مَقطَع یا خِتام یا مُختَم در شعر کهن فارسی به آخرین بیت غزل یا قصیده می‌گویند. شعرا مَقطع را بر بیتی می‌گویند که در پایان اشعار واقع و بدان ختم شود.

شاعر اگر در انتخاب لفظ و معنی در پایان شعر، دقت و حُسنِ سلیقه به‌کار ببرد، به‌طوری‌که حاصل آن دلنشین و جذاب شود، اثری خوب و خاطره‌انگیز در شنونده برجای خواهد گذاشت. در این‌صورت، در علم بدیع از آن به حُسنِ مقطع و حُسنِ ختام یاد می‌کنند.

سر دشمنان تو – استغفراﷲکه خود، دشمنان تو را سر نباشد–
نثار سُم مَرکبت باد، اگرچهنثاری از این کم‌بهاتر نباشد
سخن بر سر دشمنت قطع کردم
که مَقطع از این بیت، خوش‌تر نباشد[۱]

جستارهای وابسته

ویرایش

منابع

ویرایش
  • همایی، حلال‌الدین (۱۳۹۱). فنون بلاغت و صناعات ادبی (ویراست اول، چاپ سی‌ویکم). انتشارات نشر هما. ص. ۷۲. شابک ۹۷۸۹۶۴۶۱۷۱۰۶۰. دریافت‌شده در ۱ اکتبر ۲۰۱۴.