مغالطه‌‌ی علت جعلی

مغالطهٔ علّت جعلی یا (به انگلیسی: False cause) یا (به لاتین: cum hoc ergo propter hoc) به معنای دخالت دادن علل به ظاهر مرتبط و مشابه در استدلال است که می‌تواند استدلال را به گمراهی و بیراهه بکشاند.

این مغالطه دو شکل دارد:

۱. وقتی چیزی به عنوان علّت یک پدیده معرّفی شود که واقعاً علّت نیست.

• بی‌حجابی عفت را از بین می‌برد و مرکز تربیت را تخریب می‌کند. دلیل قطع نزولات آسمانی وضعیت افتضاح حجاب است.

۲. بخشی از علّت به عنوان کلّ علّت معرّفی شود.

• دلیل رکود اقتصادی، تحریم‌های ظالمانهٔ دشمن است.

الگوی منطقی

Z معمولاً به Y ربط داده می‌شود.

بنابراین Z علّت Y است.

مثال‌ها

مثال ۱:

من همیشه غروب خواب‌آلود می‌شوم و به خواب می‌روم.

من خواب‌آلود هستم و به خواب می‌روم.

پس غروب است.

مثال ۲:

بسیاری از همجنس‌گرایان مبتلا به بیماری‌های جنسی هستند.

بنابراین همجنس‌گرایی نشانهٔ بیماری‌های جنسی است.

مثال ۳:

تابستان است و مردم بستنی می‌خرند و به شنا می‌روند.

احمد به شنا رفت.

پس احمد بستنی خریده است.