تصنیف: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌شده] | [نسخهٔ بررسی‌شده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
گسترش |
|||
خط ۳۳:
امید طبیب‌زاده لفظ «ترانه» را مترادف با شعر تصنیف (یا کلام تصنیف) می‌داند و تصنیف را حاصل جمع این ترانه با موسیقی همراهش می‌داند.<ref>{{پک|طبیب‌زاده|میرطلایی|۱۳۹۴|ک=ویژگی‌های وزنی|ص=۵۵}}</ref> وی همچنین لفظ «تصنیف‌ساز» را مختص کسی می‌داند که هم شعر و هم آهنگ یک تصنیف را همزمان و در تناسب با هم می‌سازد، و برای کسی که برای آهنگ از پیش ساخته شده شعر می‌سراید لفظ «ترانه‌سرا» را مناسب می‌داند.<ref>{{پک|طبیب‌زاده|میرطلایی|۱۳۹۴|ک=ویژگی‌های وزنی|ص=۶۴}}</ref> حسن وحید دستگردی هم استفاده از لفظ «ترانه» را برای توصیف این فرم شعری (شعر سرود بر روی آهنگ‌های دیگران) مناسب‌تر می‌داند. به گفتهٔ وی اولین کسی که لفظ ترانه را برای توصیف این فرم برگزید شخصی به نام «وحید اطلاق» بود و از حدود سال ۱۳۳۵ ه.خ به بعد لفظ «ترانه» برای این مفهوم رایج شد.<ref>{{پک|نواب صفا|۱۳۸۱|ک=تصنیف، ترانه و سرود|ص=۲۷}}</ref> اما هاشم سلیمی با بررسی نظریه‌ای که ترانه و تصنیف را معادل یکدیگر می‌داند، دیدگاه دیگری را طرح می‌کند که بر اساس آن ترانه موسیقی خاسته از تودهٔ مردم است که معمولاً شفاهی ساخته و نقل می‌شده و تصنیف یک فرم ادبی الهام‌گرفته از ترانه‌های مردمی است که توسط شاعران بزرگ به کار گرفته می‌شده. وی پایه‌گذار فرم ادبی تصنیف به این معنا را [[الکساندر پوشکین]] شاعر روس سدهٔ ۱۸ و ۱۹ میلادی می‌داند.<ref>{{پک|سلیمی|۱۳۷۷|ک=ترانه و تصنیف|ص=۵۷}}</ref>
اما به عقیدهٔ [[ادوارد براون]] تصنیف شامل به آواز خواندن اشعار حافظ و سعدی به همراه ساز نیست، و لفظی است که برای توصیف اشعار ساده‌تر و عامیانه به کار می‌رود که همراه ساز (مثلاً [[سه‌تار]]) خوانده می‌شوند. به گفتهٔ وی سرایندگان این تصانیف عامیانه معمولاً گمنام هستند و احتمالاً خود نیز می‌خواهند که ناشناس بمانند. [[والنتین ژوکوفسکی]]، خاورشناس روس، که مقداری از این تصانیف را گردآوری و به روسی ترجمه کرده نیز از آن‌ها با لفظ «نثر سادهٔ ضربی» یاد می‌کند که مانند اشعار ادبی، از اوزان عروضی تبعیت نمی‌کنند.<ref>{{پک|بجستانی|۱۳۹۶|ک=بررسی سیر تطور تصنیف‌سرایی}}</ref> در مقابل، حسینعلی ملاح تصنیف را اصطلاحی جامع می‌داند که شامل سه زیرگروه سرود، چامه و ترانه است؛ وی سرود را شکلی از تصنیف می‌داند که دسته‌جمعی خوانده می‌شود (مثل سرودهای مذهبی یا سرودهای رزمی)، چامه را نوعی تصنیف عاشقانه می‌داند که شعرش معمولاً دوازده هجایی است و ترانه را ادامهٔ فهلویات پیش از اسلام می‌داند که در دوران پس از اسلام به شکل دوبیتی سروده و اجرا می‌شدند.<ref>{{پک|ملاح|۱۳۳۶|ک=تصنیف چیست؟|ص={{چر}}۳۱-۴۱}}</ref><ref>{{پک|ملاح|۱۳۳۶|ک=تصنیف چیست؟|ش=ب|ص={{چر}}۳۷-۳۸}}</ref>
== تاریخچه ==
خط ۱۵۹:
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = کوثری | نام = مسعود | عنوان = گفتمان‌های موسیقی در ایران | ژورنال = پژوهشنامه فرهنگستان هنر | سال = ۱۳۸۶ | شماره = ۲ | صفحه = {{چر}}۱۰۳–۱۲۰ | توسط = [[نورمگز]] | پیوند = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/540149 | تاریخ بازبینی = ۲۴ ژانویه ۲۰۱۹}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = محمدی | نام = علی | عنوان = پایداری در تصنیف‌های عارف | ژورنال = نامه پارسی | سال = ۱۳۸۵ | شماره = ۴۰ | صفحه = {{چر}}۴۳–۵۴ | توسط = [[نورمگز]] | پیوند = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/567567 | تاریخ بازبینی = ۲۴ ژانویه ۲۰۱۹}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی =
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = ملاح | نام = حسینعلی | پیوند نویسنده = حسینعلی ملاح | عنوان = تصنیف چیست؟ | ژورنال = موسیقی مهر | سال = ۱۳۳۶ | شماره = ۱۴ | صفحه = {{چر}}{{چر}}۳۷–۴۴ | توسط = [[پرتال جامع علوم انسانی]] | پیوند = http://ensani.ir/file/download/article/20120504115729-6099-256.pdf | تاریخ بازبینی = ۴ مارس ۲۰۱۹ | شناسه = {{شناسه یادکرد|ملاح|۱۳۳۶|ب}}}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = منوری | نام = هادی | عنوان = تصنیف معلم | ژورنال = شعر | سال = ۱۳۸۳ | شماره = ۳۶ | صفحه = {{چر}}۱۰۴–۱۰۶ | توسط = [[نورمگز]] | پیوند = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/201179 | تاریخ بازبینی = ۲۵ ژانویه ۲۰۱۹}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = مه‌آبادی | نام = بهمن | عنوان = موسیقی ایران تأمل عاشقانه | ژورنال = هنر | سال = ۱۳۷۴ و ۱۳۷۵ | شماره = ۳۰ | صفحه = {{چر}}۲۶۳–۲۸۴ | توسط = [[نورمگز]] | پیوند = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/624917 | تاریخ بازبینی = ۲۴ ژانویه ۲۰۱۹}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = مهاجری‌زاده | نام = غزال | عنوان = ویژگی‌های سبکی تصنیف | ژورنال = کتاب ماه ادبیات | سال = ۱۳۸۹ | شماره = ۱۵۹ | صفحه = {{چر}}۵۵–۵۷ | توسط = [[نورمگز]] | پیوند = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/691627 | تاریخ بازبینی = ۲۴ ژانویه ۲۰۱۹}}
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = میرزانژاد موحد | نام = هادی | عنوان = … ز عاشقان به سرود و ترانه یاد آرید | ژورنال = ادبستان فرهنگ و هنر | سال = ۱۳۷۲ | شماره = ۴۴ | صفحه = {{چر}}۵۶–۶۰ | توسط = [[نورمگز]] | نشانی = https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/307334 | تاریخ بازدید = ۲۵ دسامبر ۲۰۱۸}}
| |||