هووخشتره: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌شده][نسخهٔ بررسی‌شده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏لید: ز «هووخشتر» جز نام نشنیده‌ام و نه در نامهٔ خسروان دیده‌ام :)
خط ۴۵:
منابع مرتبط با زندگی هووخشتره شامل منابع آشوری و رویدادنامه‌های بابلی، منابع یونانی، به‌ویژه ''[[تواریخ|تاریخ هرودوت]]'' و گزارش‌هایی پراکنده از منابع یهودی است. مورخان یونانی گزارش‌هایی دربارهٔ مادها و هووخشتره داده‌اند، اما این گزارش‌ها غالباً اندک و آمیخته به افسانه‌اند. اطلاعاتی پراکنده از مورخینی چون [[هکاته]] وجود دارد که همین اطلاعات را مورخین بعدی نیز در آثارشان بازتاب داده‌اند. نخستین کسی که گزارشی جامع در مورد مادها ارائه کرد، هرودوت بود.<ref>{{پک|جعفری دهقی|۱۳۹۱|ک=بازشناسی منابع تاریخ|ص=۳۴}}</ref> در میان منابع کهن یونانی موجود که دربارهٔ هووخشتره سخن گفته‌اند، مهم‌ترین آنها هرودوت و [[کتسیاس]] هستند که نوشته‌های هرودوت تاحدودی قابل اعتماد است و پژوهش‌های نوین باستان‌شناسی هم در پاره‌ای از موارد، گفته‌های او را تأیید می‌کنند<ref>{{پک|دیاکونوف|۱۳۸۶|ک=تاریخ ماد|ص=۱۹}}</ref>؛ اما نوشته‌های کتسیاس جنبهٔ داستان‌سرایی و تفریح‌انگیز دارند و تقریباً در تمامی مواردی که هرودوت و کتسیاس دربارهٔ واقعهٔ یکسانی صحبت کرده‌اند، گفته‌های آنان بسیار با هم اختلاف دارند و در مواردی که بتوان این اختلاف‌ها را از روی منابع دیگر بررسی کرد، گفته‌های کتسیاس نادرست است.<ref>{{پک|دیاکونوف|۱۳۸۶|ک=تاریخ ماد|ص=۲۸}}</ref>
 
منبع اصلی برای عملیات نظامی بابلی‌ها و مادها علیه آشوری‌ها، رویدادنامهٔ نبوپولاسار (یا رویدادنامهٔ گاد) است که دورهٔ بین سال‌های ۶۱۶ تا ۶۰۹ پیش از میلاد را پوشش می‌دهد. به ویژه، سقوط آشور به دست ارتش‌های ماد و بابل در آن توصیف شده‌است. بر اساس این نوشته، در سال ۶۱۴ پیش از میلاد، مادها با فرمانروایی [[هوخشتره]]، استان آشوری [[آراپخا]] را تسخیر کردند و سپس به‌سوی نینوا گام برداشتند و شهر را محاصره کردند. آن‌ها موفق نشدند نینوا را تصرف کنند، ولی در پاییز همان سال آشور، پایتخت باستانی امپراتوری آشوریان، را محاصره و سپس به تصرف خود درآوردند. [[نبوپولاسار]]، شاه بابل، و هوخشتره همدیگر را در آشور ملاقات کردند و پیمان اتحاد بستند. (خط‌های ۲۴–۳۰). نوشته سپس در متنی که امروزه اندکی از آن باقی مانده‌است، به محاصرهٔ نینوا، پایتخت آشور، توسط ارتش‌های بابل و ماد می‌پردازد. پس از سه ماه، در سال ۶۱۲ پیش از میلاد، نینوا به تصرف درآمد و هوخشتره به خانه بازگشت. (خط‌های ۳۸–۵۲). در این متن که حاوی گزارش تسخیر آشور و اتحاد هووخشتره با [[نبوپولاسار]] است، از مادها به‌عنوان اولین متحد بابلی‌ها نام برده شده‌است؛ با این حال در جای دیگر از «سپاهیان ماد» نیز یاد شده‌است. به طور خاص، این رویدادنامه از هووخشتره با عنوان «شاهِ سپاهیانِ ماد» یاد می‌کند.<ref>{{پک|Dandamayev|2002|ک=BABYLONIAN CHRONICLES|زبان=en}}</ref><ref>[http://www.iranicaonline.org/pages/chronology-1 CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1] ''iranicaonline.org''</ref>
 
پیامبران یهودی، [[ناحوم]] و [[حبقوق]]، که تقریباً هم‌زمان بوده‌اند و در سدهٔ هفتم پیش از میلاد می‌زیستند، سقوط فوری دولت آشور را شرح می‌دهند. [[کتاب ناحوم]] سقوط نینوا را گزارش کرده‌است و [[کتاب حبقوق]] دربارهٔ تسخیر آشور توسط مادها سخن می‌گوید. احتمالاً پیش‌گویی‌های هر دو کتاب به زمانی که دولت آشور هنوز پابرجا بوده تعلق دارند، ولی آن‌ها در دوره‌ای بوده‌اند که سرانجام مصیبت‌بار دولت آشور، آشکار به نظر می‌رسید.<ref>{{پک|Dandamayev|1989|ک=Bible for Median History|زبان=en}}</ref>