تئودور نلدکه
تئودور نُلدِکه[الف] (به آلمانی: Theodor Nöldeke) (زادهٔ ۲ مارس ۱۸۳۶ – درگذشتهٔ ۲۵ دسامبر ۱۹۳۰) یکی از برجسته‌ترین خاورشناسان آلمانی، قرآن‌پژوه و نویسندهٔ کتاب تاریح قرآن به زبان آلمانی است.
| تئودور نلدکه تئودور نلدکه | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۲ مارس ۱۸۳۶ هامبورگ، آلمان |
| درگذشت | ۲۵ دسامبر ۱۹۳۰ (۹۴ سال) کارلسروهه، آلمان |
| ملیت | آلمانی |
| پیشه | خاورشناس، مورخ، پژوهشگر |
| شناخته‌شده برای | زبان‌های سامی و تاریخ اسلام |
زندگیویرایش
نلدکه در سال ۱۸۳۶ میلادی در شهر هامبورگ به دنیا آمد. دوران تحصیلی خود را در آلمان گذراند و به‌ویژه تحصیلات عالی را در دانشگاه‌های گوتینگن[ب] و برلین طی کرد و نیز برای تحصیل به وین پایتخت اتریش و لیدن[پ] در جنوب هلند رفت. تئودور نلدکه، در زبان‌های سامی (عربی، سریانی، عبری و آرامی...) تخصص پیدا کرد و با زبان فارسی نیز به خوبی آشنا شد. در سال ۱۸۶۱ یعنی در ۲۵سالگی به مقام استادی در دانشگاه گوتینگن در رشتهٔ زبان‌های سامی و تاریخ اسلام نایل آمد. در سال ۱۸۷۲ به دانشگاه استراسبورگ راه یافت و در آنجا به سمت استادی مشغول به کار شد. وی نزدیک به ۹۵ سال زندگی کرد و در سال ۱۹۳۰ درگذشت.[۱] نلدکه در میان خاورشناسان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و از او با احترام یاد می‌کنند و آثارش را ارج می‌نهند. او از خاورشناسان پژوهنده و برجسته به‌شمار می‌آید که بسیاری از خاورشناسان روزگار خویش و مستشرقان پس از خود را تحت‌تأثیر قرار داده‌است.
آثارویرایش
مهمترین آثاری که از تئودور نلدکه به جای مانده به قرار زیر است:
- تاریخ قرآن[ت]: این کتاب در اروپا از شهرت فراوانی برخوردار شد و مورد توجه خاورشناسان قرار گرفت. او اولین کسی است که این نوع شیوهٔ پژوهش دربارهٔ آیات و سور قرآن به کار می‌برد. نلدکه به خاطر همین کتاب به دریافت جایزه‌ای از سوی آکادمی فرانسه نایل آمد. کتاب مزبور توسط سید محمد بهشتی به فارسی ترجمه شده‌است.[۲] نلدکه در کتاب «تاریخ قرآن» یک نمونه ترتیب نزول را پیشنهاد می‌کند.[۳]
- زندگانی محمد[ث]: این کتاب هر چند به‌نحو ایجاز و اختصار نوشته شده ولی نلدکه با اعتماد به مآخذ تاریخی، آن را به نگارش درآورده است. در عین حال جای نقد و نکته‌گیری در آن خالی نیست.
- تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان: این کتاب بخشی از تاریخ ابوجعفر طبری شمرده می‌شود که نلدکه آن را به آلمانی ترجمه کرده و با تعلیقات مفصل به چاپ رسانده‌است. کتاب به وسیله عباس زریاب خویی به فارسی برگردانده شده و از سوی انجمن آثار ملی به چاپ رسیده‌است.
- حماسه ملی ایران[ج]: این کتاب را نلدکه دربارهٔ شاهنامهٔ فردوسی نوشته و بزرگ علوی آن را به فارسی برگردانده است. سعید نفیسی در خلال مقدمه‌ای که بر آن نگاشته، خرده‌گیری‌هایی از کتاب مزبور نموده‌است.
- اساس زبانشناسی ایران[چ]: این کتاب در دو مجلد در اشتراسبورگ به چاپ رسیده‌است.
- نلدکه کتابی دربارهٔ نحو عربی و پژوهش‌هایی دربارهٔ اشعار شاعران قدیم عرب و آثار دیگری نیز از خود به جای نهاده‌است.[۴]
واژه‌نامهویرایش
پی‌نوشتویرایش
- ↑ Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon بایگانی‌شده در ۱۳ مارس ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine (بازدید ۲۲ ژوئن ۲۰۰۸)
- ↑ «دایرئ المعارف قرآن یک الگوست». روزنامهٔ ایران. دریافت‌شده در ۲۵ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ «تاریخ‌القرآن، تئودور نلدکه، ترجمهٔ (عربی) جرج تامر، ۲۰۰۴، بیروت، صص ۵۴–۵۵» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۹ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۳ آوریل ۲۰۰۸.
- ↑ «زندگی و آثار تئودور نلدکه؛ وبگاه بلاغ». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اکتبر ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۳ آوریل ۲۰۰۸.
منابعویرایش
پیوند به بیرونویرایش
| مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به تئودور نلدکه در ویکیگفتاورد موجود است. |
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ تئودور نلدکه موجود است. |