دولت شهر آتن در سال۱۵۸۰ق. م پایه‌گذاری شد و در همین زمان معبد آتنا در محوطه آکروپلیس ساخته شد. بعد از اتحاد آتیکا تحت رهبری آتن در قرن هشتم ق. م به اقتدار و وسعت شهر پیوسته افزوده شد. آکروپلیس که در این زمان تمام شهرهای یونانی را در خود جای می‌داد، یا همچون آتن به تدریج به بخش مقدس و مقدس شهر بدل شد، و یا همچون میلتوس تخلیه شد و به خارج از محدوده شهر قرار گرفت. آگورا نیز در مکانی که قبلاً بازار و محل گردهمایی بوده، بر سر جاده پاناتنائیک، قبل از شروع سربالایی جاده به طرف آکروپلیس شکل گرفت (موریس،1373: 48-41).[۱]

در طی باز سازی شهر آتن بعد از حمله ایرانیان، به رهبری پریکلس در در اواخر قرن ۵ق. م (حیدرپور، 1382: 26)،[۲] دو مجتمع اصلی شهر، آگورا و آکروپولیس با دقت و توجه بسیار به روابط فضایی آن‌ها بازسازی شدند، اما در هر دو مورد، طرز قرار گرفتن ساختمان‌ها طبق محدودیت‌های موروثی تعیین شد (موریس، 1373: 48).[۱] این باز سازی‌ها که با پشتیبانی مالی اتحادیه دلیان انجام می‌گرفت، به تکامل معماری آتن کمک فراوانی کرد. در مجموع معماری دوره کلاسیک آتن را می‌توان چکیده تأثیرات اجتماعی، سیاسی و مذهبی آن ملت دانست که به رهبری و پشتیبانی «فیدیاس»، معمار، پیکر تراش، و وزیر هنر وقت، به اوج رونق خود رسید. معماری این دوره بیشتر حجم و وضوح هندسی است تا معماری فضاهای داخلی. چنان‌که درون خانه یا حرم معبد به دلیل اینکه برای اجتماع شهروندان طراحی نشده، بدون استثنا بسیار کوچک بوده و فقط مجسمه یک خدا را درون خود جای می‌داده است (هانری، 1381: 40).[۳]

شهرسازی نیز در این دوره پیشرفت کرد که می‌توان انواع بناهای عمومی و خصوصی را در فضاهای شهری آتن مشاهده کرد. ازجمله فضاهای عمومی شهر آتن، می‌توان به معابد، آگورا، استوا یا رواق ستون‌دار، ساختمان‌های اداری، بازارها، اماکن تفریحی، بناهای یادبود و بولوتریون (ساختمان شورا)، ورزشگاه‌ها، گذر گاه‌های سرپوشیده و ستون‌های یادبود در خیابان‌ها، میدان‌های دو و اسب سواری با ردیف پلکانی برای تماشاگران اشاره کرد (خوشنویس، 1385: 105[۴]؛ زارعی، 1379: 214-211).[۵] در طراحی فضاهای شهری آتن ارجحیت بر جامعه به جای تک تک اشخاص بوده و این فضاها طوری ساخته شده‌اند که بیشترین تعاملات ممکن در آن انجام می‌پذیرد. به عبارت دیگر تأکید برجامعه به جای فرد در فضاسازی شهر آتن محسوس و قابل مشاهده است (موریس، 1373: 36).[۱]

پانویس

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ موریس، جیمز(1373)، تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی، ترجمه راضیه رضازاده، چاپ دوم، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه علم و صنعت، تهران
  2. حیدرپور، امیر اقبال(1382)، تاریخچه معماری جهان (تا اول دوره روکوکو)، چاپ اول، انتشارات سنبله، مشهد.
  3. هانری، استیلن(1381)، دائرةالمعارف معماری جهان، ترجمه نادر روزرخ، چاپ اول، انتشارات فرهنگیان، تهران.
  4. خوشنویس، احمد میرزا کوچک(1385)، دولت شهر آرمانی ایرانی مفهوم فضای شهری ایرانی، باغ نظر(6): 118-101.
  5. زارعی، محمد ابراهیم(1379)، آشنایی با معماری جهان، چاپ اول، نشر فن آوران، همدان

منابع

ویرایش
  • موریس، جیمز(۱۳۷۳)، تاریخ شکل شهر تا انقلاب صنعتی، ترجمه راضیه رضازاده، چاپ دوم، انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه علم و صنعت، تهران
  • حیدرپور، امیر اقبال(۱۳۸۲)، تاریخچه معماری جهان (تا اول دوره روکوکو)، چاپ اول، انتشارات سنبله، مشهد.
  • هانری، استیلن(۱۳۸۱)، دائرةالمعارف معماری جهان، ترجمه نادر روزرخ، چاپ اول، انتشارات فرهنگیان، تهران.
  • خوشنویس، احمد میرزا کوچک(۱۳۸۵)، دولت شهر آرمانی ایرانی مفهوم فضای شهری ایرانی، باغ نظر(۶): ۱۱۸–۱۰۱.
  • زارعی، محمد ابراهیم(۱۳۷۹)، آشنایی با معماری جهان، چاپ اول، نشر فن آوران، همدان

پیوند به بیرون

ویرایش