'''سَبزِوار''' ({{تلفظ|Sabzevar.ogg}}) سومین شهر پرجمعیت و دومین شهر از نظر مساحتبزرگ [[استان خراسان| استان های خراسان رضوی]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=برای بازآفرینی طرح‌های حاشیه سبزوار ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است|نشانی=https://www.imna.ir/news/504363/برای-باز-آفرینی-طرح-های-حاشیه-سبزوار-۵۰۰-میلیارد-ریال-اعتبار|وبگاه=ایمنا|بازبینی=2023-07-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=۱۲۱ هکتار زمین طرح نهضت ملی مسکن در سبزوار تامین شد|نشانی=https://www.irna.ir/news/84929557/|وبگاه=ایرنا|بازبینی=2023-07-06}}</ref> یکی از نمادهای [[تاریخ ایران|تاریخ و علم ایران]]،<ref>[http://www.ettelaat.com/etiran سبزوار؛ نماد تاریخ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180903050138/http://www.ettelaat.com/etiran/ |date=۳ سپتامبر ۲۰۱۸}}/?p=35481</ref> از قطب‌های ممتازِ [[تجارت]] و [[اقتصاد]] در [[ایران]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی به بازار سنتی سبزوار شهر دیرینه‌های پایدار قطب اقتصادی و تجاری خراسان و ایران|نشانی=http://asrarnameh.com/news/4064|وبگاه=اسرارنامه|بازبینی=2023-07-06}}</ref> یکی از پاک‌ترین، پراکسیژن‌ترین و سبزترین شهرهای [[ایران]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=۵ شهر تمیز ایران که شما را شگفت زده می‌کند!|نشانی=https://click.ir/newsfeed/iran-cleanest-cities/|وبگاه=کلیک|بازبینی=2023-07-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=تمیزترین شهرهای ایران برای فرار از آلودگی این روزها!|نشانی=https://www.jabama.com/mag/air-pollution-iran|وبگاه=جاباما|بازبینی=2023-07-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سبزوار شهر پاک ایرانی|نشانی=https://www.asrarnameh.com/news/4625|وبگاه=مجله اینترنتی اسرارنامه|بازبینی=2023-07-06}}</ref> قطب فرهنگی [[خراسان بزرگ]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آداب و رسوم نوروز در دارالمومنین سبزوار ریشه فرهنگی خراسان|نشانی=http://www.asrarnameh.com/lifestyle/1606|وبگاه=مجله اینترنتی اسرارنامه|بازبینی=2023-07-06}}</ref> پایتخت حکومت [[سربداران]] به عنوان بزرگ‌ترین [[جنبش]] ظلم ستیزی و عدالتخواهی [[ایرانیان]] در برابر [[بیگانگان]]،<ref>پتروشفسکی، ای، پ، کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول، ترجمه کریم کشاورز، مؤسسه مطالعاتی و تحقیقات اجتماعی، ۱۳۳۴</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سبزوار؛ پایتخت حکومت سربداران و سرزمین گنجینه‌های شعر|نشانی=https://www.isna.ir/news/1402010300954/سبزوار-پایتخت-حکومت-سربداران-و-سرزمین-گنجینه-های-شعر|وبگاه=ایسنا|بازبینی=2023-07-06}}</ref> پایتخت [[نثر فارسی]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=آشنایی با لقب شهرهای ایران|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/news/919411/آشنایی-با-لقب-شهرهای-ایران|وبگاه=تابناک|بازبینی=2023-07-06}}</ref> شهر دیرینه‌های پایدار و دانشوران بیدار،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=با لقب شهرهای مختلف ایران آشنا شوید |نشانی=https://tabnakjavan.com/fa/news/8622/با-لقب-شهرهای-مختلف-ایران-آشنا-شوید|وبگاه=تابناک جوان|بازبینی=2023-07-06}}</ref> مهد [[تیم ملی هندبال ایران|هندبال ایران]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سبزوار مهد هندبال کشور است|نشانی=https://www.mehrnews.com/news/1076398/سبزوار-مهد-هندبال-کشور-است|وبگاه=خبرگزاری مهر|بازبینی=2023-07-06}}</ref> از شهرهای [[راه ابریشم]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان= شهرهای ایران سهم قابل توجه ای در مسیر جاده ابریشم دارند|نشانی=https://diyarmirza.ir/1396/02/شهرهای-ایران-سهم-قابل-توجه-ای-در-مسیر-جا/|وبگاه= دیار میرزا|بازبینی=2023-07-06}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =امین | نام = سیدعلینقی| پیوند نویسنده = سید علینقی امین| عنوان = [[تاریخ سبزوار]]| کوشش = [[سید حسن امین|پروفسور سید حسن امین]]| سال = ۱۳۸۲| ناشر = دائرةالمعارف ایران‌شناسی| مکان = تهران| زبان = فارسی| شابک = ۹۶۴-۹۳۹۶۷-۵-۶| صفحه =چهل و یک}}</ref> مهم‌ترین شهر ارتباطی [[شرق ایران]] (۵ راه اصلی)،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سبزوار کانون ارتباطی و مواصلاتی شرق ایران |نشانی=https://www.asrarnameh.com/news/242|وبگاه=مجله اینترنتی اسرارنامه|بازبینی=2023-07-06}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=سبزوار کانون ارتباطی و مواصلاتی شرق ایران |نشانی=http://synopticclimate.ir/post/458|وبگاه=اقلیم‌شناسی سینوپتیک|بازبینی=2023-07-06}}</ref> مرکز [[شهرستان سبزوار]]، چهارمین شهر پرجمعیت و سومین شهر از نظر مساحتبزرگ [[شرق ایران]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=۲۰ درصد ساختمان‌های شهر سبزوار به مقاوم‌سازی نیاز دارد |ناشر= ایرنا |نشانی= https://www.irna.ir/news/84159842/۲۰-درصد-ساختمان-های-شهر-سبزوار-به-مقاوم-سازی-نیاز-دارد |تاریخ بازدید=۲۴ خرداد ۱۳۹۹}}</ref> سبزوار با نام‌های [[باستانی]] و [[تاریخی]] ساسویه،<ref>{{یادکرد وب|عنوان= ساسویه در لغت نامه دهخدا|نشانی=https://vajehyab.com/dehkhoda/ساسویه/news/15986|وبگاه=واژه یاب|بازبینی=2023-07-06}}</ref> ساسان‌آباد،<ref>{{یادکرد وب|عنوان= ساسان آباد در لغت نامه دهخدا|نشانی=https://vajehyab.com/dehkhoda/ساسان-آباد?q=ساسان%20آباد|وبگاه=واژه یاب|بازبینی=2023-07-06}}</ref> و [[بیهق]]<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =امین | نام = سیدعلینقی| پیوند نویسنده = سید علینقی امین| عنوان = [[تاریخ سبزوار]]| کوشش = [[سید حسن امین|پروفسور سید حسن امین]]| سال = ۱۳۸۲| ناشر = دائرةالمعارف ایران‌شناسی| مکان = تهران| زبان = فارسی| شابک = ۹۶۴-۹۳۹۶۷-۵-۶| صفحه =چهل و یک}}</ref> از مهم‌ترین مراکز [[جمعیت|جمعیتی]]، [[دانشگاهی]]، [[فرهنگی]]، [[تجاری]]، [[فهرست جاده‌های ایران|ارتباطی]]، [[اسلامی]] و [[تاریخی]]، [[شرق ایران]] محسوب می‌گردد.<ref>[http://www.ettelaat.com/etiran سبزوار؛ نماد تاریخ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180903050138/http://www.ettelaat.com/etiran/ |date=۳ سپتامبر ۲۰۱۸}}/?p=35481</ref> مراکز علمی و دانشگاهی و همچنین حوزه‌های علمیهٔ این شهر از قدمتی دیرینه برخوردارند. [[مدرسه فخریه]] به عنوان قدیمی‌ترین مدرسه [[ایران]] در این شهر واقع شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان= فخریه سبزوار قدیمی ترین مدرسه ایران با پیشینه 1100 ساله در شهر دیرینه های پایدار|نشانی=https://asrarnameh.com/news/3410|وبگاه=مجله اینترنتی اسرارنامه|بازبینی=2023-07-06}}</ref> <ref>{{یادکرد وب|عنوان= مدرسه فخری، قدیمی ترین مدرسه ایران|نشانی=https://iraninform.com/%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C/7623|وبگاه=iraninform|بازبینی=2023-07-06}}</ref> [[دانشگاه علوم پزشکی سبزوار]]، [[دانشگاه حکیم سبزواری]] و [[دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار|دانشگاه آزاد اسلامی]] دانشگاه‌های مهم این شهر می‌باشند. هم‌اکنون ۱۴ دانشگاه و مؤسسهٔ آموزش عالی بزرگ در این شهر مشغول به کار می‌باشند. پس از [[حمله مغول به سلطنت خوارزمشاه|حملهٔ مغول به سلطنت خوارزمشاه]]، حکومت [[سربداران]] ایجاد گردید که رهبری سیاسی و نظامی آنها را [[عبدالرزاق باشتینی]] و رهبری مذهبی و معنوی‌شان را [[شیخ خلیفه مازندرانی|شیخ خلیفهٔ مازندرانی]] بر عهده داشت. مدتی بر قسمت‌هایی از [[ایران]] حکومت کرد و مرکز این حکومت سبزوار بود. حکومت [[سربداران]] اولین حکومت با گرایش شیعهٔ دوازده‌امامی در [[ایران]] بود.
== نام سبزوار ==
خط ۷۷:
== تشکیل استان خراسان غربی (سربداران) ==
نام استانی پیشنهادی به نام '''خراسان غربی'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=سبزوار؛ مرکز خراسان غربی در آینده ای دور یا نزدیک|نشانی=https://www.farsnews.ir/news/13960612001728/سبزوار-مرکز-خراسان-غربی-در-آینده-ای-دور-یا-نزدیک|وبگاه=خبرگزاری فارس|تاریخ=2017-09-04|بازبینی=2022-09-01}}</ref> به مرکزیت شهر '''سبزوار''' است. سبزوار دومین شهر '''بزرگ(از نظر مساحت)''' [[استان‌های خراسان]]،<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص طرح جامع شهر سبزوار |ناشر=مرکز پژوهش‌های مجلس |نشانی= https://www.irna.ir/news/84159842/۲۰-درصد-ساختمان-های-شهر-سبزوار-به-مقاوم-سازی-نیاز-دارد |تاریخ بازدید=۲۴ خرداد ۱۳۹۹}}</ref> سومین شهر '''بزرگ''' [[شرق ایران]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=برای بازآفرینی طرح‌های حاشیه سبزوار ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است|نشانی=https://www.imna.ir/news/504363/برای-باز-آفرینی-طرح-های-حاشیه-سبزوار-۵۰۰-میلیارد-ریال-اعتبار|وبگاه=ایمنا|بازبینی=2023-07-06}}</ref> و بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر نیمه غربی [[استان خراسان رضوی]] است. طرح استان شدن سبزوار به زمان اولین مطالعات آمایش سرزمینی ایران که در سال ۱۳۵۴ توسط شرکت ست کوپ [[فرانسه]] و به سفارش وزارت کشور وقت انجام گردید بازمی‌گردد، در این مطالعات صراحتاً به این موضوع پرداخته شد؛ این طرح در زمان تقسیم خراسان بزرگ و در ابتدا با نام '''استان خراسان غربی''' دوباره مطرح گردید. [[مرتضی خیرآبادی]] نماینده [[حوزه انتخابیه سبزوار]] در [[مجلس ششم]] با اشاره به کار کارشناسی وزارت کشور درخصوص تقسیم خراسان در دهه هفتاد اظهار داشت که وزارت کشور بعد از مطالعات زیاد و بررسی شاخص‌های مختلف تقسیم و متغیرهای مختلف برای هر شاخص با تحلیل نظام سکونت گاهی هر [[حوزه آبریز]] و سطوح [[سلسله مراتب]] سکونت گاهی و استفاده از مدل گاتمن و به‌کارگیری قانون رتبه و رایلی در تعیین حوزه نفوذ شهرها، همراه با آینده نگری و افقی حداقل(۱۰) ساله اعلام کرده‌است که استان خراسان می‌بایست به ۵ استان تقسیم شود و کلمه «می‌بایست» بارها در اعلام نتایج کارشناسی مورد تأکید قرار گرفته‌است.<ref>http://rooznamehrasmi.ir/Laws/ShowLaw.aspx?Code=5781</ref>
[[مرتضی خیرآبادی]] در ادامه اظهار داشت نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی! دراعلام نظر کارشناسی تهیه شده در زمان جناب [[عبدالله نوری]] می‌گویند عدم توجه به [[شهرستان سبزوار]] از لحاظ ژئوپلتیکی می‌تواند عواقب بدی را متوجه شهر [[مشهد]]، [[تهران]] و [[شاهرود]] نماید و سنگر غرب خراسان، شهر سبزوار از گذشته‌های دور ثابت کرده که همواره سنگربان و پشتیبان نواحی شرق، جنوب و شمال [[خراسان]] بوده‌است و تشکیل '''استان خراسان غربی''' از لحاظ اپولوژیکی، شبکه شهری، مسایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و قومی دارای بالاترین اهمیت می‌باشد. وانگهی در فاصله مشهد تا تهران به جز سمنان در این فاصله ۱۰۰۰ کیلومتری خصوصاً در غرب خراسان خلأئی ایجاد می‌شود که از نظر امنیتی سیاسی مشکلاتی را به دنبال خواهد داشت و نظام سلسله مراتب سکونت گاهی بهنگام [[غرب]] [[خراسان]] به چند استان از نظر [[جغرافیای سیاسی]] اینطور حکم می‌کند که تمام نواحی استان پهناور خراسان تقویت شود و حوزه کالشور و [[دشت کویر]] [[غرب]] [[خراسان]] که از نظر [[امنیت ملی]] و پشتیبانی مرزی جایگاه خطیری دارد، مورد توجه مسئولین قرار گیرد و از همین [[غرب]] [[خراسان]] چه شاعران، حکیمان و علمای والا مقامی که ظهور پیدا نکرده‌اند که هر کدام برای خود تاریخی جداگانه و تعاملی بس خطیر دارند. حکیم [[حاج ملاهادی سبزواری]]، عطاملک جوینی، [[ابوالحسن بیهقی]]، [[ابوالفضل بیهقی]]، [[محمود دولت‌آبادی]]، [[محمد تقی شریعتی]]، [[قاسم غنی]]، [[ابن یمین فریومدی]]، خواجه نظام الملک و از همه مهم‌تر ستاره سرخ کویر مزینان، [[دکتر علی شریعتی]].<ref>http://rooznamehrasmi.ir/Laws/ShowLaw.aspx?Code=5781</ref>
