مَناسِک گَُذار اصطلاحی است در مردم‌شناسی.

قطعه محراب هفت‌آیین از روخیر فان در ویدن (بخشی از اثر)

منظور از این اصطلاح، توصیف آداب و رسومی است که در دوران حساس زندگی همچون زایش، بلوغ، پیوستن به گروه تازه، زناشویی و نظایر آن برگزار می‌شود. آیین‌های پاگشایی هم‌چون غسل تعمید نیز ازجمله مناسک گذار هستند.

وان جنپ برای مناسک گذار سه مرحله قائل بود:

  • مرحله گسست
  • مرحله گذار
  • مرحله پیوند دوباره

هرچند ویکتور ترنر این سه مرحله را در چهار مرحله معروف خود تبیین می‌کند:

  • مرحله گسست
  • مرحله بحران
  • مرحله جبران
  • مرحله پیوند دوباره

که دو مرحله اول معادل همان مرحله گسست وان جنپ است.

منابع

ویرایش

رنجبر، محمود و ستوده، ه.، مردم‌شناسی، با تکیه بر فرهنگ مردم ایران، تهران: انتشارات دانش‌آفرین، ۱۳۸۰، ص۱۵۵.

فکوهی، ناصر، تاریخ اندیشه و نظریه‌های انسانشناسی، تهران:نشر نی، ۱۳۸۶، ص۲۶۱