ویکی‌پدیا

هاشم البغدادی

هاشم محمد البغدادی (۱۹۱۷–۱۹۷۳) خوشنویس چیره‌دست عراقی بود که به خاطر حروفش که ثبات دست و سیال بودن حرکت را نشان می‌داد، شهرت داشت. او در اواخر عمر خود به عنوان «امام خوشنویسی» در سراسر جهان عرب شناخته شد و جزو آخرین خوشنویسان کلاسیک می‌باشد. او همچنین چندین کتاب مهم در زمینه هنر خوشنویسی تألیف کرد.

هاشم البغدادی
هاشم محمد البغدادی
هاشم البغدای
نام بومیهاشم محمد البغدادی
زادهٔ1917
بغداد
درگذشت1973
بغداد
ملیتعراق
تحصیلات
  • Ahmadiyya School, Baghdad (with Mullah Aref al-Shaikhli)
  • Mulla Muhammad ‛Ali al-Fadli (apprenticeship, 1930s)
  • Tahsin al-Khuthuth Madrasah, Cairo (1944)
  • Hamid Aytaç, Istanbul (1950,1952)
شناخته‌شده برایخط
سبکخط‌های اسلامی

زندگی ویرایش

او که متولد ابورکیم هاشم محمد الحاج دربس القیسی است، به «البغدادی» معروف شد، گهگاه با نام مستعار خود «الخطات» و گاهی به سادگی «هاشم، خطاط» خوانده شد.[۱] او در سال ۱۹۱۷ در منطقه خون لند بغداد در خانواده ای فقیر اما محترم به دنیا آمد.[۲]

او از دوران کودکی جذب خوشنویسی شد و از خواندن کتاب مقدس و مشاهده خطی که مساجد محلی را تزیین می‌کرد الهام می‌گرفت[۳] او در جوانی برای مدت کوتاهی نزد عارف الشیخلی در بغداد[۴] در مدرسه ال مدرسه احمدیه که مالک آن شیخلی بود.[۵] او از همان ابتدا استعداد اولیه خود را در هنر خوشنویسی نشان داد و تعهدی واقعی برای یادگیری این تکنیک، پایبندی دقیق به قوانین گسترده آن و تمایل به کشف اسرار حروف اسلامی از خود نشان داد.[۶]

به دلیل شرایط نامناسب خانواده، او مجبور شد برای مدتی تحصیل خود را متوقف کند و به دنبال کار با درآمد باشد. در سال ۱۹۳۷، او کار خود را برای بخش بررسی عمومی در بغداد آغاز کرد و در آنجا نقشه‌های عمومی تهیه می‌کرد.[۷] چند سال بعد نزد ملا محمد علی الفضلی (متوفی ۱۹۴۸) شاگردی کرد که در سال ۱۹۴۳ به او دیپلم خوشنویسی اعطا کردند.[۸] در سال ۱۹۴۴ تحصیلات خود را در مدرسه تحسین الخطوت (مؤسسه سلطنتی خوشنویسی) در قاهره ادامه داد و در آنجا توسط سید ابراهیم و محمد حسنی آموزش دید وی سال ۱۹۴۴ موفق به اخذ دیپلم و مدرک خط ممتازشد.[۹]

پس از بازگشت به بغداد، در سال ۱۹۴۶ کتاب درسی را در مورد سبک خط رقعه منتشر کرد،[۱۰] که در ابتدا برای استفاده در مدارس ابتدایی در نظر گرفته شده بود، اما هنوز به عنوان یک متن استاندارد در دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها استفاده می‌شود.[۱۱]

در سال ۱۹۴۷ دفتر خوشنویسی را در بغداد با مشارکت نقاش اوکسن افتتاح کرد. دفتر آنها در مرکز شهر قرار داشت. در خیابان رشید در منطقه السنک در بغداد.[۱۲] کار تجاری آنها شامل طراحی تیتر برای روزنامه‌ها و مجلات بود.[۱۳] کار تجاری او همچنین شامل طراحی نه تنها اسکناس‌های عراقی، بلکه سکه‌ها و اسکناس‌ها برای دولت‌های تونس، مراکش، لیبی و سودان بود.[۱۴]

در دهه ۱۹۵۰ به استانبول سفر کرد و نزد حمید آیتاچ (همچنین به نام حمید العمیدی) تحصیل کرد و در سال ۱۹۵۰ و در سال ۱۹۵۲ دیپلم گرفت. او مورد لطف آیتاچ قرار گرفت و او به استعداد و فداکاری او پی برد.[۱۵] او در چندین نوبت برای ملاقات با آیتاچ به استانبول بازگشت،[۱۶] و در طول زندگی خود از طریق مکاتبات منظم و ملاقات‌های گاه به گاه با او تماس داشت. آیتاچ در یکی از این دیدارها دربارهٔ البغدادی گفت: «هاشم یکی از بهترین خوشنویسان جهان اسلام است».[۱۷] او در سال ۱۹۶۰ سمت مدرس خوشنویسی در مؤسسه هنرهای زیبای بغداد را بر عهده گرفت و بعداً رئیس گروه خوشنویسی و تزیینات اسلامی شد، این سمت را تا زمان مرگش در سال ۱۹۷۳ بر عهده داشت[۱۸] در طول دوران تحصیلی خود. تعدادی از خوشنویسان از جمله: ولید الاعظمی، صادق الدوری، عبدالغنی العانی، طه البستانی، جمال الکباسی، مهدی الجبوری، سرگرد غالب صبری الخطاط، دکتر سلمان ابراهیم الخطاط، گواهینامه. -خطات، حاجی صابر الاعظمی، کریم حسین، عدنان الشیخلی، خالد حسین، عصام الصعب، برادرش عبدالهادی، فوزی خطاط، صلاح شیرزاد و محمد حسن البلدوی، که بسیاری از آنها در ادامه مشاغل قابل توجه[۱۹] او همچنین بسیاری از خوشنویسان جوان مشتاق از جمله خوشنویس چینی چن کان را از طریق مربیگری، نوشته‌ها و کارهای عمومی خود تحت تأثیر قرار داد.[۲۰]

او در درجه اول سبک ثلث خوشنویسی را تمرین می‌کرد و یکی از بهترین تمرین کنندگان خط ثلث بود. سبک ثلث خوشنویسی عمدتاً در معماری استفاده می‌شود. او همچنین به خط نسخ و نستعلیق علاقه داشت.[۲۱] هاشم البغدادی گاهی خط بغدادی را با سبک خوشنویسی مدرن‌تر عثمانی ترکیب می‌کرد[۲۲]

در سال ۱۹۶۱ کتاب روشهای خوشنویسی عربی (که به عنوان قواعد خوشنویسی نیز شناخته می‌شود) را منتشر کرد.[۲۳] اثری که از آن به عنوان «بهترین مجموعه فونت‌های عربی در جهان عرب و اسلام» یاد شده‌است.[۲۴]

او بر چاپ چندین نسخه از قرآن، از جمله نسخه خطی قرآن نادری که تذهیب شده بود، توسط خطاط قرن نوزدهم عثمانی، محمد امین الرشدی، که قرار بود در آلمان تجدید چاپ شود، نظارت داشت.[۲۵] این شامل سفر به آلمان در سال ۱۹۷۹ بود، جایی که او روی افزودن کلمات و عبارات گمشده و همچنین ترمیم حروف آسیب دیده و ناخوانا کار کرد.[۲۶]

پس از مرگ علی بن هلال، خوشنویس بزرگ، جایگاه البغدادی به عنوان یک خطاط برجسته تأیید شد و هنگامی که استاد و دوست سابق وی آیتاچ ۹۰ سال سن را پشت سر گذاشت، جهان عرب البغدادی را به عنوان خطاط جدید تصدیق کرد. «امام خوشنویسی». او آخرین خوشنویسان کلاسیک خواهد بود.[۲۷] دوست و مرشد سابق او آیتاچ، در اشاره ای آشکار به اهمیت مکتب بغداد قرون وسطایی، دربارهٔ البغدادی گفت: «این صف در بغداد رشد کرد و در آنجا به پایان رسید.[۲۸]

البغدادی در سال ۱۹۷۳ بر اثر حمله قلبی در سن ۵۶ سالگی در بغداد درگذشت[۲۹]

آثار ویرایش

خط او را می‌توان در ساختمان‌های عمومی متعددی در بغداد از جمله مسجد الشهید، مسجد شیخ عبدالقادر گیلانی، مسجد حیدرکنا، مسجد مرادیه و مسجد بونیه یافت.[۳۰]

او متون متعددی منتشر کرد که عبارتند از:

  • کتاب قواعد خوشنویسی (به زبان عربی)، 1961[۳۱]

او در زمان مرگ بر روی متن دیگری به نام لایه‌های خوشنویسی کار می‌کرد.[۳۲] این اثر پس از مرگ در سال ۲۰۰۸ منتشر شد.[۳۳]

مجسمه البغدادی در میدان الفضل بغداد نصب شد.[۳۴] هفتمین مسابقه بین‌المللی خوشنویسی (۲۰۰۶) به البغدادی اختصاص داشت[۳۵] او موضوع کتابی است، رئیس خوشنویسی عربی - هاشم محمد خطاط (۱۳۳۵–۱۳۹۳ هجری قمری - ۱۹۱۷–۱۹۷۳ میلادی): هنر خوشنویسی (به زبان عربی) اثر حسن قاسم حبش، انتشارات دارالکتب العلمیه (۲۰۱۳).

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ↑ Al Jumaili, K.N. , "Arabic Calligraphy: Hashim Mohamed al - Baghdadi", Al Noor 11 May 2018, Online:
  2. ↑ "Hashim Mohammed Al-Baghdadi: Knight of the letters of the language" Arab Magazine Issue: 503, September 2018 ; Al-Adhami, W. "Arabic calligraphy Hashim Mohammed al - Baghdadi", Online: (translated from Arabic; "Calligrapher Hashim Mohammed al - Baghdadi", Albayan, 27 September 2004, Online: (translated from Arabic). Some sources give the date of birth as 24 November 1921 See, for instance: Al Jazeera Encyclopedia, (translated from Arabic) and the Arabic Wikipedia, which uses very few sources ar:هاشم_محمد_البغدادی، but virtually all the English-language Encyclopedias and the Arab-language periodicals give the DOB as 1917.
  3. ↑ Al Jazeera Encyclopedia, Online: (translated from Arabic); Al-Dulaimi, A.I. , "The world recalls Qandil of the Arabic calligraphy Hashim al-Baghdadi on the occasion of his 42nd anniversary" Al Arab 7 May 2015 Online: بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine(translated from Arabic)
  4. ↑ "Hashem Muhammad al-Baghdadi (1917 - 1973)" In: Grove Art Online, 1996 e-شابک ‎۹۷۸۱۸۸۴۴۴۶۰۵۴
  5. ↑ Al Jazeera Encyclopedia, (translated from Arabic)
  6. ↑ "Hashim Mohammed Al - Baghdadi: Knight of the Letters of the Language" Arab Magazine Issue: 503, September 2018, Online: بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine
  7. ↑ "Calligrapher Hashim Mohammed al - Baghdadi", Albayan, 27 September 2004, Online: (translated from Arabic); Al - Adhami, W. "Arabic calligraphy Hashim Mohammed al - Baghdadi" Online: (translated from Arabic)
  8. ↑ "Hashem Muhammad al-Baghdadi (1917 - 1973)" In: Grove Art Online, 1996 e-شابک ‎۹۷۸۱۸۸۴۴۴۶۰۵۴
  9. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140; also see "Hashem Muhammad al-Baghdadi (1917 - 1973)" in: Grove Art Online, 1996, e-شابک ‎۹۷۸۱۸۸۴۴۴۶۰۵۴
  10. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  11. ↑ Al-Dulaimi, A.I. , "The world recalls Qandil of the Arabic calligraphy Hashim al-Baghdadi on the occasion of his 42nd anniversary" Al Arab 7 May 2015 (translated from Arabic) Online: بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  12. ↑ Al - Adhami, W. "Arabic calligraphy Hashim Mohammed al - Baghdadi" Online: (translated from Arabic)
  13. ↑ Al Jumaili, K.N. , "Arabic calligraphy calligrapher Hashim Mohamed al - Baghdadi" Al Noor 11 May 2018, Online:
  14. ↑ "Calligrapher Hashim Mohammed al - Baghdadi", Albayan, 27 September 2004 Online: (translated from Arabic); "Hashim Mohammed Al-Baghdadi: Knight of the Letters of the Language" Arab Magazine Issue: 503, September, 2018 Online: بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine
  15. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  16. ↑ "Hashim is one of the Best Calligraphers of the Islamic World,"; "Calligrapher Hashim Mohammed al - Baghdadi", Albayan, 27 September 2004, Online: (translated from Arabic)
  17. ↑ "Calligrapher Hashim Mohammed al-Baghdadi", Albayan, 27 September 2004 Online: (translated from Arabic)
  18. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140; "The Dean of Arabic Calligraphy: Mohammed al-Baghdadi", Narj Magazine,Online:
  19. ↑ Al - Adhami, W. "Arabic calligraphy Hashim Mohammed al - Baghdadi" Online: (translated from Arabic)
  20. ↑ Tago, A.H. , "Chinese calligrapher wins heart and mind", Arab News, 27 March 2012, Online:
  21. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  22. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  23. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  24. ↑ Al-Dulaimi, A.I. , "The world recalls Qandil of the Arabic calligraphy Hashim al-Baghdadi on the occasion of his 42nd anniversary" Al Arab 7 May 2015 Online: بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine (translated from Arabic)
  25. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 2, Oxford University Press, 2009, p. 140 and Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  26. ↑ Khalaf, M.M. , "Hashem Mohammed Al - Baghdadi" ObadaSham Online: (translated from Arabic)
  27. ↑ Ali, W. , Modern Islamic Art: Development and Continuity, University of Florida Press, 1997, p. 45
  28. ↑ "Hashim al - Baghdadi: lover of calligraphy" Altihad, 14 July 2015, [www.alittihad.ae/details.php?id=67967&y=2015 Online:] (translated from Arabic)
  29. ↑ "Hashim Mohammed Al - Baghdadi: Knight of the letters of the language" Arab Magazine Issue: 503, September 2018 Online: بایگانی‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۲۲ توسط Wayback Machine
  30. ↑ "The Dean of Arabic Calligraphy: Mohammed al-Baghdadi", Narj Magazine, Baghdadi Online:; "Hashim Mohammed Al - Baghdadi: Knight of the letters of the language" Arab Magazine Issue: 503, September 2018 ; Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  31. ↑ Al-Baghdadi, The Book of Calligraphy Rules; Full-text online:
  32. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  33. ↑ Al Jazeera Encyclopedia, (translated from Arabic)
  34. ↑ Bloom. J. , and Blair, S. S. (eds), Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture, Vol. 1, Oxford University Press, 2009, p. 140
  35. ↑ Islamic Arts Magazine, 27 August, 2105 Online:
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=هاشم_البغدادی&oldid=39441679»