ربع پرده: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
←موسیقی عربی: پیوند به خود |
|||
خط ۵:
== موسیقی ایرانی ==
:{{همچنین ببینید|ریزپرده#ریزپردههای موسیقی ایرانی}}
در متون قدیمی، فاصلههای [[ریزپردهای]] (که کمتر از نیمپرده طول دارند، یا طولشان مضربی از نیمپردهها نیست) بر اساس موقعیت انگشتان روی دستهٔ سازهایی مانند [[عود]] تعریف میشدند.<ref>{{پک|کمال پورتراب|۱۳۹۴|ک=نگاهی نو|ص=۱۴}}</ref> به فواصل ریزپردهای هم نامهایی نظیر «طنینی»، «مجنب» و «بقیه» داده میشد.<ref>{{پک|کمال پورتراب|۱۳۹۴|ک=نگاهی نو|ص=۳۶}}</ref> طنینی معادل یک پرده و بقیه معادل نیم پرده بود و مجنب فاصلهای بین این دو بود اما اندازهٔ آن مضربی از یک چهارم پرده (ربع پرده) نبود. صفیالدین ارموی در کتاب ''[[الادوار]]'' هر فاصلهٔ اکتاو را شامل ۱۷ پرده نامید که برخی از آنها فواصل ریزپردهای داشتند. برای مثال، فاصلهٔ [[دوم نیمبزرگ]] در این روش حدود ۱۸۰ [[سنت (موسیقی)|سنت]] به دست میآمد.<ref>{{پک|خضرائی|۱۳۸۷|ک=تقسیم وتر|ص={{چر}}
در دورهٔ [[قاجاریه]] و زمانی که [[تحول مقام به دستگاه]] رخ داد، تئوری موسیقی ایرانی هم تغییر کرد. در روش جدیدی که [[علینقی وزیری]] معرفی کرد، هر [[اکتاو]] به ۲۴ ربع پردهٔ [[اعتدال مساوی|مساوی]] متکی بود («تئوری تقسیم اکتاو به ۲۴ ربع پردهٔ تعدیل شده») و در آن فاصلهٔ دوم نیمبزرگ دقیقاً ۱۵۰ سنت به دست میآمد.<ref>{{پک|فرهت|۱۳۸۱|ک=نظری دربارهٔ فواصل موسیقی ایرانی|ص=۲۳}}</ref> اما تحقیقات [[مهدی برکشلی]]، [[مجید کیانی]] و [[داریوش طلایی]] روی سازهای نوازندگان [[ردیف موسیقی ایرانی]] نشان داد که کوک این سازها دقیقاً بر اعتدال مساوی منطبق نیست. برای مثال کیانی فاصلهٔ دوم نیمبزرگ را روی این سازها نزدیک به ۱۴۴ سنت اندازهگیری کرد<ref>{{پک|کیانی|۱۳۹۲|ک=هفت دستگاه موسیقی ایران|ص=۱۹۷}}</ref> و داریوش طلایی نیز آن را برابر ۱۴۰ سنت قرار داد.<ref group=en>{{پک|Famourzadeh|2005|ک=La musique persane|ص=12|زبان=en}}</ref> با این حال، لفظ «ربع پرده» و نشانهای [[سری (موسیقی)|سری]] و [[کرن]] کماکان برای توصیف این فواصل به کار میرود.
== موسیقی عربی ==
به گفتهٔ [[حبیب حسن توما]]،<ref group=en>{{پک|Touma|1996|ک=The Music of the Arabs|ص=19|زبان=en}}</ref> [[میخائیل مشاقه]] اولین [[تئوری موسیقی|
== جستارهای وابسته ==
خط ۱۷:
== پانویس ==
{{پانویس|گروه=en|چپچین=بله|۲}}
== منابع ==
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = خضرائی | نام = بابک | پیوند نویسنده = بابک خضرائی | عنوان = تقسیم وتر و دستانبندی ساز از دیدگاه عبدالقادر مراغی| ژورنال = تاریخ علم | مکان = | ناشر = | دوره = ۷ | شماره = | سال = ۱۳۸۷ | صفحه = {{چر}}
* {{یادکرد کتاب|ویراستار=پری برکشلی|عنوان=جستارهایی در موسیقی، سینما، تئاتر و
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=کمال پورتراب|نام=مصطفی|عنوان = نگاهی نو به تئوری موسیقی ایرانی کلنل علینقی وزیری | ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۹۴ | ناشر = نشر نای و نی | مکان = تهران | شابک =978-600-905-772-6 | صفحه = | پیوند = | بازیابی =
* {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی=کیانی|نام = مجید|پیوند نویسنده = مجید کیانی| عنوان = هفت دستگاه موسیقی ایران| ترجمه = | جلد = | سال = ۱۳۹۲ | ناشر = نشر سوره مهر| مکان = تهران | شابک = 978-600-175-617-7 | صفحه = | پیوند = | بازیابی =
{{چپچین}}
* {{cite thesis|ref={{harvid|Famourzadeh|2005}}|last=Famourzadeh |first=Vedad |date=2005 |title=La musique persane, formalisation algébrique des structures |publisher=Université du Maine}}
سطر ۳۱ ⟵ ۳۰:
{{پایان چپچین}}
{{موسیقی-خرد}}
|