مَهابَهاراتا سروده‌ای حماسی از سدهٔ پنجم یا ششم پیش از میلاد به زبانِ سانسکریت و به‌همراهِ رامایانا یکی از دو حماسهٔ تاریخِ هند است.[۱] مهاباراتا نوشته‌ی نوشتهٔ ویاسَ و گروهی از مؤلفان، با بیش از یکصدهزار بیت، بلندترین حماسه منظوم جهان است.[۲][۳] قدیمی‌ترین ترین بخش های آن متعلق به ۴۰۰ سال قبل از میلاد است و کارِ نوشتنِ آن تا سدهٔ سوم یا چهارم میلادی ادامه یافته است. مهاباراتا بگونه‌ای شاهنامهٔ هندیان است. برخی از تاریخدانان، موضوعِ این سروده‌ها را الهام‌گرفته از نبرد میانِ مردمان آریایی و دراویدی در هزاره دوم پیش از میلاد می‌دانند. مهاباراتا در قدیم بدستور اکبر شاه با نام رزم‌نامه به فارسی ترجمه شده است.[۴][۵][۶]

 

مهابهاراتا مجموعه‌ای از افسانه‌های تاریخی هند در هجده فصل است و بیش از صدهزار بیت شعر دارد و بعضی‌ها آن را شاهنامهٔ هند و عده‌ای آن را حماسه ایلیاد و ادیسهٔ آن کشور می‌نامند. مهابهاراتا ۱۹ کتاب بسیار بزرگ است و مانند شاهنامه فردوسی، تاریخِ تمدنِ هند را از آغاز بازگو می‌کند. سرایندهٔ آن ویاس حکیم و دانشمند معروف است که علاوه بر مهابهاراتا ۱۰۸ پورانای دیگر نیز تصنیف کرده‌است. سروده‌های مهابهاراتا روان است و در آن تأثیر ژرفی از زیبایی‌های طبیعت به‌چشم می‌خورد.

واژه‌شناسی

ویرایش

واژه «مها» پیشوند است و به معنای بزرگ‌ترین بکار برده می‌شود و «بهاراتا» (Bharata)، نامِ نخستین امپراتور سلسله‌ای نژادی است، که در مهاباراتا ذکرشده، وی نام خویش را همچنین بر روی سلسلهٔ نژادی که خود بنا نهاد، قرارداد[۷][۸][۹] و ازآنجاکه داستان اساسی این حماسه دربرگیرندهٔ بازگوییِ جنگ بزرگ هند است، به نام مهابهاراتا نامیده شده است. برخی عناصرِ مهابهاراتا به دورهٔ ودایی بازمی‌گردند.[۱۰]

درون‌مایه

ویرایش

در حدود چهارپنجم مهابهاراتا مربوط به داستان‌ها و رویدادهای کهن است که سرچشمهٔ برخی از آثار معروف سانسکریت مانند بهگود گیتا، شاکونتالا، نلادمنیتی، و امثال اینها که شهرت جهانی دارند گشته و الهام‌بخش شعرا و نویسندگان بعدی قرار گرفته است. عقیدهٔ هندوان دربارهٔ این حماسه اینست که چیزی در دنیا نیست که در این کتاب نباشد و چیزی در این کتاب نیست که در دنیا وجود ندارد.

داستان اصلی مهابهاراتا دربارهٔ جنگی است که در شمال هند (دهلی) میان دو قبیله به نام «پنجال‌ها» و «کوروها» که پسر عموهای یکدیگر بودند تقریباً دوهزار سال پیش از میلاد مسیح درگرفته است. کوروها صد نفر و فرزندان فردی نابینا بودند و پنجال‌ها یا «پاوندوها» تنها پنج برادر ولی افرادی باایمان، راستگو، دلیر و نیکوکار بودند. در راه پس گرفتن حق خویش و زدودن بدی‌ها، پاوندوها به راهنمایی سری کریشنا علیه کوروها صف‌آرایی کردند و هم‌پیمانان آنان را به قتل رسانیدند و سپس کناره‌گیری کرده و به جنگل‌ها رفتند تا برای بخشوده شدن گناهان از خدای بزرگ خویش طلب آمرزش کنند و پس از آن در کوه‌های پربرف هیمالیا درگذشتند.

ویاسَه

ویرایش

ویاسَ شخصیتی موردِ احترام در سنّتِ هندوان است. همچنین گاهی از وی با نام ودا ویاسَ (वेदव्यास) و کریشنا نیز یاد می‌شود. او نویسندهٔ مهاباراتا و شخصیتی در آن است. نوشتنِ وداها و پورانه‌ها به وی منسوب است. ویاسَ از هفت‌جاودانان در باور هندوان است.

جشنواره گورو پورنیما به وی اختصاص یافته و باور بر آنست که زادروزِ وی و روزِ جدا کردنِ وداها است.[۱۱][۱۲]

برگردان‌ها به فارسی

ویرایش

در سال ۹۹۰ هـ. جلال الدین اکبر خواست مهابهاراتا به فارسی ترجمه شود. دانشوران هندو دعوت شدند تا اطلاعات بیشتری در اختیار اکبر بگذارند و از آن پس کار ترجمهٔ آن کتاب به نقیب‌خان واگذار شد. ملا عبد القادر بدایونی نیز برای ترجمهٔ آن مأموریت یافت و پس از چهار ماه کوشش ۱۸ بابِ آن به نثرِ فارسی برگردانده شد. بخش‌های دیگر را ملا شیری، نقیب‌خان و حاجی سلطان تهانیسری به پایان رسانیدند. بدین ترتیب ترجمهٔ مهابهاراتا با همکاری عده‌ای از درباریان اکبر انجام شد و اکبرشاه آن را «رزم‌نامه» نامید و تعداد زیادی از صحنه‌های جنگ مهابهاراتا به دستور اکبرشاه به وسیلهٔ نقاشان دربار او تصویرگری شد. ابوالفضل پیشگفتاری بر آن افزود و به‌طوری‌که در پایان کتاب ذکر شده است کار ترجمه این حماسه بزرگ هندوان در سال ۹۹۵ هـ. اتمام یافت.

ترجمه‌های دیگر:

  • ترجمه‌ای به نثر فارسی به وسیلهٔ داراشکوه پسرشاه جهان و برادر اورنگ زیب عالمگیر.
  • ترجمه‌ای منظوم به فارسی توسط حاجی ربیع انجب.
  • ترجمه‌ای به فارسی توسط ملا احمد کشمیری که وقایع کشمیر را نیز نوشته است انجام گرفت. فیضی فیاضی ملک الشعرای دربار اکبرشاه و برادر ابو الفضل علامی بر «رزمنامه» دو باب منظوم افزود.
  • خلاصه‌ای از ماهابهاراتا به قلم آر.کی. نارایان به نام ماهاباراتا (روایتی نو از رزمنامه‌ای سترگ) با ترجمهٔ هومن بابک توسط انتشارات پرما (۱۴۰۰-تهران)

نگارخانه

ویرایش

منابع

ویرایش
  1. Datta, Amaresh (1 January 2006). "The Encyclopaedia of Indian Literature (Volume Two) (Devraj to Jyoti)". ISBN 978-81-260-1194-0. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  2. "Mahabharata" بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine. Random House Webster's Unabridged Dictionary.
  3. Datta, Amaresh (1 January 2006). The Encyclopaedia of Indian Literature (Volume Two) (Devraj to Jyoti). Sahitya Akademi. ISBN 978-81-260-1194-0.
  4. "Mahabharata". The Chambers Dictionary (9th ed.). Chambers. 2003. ISBN 0-550-10105-5.
  5. "Mahabharata". Collins English Dictionary (13th ed.). HarperCollins. 2018. ISBN 978-0-00800-28437828437-4. {{cite book}}: Check |isbn= value: length (help)
  6. "Mahabharata". Oxford Dictionaries Online.
  7. Icke, David. "The Babylonian Brotherhood - The Ancient Great White Brotherhood". Inicio (به انگلیسی). Retrieved 2016-04-11.
  8. "http://www.jrbooksonline.com/pob/pob_ch07.html". JRBooksOnline.com (به انگلیسی). Retrieved 2016-04-11. {{cite web}}: External link in |عنوان= (help)
  9. Lee, Tim (2016-03-30). "THE TRUTH ABOUT FREEMASONS, ILLUMINATI, AND NEW WORLD ORDER by S.D.S C.M.W (Paperback)". Lulu (به انگلیسی). Archived from the original on 21 April 2016. Retrieved 2016-04-11.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
  10. A History of Indian Literature, Volume 1 by Maurice Winternitz
  11. "Guru+Purnima"+-inpublisher:icon&cd=8#v=onepage&q="Guru%20Purnima"%20-inpublisher:icon&f=false Awakening Indians to India. Chinmaya Mission. 2008. p. 167. ISBN 81-7597-434-6.[پیوند مرده]
  12. Editors of Hinduism. "Guru+Purnima"+-inpublisher:icon&cd=26#v=onepage&q="Guru%20Purnima"%20-inpublisher:icon&f=false What Is Hinduism?: Modern Adventures Into a Profound Global Faith. Himalayan Academy Publications. p. 230. ISBN 1-934145-00-9. {{cite book}}: |author= has generic name (help)
  • کری‌یر، ژان-کلود، ماهاباراتا، برگردان بهمن کیارستمی، تهران: نشر ماه‌ریز، ۱۳۷۹خ.

پیوند به بیرون

ویرایش