|
==پیش‌زمینه==
==منشأ بیماری==
===پروازهای بین‌المللی===
==گاه‌شمار==
===پروازهای شرکت هواپیمایی ماهان به مقصد چین===
===اولین موارد مشکوک ==== ▼===اولین موارد تأیید شده===
===تأیید رسمی مرگ به علت کروناویروس در ایران=== ▼===افزایش تعداد بیماران در ماه اسفند=== ▼===سرایت بیماری از ایران به دیگر کشورها === ▼
==تلاش برای پیشگیری و درمان==
=====کشمکش قرنطینه قم===== ▼=====احداث بیمارستان صحرایی===== ▼=====کمبودها و ناکارآمدی دولت===== ▼=====کمک‌های جهانی برای تأمین کیت تشخیص===== ▼
==وضعیت شیوع بیماری==
▲===اولین موارد مشکوک====
▲===تأیید رسمی مرگ به علت کروناویروس در ایران===
▲===افزایش تعداد بیماران در ماه اسفند===
===شیوهٔ تشخیص بیماری===
===تحقیقات دانشگاهی و تخمین‌ها===
===پنهان‌کاری و تکذیب=== ▼===شیوع بیماری در بین مقامات ایران=== ▼▲=====احداث بیمارستان صحرایی =====
▲=====کمبودها و ناکارآمدی دولت =====
▲=====کمک‌های جهانی برای تأمین کیت تشخیص =====
▲====پنهان‌کاری و تکذیب ====
===اثر تحریم‌ها===
▲==سرایت بیماری از ایران به دیگر کشورها==
==پیامدها==
===پیامدهای اجتماعی===
====مسمومیت و مرگ با الکل==== ▼====اختلال دسترسی به ویکی‌پدیای فارسی در ایران==== ▼===پیامدهای اقتصادی===
====بازار سیاه مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات حفاظتی شخصی====
====اعمال محدودیت در مرزها====
===پیامدهای مذهبی===
▲=====کشمکش قرنطینه قم =====
▲====اختلال دسترسی به ویکی‌پدیای فارسی در ایران====
====هجوم برای باز کردن درِ حرم فاطمه معصومه و امام رضا==== ▼▲====مسمومیت و مرگ با الکل====
===پیامدهای سیاسی===
▲====شیوع بیماری در بین مقامات ایران ====
====بازداشت منتقدان عملکرد مسئولان====
▲====هجوم برای باز کردن درِ حرم فاطمه معصومه و امام رضا====
== واکنش‌ها ==
{{اصلی|واکنش‌ها به دنیاگیری کروناویروس در ایران}}
[[سید علی خامنه‌ای]]، [[رهبر جمهوری اسلامی ایران]]، در سخنرانی درس خارج فقه خود در زمان شیوع ویروس، این بیماری را بهانه خوبی برای دشمن یا مخالفان انتخابات دانست که قصد دارند مشارکت در انتخابات را کاهش دهند.<ref name=":10">{{یادکرد وب|عنوان=چرا خامنه‌ای در پرونده «ویروس کرونا» هم دنبال دشمن گشت؟|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/khamenei_corona_virus_election_parliament/30450040.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-02-26|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":11">{{یادکرد وب|عنوان=فیلم/ اشاره رهبر انقلاب به تلاش انتخاباتی دشمن به بهانه ویروس کرونا|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/1044814/فیلم-اشاره-رهبر-انقلاب-به-تلاش-انتخاباتی-دشمن-به-بهانه-ویروس|وبگاه=مشرق نیوز|تاریخ=2020-02-23|بازبینی=2020-02-26|کد زبان=fa}}</ref> به عقیده او مردم به‌ویژه مردم قم بدون توجه به این موارد، در یازدهمین [[انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۹۹–۱۳۹۸)|انتخابات مجلس شورای اسلامی]] حضور پیدا کردند و این شهر یکی از شلوغ‌ترین حوزه‌های رأی‌گیری بود.<ref name=":11"/> البته مشارکت ۴۳ درصدی مردم قم در این انتخابات<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نتایج انتخابات در قم اعلام شد/ مشارکت ۴۳ درصدی قمی‌ها|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/4860227/نتایج-انتخابات-در-قم-اعلام-شد-مشارکت-۴۳-درصدی-قمی-ها|وبگاه=خبرگزاری مهر {{!}} اخبار ایران و جهان {{!}} Mehr News Agency|تاریخ=2020-02-22|بازبینی=2020-02-29|کد زبان=fa}}</ref> پایین‌ترین سطح مشارکت در یازده دوره اخیر انتخابات مجلس بود.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=درصد مشارکت مردم قم در ۱۰ دوره انتخابات مجلس +آمار|نشانی=https://www.mashreghnews.ir/news/1042795/درصد-مشارکت-مردم-قم-در-۱۰-دوره-انتخابات-مجلس-آمار|وبگاه=مشرق نیوز|تاریخ=2020-02-18|بازبینی=2020-02-29|کد زبان=fa}}</ref> به ادعای [[رادیو فردا]]، در این سخنرانی فاصله محل نشستن خامنه‌ای با طلبه‌هایی که در کلاس درس او شرکت می‌کنند، در مقایسه با سایر جلسات او دو برابر حد معمول بود.<ref name=":10"/> اما [[باشگاه خبرنگاران جوان]] با مقایسه تصاویر دوره‌های مختلف درس خارج فقه خامنه ای این ادعا را نادرست دانسته‌است.<ref>{{یادکرد خبر |عنوان=سوءاستفاده ضدانقلاب از فاصله آیت‌الله خامنه‌ای با طلاب در جلسه درس امروز |نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/7258277/سوءاستفاده-ضد-انقلاب-از-فاصله-آیت‌الله-خامنه‌ای-با-طلاب-در-جلسه-درس-امروز |خبرگزاری=[[باشگاه خبرنگاران جوان]] |تاریخ=۰۴ اسفند ۱۳۹۸}}</ref>»
[[سید احمد علم‌الهدی]]، امام جمعه مشهد، ۹ اسفند ۱۳۹۸ از تعطیلی [[نماز جمعه]] مرکز [[استان خراسان رضوی]] به دلیل شیوع ویروس کرونا انتقاد کرد.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=علم‌الهدی: تعطیلی نماز جمعه بخاطر کرونا توجیه ندارد|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/mashed-corona/30460975.html|وبگاه=رادیو فردا|بازبینی=2020-02-29|کد زبان=fa}}</ref> برنامه زنده [[فرمول یک (برنامه تلویزیونی)|فرمول یک]]، پس از انتقاد [[امیرحسین رستمی]] از عملکرد مقامات ایران متوقف و این بازیگر از برنامه بیرون گذاشته شد.<ref>[https://ir.voanews.com/a/iran-amirhossien-rostami-coronavirus/5331931.html بیرون کردن یک بازیگر از برنامه زنده تلویزیون ایران پس از انتقاد از عملکرد مسئولان در مقابله با کرونا؛ واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی]</ref><ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/966333/صحبت‌های-بی‌باکانه-امیرحسین-رستمی-در-برنامه-زنده صحبت‌های بی‌باکانه امیرحسین رستمی در برنامه زنده]</ref>
همچنین شیوع این بیماری با واکنش [[چانگ هوا]]، [[فهرست سفیران چین در ایران|سفیر چین در ایران]]،<ref>{{یادکرد خبر |عنوان=واکنش سفیر چین دربارهٔ ابتلا و درگذشت چند ایرانی به کرونا |نشانی=https://www.yjc.ir/fa/news/7255515/واکنش-سفیر-چین-درباره-ابتلا-و-درگذشت-چند-ایرانی-به-کرونا |تاریخ بازبینی=۲ اسفند ۱۳۹۸ |خبرگزاری=باشگاه خبرنگاران جوان |تاریخ=۲ اسفند ۱۳۹۸}}</ref> [[مایک پومپئو|مایک پمپئو]]، [[وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا|وزیر خارجه ایالات متحده]]،<ref>[https://ir.voanews.com/a/us-iran-pompeo/5302930.html مایک پمپئو: نگرانیم رژیم ایران جزئیات مهمی از شیوع کرونا در این کشور را مخفی کرده باشد]</ref><ref>[https://ir.voanews.com/a/pompeo-corona-virus-iran/5308627.html مایک پمپئو: آمریکا آماده همکاری کامل و کمک‌رسانی به مردم ایران در پی شیوع کرونا است]</ref><ref>[https://ir.voanews.com/a/us-iran-pompeo/5308534.html ابراز نگرانی دوباره مایک پمپئو از «مخفی‌کاری» رژیم ایران درباره کرونا]</ref> [[گزارشگران بدون مرز|سازمان گزارشگران بدون مرز]]،<ref>[https://ir.voanews.com/a/iran-corona-virus-/5305253.html نگرانی سازمان گزارشگران بدون مرز از پنهان‌کاری مقامات درباره گسترش کرونا در ایران]</ref> [[داعش]]<ref>{{یادکرد وب |عنوان=داعش از گسترش ویروس کرونا در ایران 'استقبال کرد' |نشانی=https://www.bbc.com/persian/iran-51679896 |وبگاه=bbc.com/persian |ناشر=بی‌بی‌سی فارسی |تاریخ بازبینی=۱۰ اسفند ۱۳۹۸ |زبان=فارسی |تاریخ=۱۰ اسفند ۱۳۹۸}}</ref>[[دونالد ترامپ]]، [[رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا]]،<ref>[https://ir.voanews.com/a/us-iran-trump/5310235.html پرزیدنت ترامپ می‌گوید اگر ایران درخواست کند، آمریکا آماده کمک به ایران برای مقابله با شیوع کرونا است]</ref> [[حمید بعیدی‌نژاد|حمید بعیدی نژاد]]، سفیر ایران در لندن،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=اولین محموله کمک‌های انگلیس، فرانسه و آلمان برای مقابله با کرونا امشب وارد تهران می‌شود|نشانی=https://news.livedata.ir/n/399840.html|وبگاه=LiveData.ir-بخش خبری سایت لایودیتا|بازبینی=2020-03-03|کد زبان=fa|نام خانوادگی=www.livedata.ir}}</ref> [[مایک رایان]] مدیر اجرای برنامه سلامتی اضطراری [[سازمان بهداشت جهانی]]،<ref>[https://www.reuters.com/article/us-coronavirus-health-who/coronavirus-more-deadly-than-flu-but-containable-whos-tedros-idUSKBN20Q2G6 Coronavirus more deadly than flu but containable: WHO's Tedros]</ref> [[مورگان اورتگس]]، سخنگوی [[وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا|وزارت خارجه آمریکا]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مورگان اورتگاس: مردم ایران در مواجهه با کرونا بار دیگر با سوءمدیریت و دروغگویی رژیم روبرو شده‌اند|نشانی=https://ir.voanews.com/a/us-iran/5318416.html|وبگاه=صدای آمریکا|بازبینی=2020-03-09|کد زبان=fa}}</ref> [[کنث مک‌کنزی]]، فرمانده [[سنتکام]]،<ref>{{یادکرد خبر |عنوان=فرمانده سنتکام: شیوع ویروس کرونا ایران را خطرناکتر می‌کند |نشانی=https://ir.voanews.com/a/centcom-command-iran-virus-iraq/5326037.html |خبرگزاری=رادیو صدای آمریکا |تاریخ=۲۲ اسفند}}</ref> [[مریم رجوی]] رهبر [[شورای ملی مقاومت ایران]]<ref name=":27">[https://www.washingtontimes.com/news/2020/mar/2/coronavirus-ravaging-iran-far-greater-rate-officia/ Iran Islamic regime hiding exploding coronavirus count: resistance group]</ref> [[رضا پهلوی]]،<ref>[https://iranintl.com/ايران/پیام-شاهزاده-رضا-پهلوی-به-مردم،-پزشکان-و-پرستاران-درباره-بحران-شیوع-کرونا-در-ایران پیام شاهزاده رضا پهلوی به مردم، پزشکان و پرستاران درباره بحران شیوع کرونا در ایران]</ref><ref>[https://www.radiofarda.com/a/30457598.html تأکید رضا پهلوی بر حفظ سلامتی و آزادی زندانیان سیاسی در برابر کرونا]</ref> [[پروژه ققنوس ایران]]<ref>[https://iranprojectphoenix.org/درخواست-فوری-از-سازمان-بهداشت-جهانی-بر/ درخواست فوری از سازمان بهداشت جهانی برای فشار بر دولت ایران جهت انجام تدابیر مقابله با ویروس کرونا (۱۹) و تأمین نیازهای ضروری شهروندان]</ref> روبرو شد.
شیوع این بیماری در ایران همچنین در رسانه‌های بین‌المللی همچون [[ان‌بی‌سی نیوز]]،<ref>[https://www.nbcnews.com/now/video/iranian-deputy-health-minister-diagnosed-with-coronavirus-79431749838 Iranian deputy health minister diagnosed with coronavirus]</ref><ref>[https://ir.voanews.com/a/nbc-news-corona-iran/5305205.html ان‌بی‌سی نیوز: چرا آمار تلفات ناشی از ابتلا به ویروس کرونا در ایران بسیار بیشتر از کشورهای دیگر است]</ref> [[مجله آتلانتیک]]،<ref>[https://ir.voanews.com/a/atlantic-virus-corona-iran/5308344.html یک دیدگاه در مجله آتلانتیک: کرونا ممکن است به گسستگی جامعه ایران منتهی شود]</ref> [[مجلهٔ تایمز]]،<ref>[https://ir.voanews.com/a/time-iran-corona-virus/5308304.html گزارش تایم: پزشکان ایران باور دارند ویروس کورونا جدی‌تر از وضعیتی است که گزارش شده‌است]</ref> وبگاه [[بلومبرگ]]<ref>[https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2020-02-27/iran-can-t-be-trusted-to-contain-the-coronavirus به ایران در مهار ویروس کرونا نمی‌شود اعتماد کرد]</ref> بازتاب داشت. در ۲۲ اسفند [[واشینگتن پست]] با انتشار تصاویر ماهواره‌ای از گورستان بهشت معصومهٔ قم نوشت: «گودال‌های حفر شده برای دفن قربانیان کرونا ویروس در قم به قدری گسترده هستند که از [[فضای بیرونی|فضا]] هم قابل مشاهده‌اند». به نوشتهٔ واشینگتن پست، حفاری گورهای جدید از ۲۱ فوریه (روز برگزاری انتخابات مجلس) آغاز شده و در روزهای بعد به‌سرعت گسترش پیدا کرده‌است. با توجه به این‌که در آن زمان مقام‌های ایران شمار قربانیان را دو نفر اعلام کرده بودند، حفاری چنین خندق‌های بزرگی، غیرمعمول و عجیب به نظر می‌رسد.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=واشینگتن‌پست: حفر گورهای بسیار در قبرستان معصومه قم برای قربانیان کرونا |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f4_iran_digs_mass_grave_qom_coronavirus/30484444.html |وبگاه=radiofarda.com |ناشر=رادیو فردا |تاریخ بازبینی=۲۳ اسفند ۱۳۹۸ |زبان=فارسی |تاریخ=۲۳ اسفند ۱۳۹۸}}</ref> تنها یک هفته بعد، دو گودال بزرگ در تصاویر ماهواره‌ای دیده می‌شود که به اندازهٔ یک [[زمین فوتبال]] طول دارند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده۱=Erin Cunningham |نویسنده۲=Dalton Bennett |عنوان=Coronavirus burial pits so vast they’re visible from space |نشانی=https://www.washingtonpost.com/graphics/2020/world/iran-coronavirus-outbreak-graves/ |وبگاه=washingtonpost.com |ناشر=[[واشینگتن پست|The Washington Post]] |تاریخ بازبینی=۱۲ مارس ۲۰۲۰ |زبان=انگلیسی |تاریخ=۱۲ مارس ۲۰۲۰}}</ref> واشینگتن پست در گزارشش به تَل‌های بزرگ آهک در قبرستان بهشت معصومه هم اشاره کرده و می‌گوید آهک معمولاً برای قبرهای دسته‌جمعی بکار می‌رود.<ref>{{یادکرد وب |عنوان=Iranian mass graves 'for coronavirus victims are so huge they can be seen from space': Fears the regime's official 429 death toll is covering up scale of the crisis |نشانی=https://www.dailymail.co.uk/news/article-8105543/Iran-digs-mass-graves-coronavirus-victims.html |وبگاه=dailymail.co.uk |ناشر=دیلی میل |تاریخ بازبینی=۱۲ مارس ۲۰۲۰ |زبان=انگلیسی |تاریخ=۱۲ مارس ۲۰۲۰}}</ref>
== جستارهای وابسته ==
* [[کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲]]
| 