه بخش تقسیم شده است) طراحی شده است. در ورودی و محراب مسجد از مصالح سنگی و نمونه‌های هنر سنگ‌تراشی هنری استفاده شده است. این بنا بر روی مکان مسجد قدیمی ساخته شده و با موفقیت به ویژگی‌های طراحی خیابان‌های منحنی شکل گنجانده شده است.[۱۲] مسجد بیلر که دارای یک مناره است، شامل یک ورودی و سالنی با سه فضا برای عبادت می‌باشد.[۱۳]
نگارخانه
ویرایش
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Fərhadoğlu, Kamil (2006). İçərişəhər (به ترکی آذربایجانی). Bakı: Ş-Q və Çinar-çap. p. 138. Archived from the original on 2024-02-02. Retrieved 2024-02-02.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ "Bəylər Məscidi - Icherisheher". icherisheher.gov.az. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ "Bəylər məscidi" (به ترکی آذربایجانی). 2020-06-26. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ Yunusov, Arif (2004). Azərbaycanda İslam (PDF) (به ترکی آذربایجانی). Bakı: Zaman. p. 140. ISBN 9952-8052-2-5. Archived (PDF) from the original on 2023-07-05. Retrieved 2022-12-14.
- ↑ Ələsgərova, Nəsrin (2005-01-15). "Ислам в Азербайджане: история и современность | Heinrich Böll Stiftung | Tbilisi - South Caucasus Region". ge.boell.org (به روسی). Archived from the original on 2019-09-13. Retrieved 2024-09-04.
- ↑ "Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust Tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmişdir" (PDF) (به ترکی آذربایجانی). mct.gov.az. 2001-08-02. Archived from the original (PDF) on 2021-07-07. Retrieved 2022-12-14.
- ↑ "Bəylər Məscidi". regex.mct.az. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ "İlham Əliyev İçərişəhərdəki "Bəylər" məscidində bərpa işlərindən sonra yaradılan şəraitlə tanış olub. president.az". Archived from the original on 2016-12-25. Retrieved 2018-09-24.
- ↑ "İçərişəhərdəki "Bəylər" məscidində bərpa işləri". religions.az. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ "İçərişəhər Bəylər məscidi". sirat.az. 2022-01-06. Archived from the original on 2023-12-02. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ Azərbaycan Respublikası Məscidlərinin Ensiklopediyası (PDF) (به ترکی آذربایجانی). Bakı: Beynəlxalq Əlhuda. 2001. p. 47. ISBN 964-8121-59-1. Archived from the original (PDF) on 2021-07-23.
- ↑ Bəkirova, Nahidə (2009-10-02). "Əsrlərin daş yaddaşı". www.anl.az. Archived from the original on 2024-08-30. Retrieved 2024-08-30.
- ↑ Cahan, Zeynəb (2017-10-20). "Bəylər məscidi". nargismagazine.az. Archived from the original on 2017-10-25. Retrieved 2018-09-24.
پیوند به بیرون
ویرایش