شیطان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب‌ها: واگردانی دستی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
فرامرز وکیل (بحث | مشارکت‌ها)
اضافه متن و ویرایش کلمات
برچسب: برگردانده‌شده
خط ۱:
[[پرونده:Mask Diabo of Portugal used on folk fest and rituals.jpg|thumb|left|250px|نگاره‌ای از یک [[صورتک]] شیطان که برای یک جشنوارهٔ محلی در کشور [[پرتغال]] ساخته شده‌است.]]
'''شیطان'''{{efn|{{lang-he|שָּׂטָן}} (''śāṭān'')، به معنای دشمن؛{{sfn|Kelly|2006|pages=2–3}} {{lang-grc|ὁ σατανᾶς}} یا σατάν (''ho satanas'' یا ''satan'');{{sfn|Boyd|1975|page=13}} {{lang-ar|شیطان}}، به معنای «گمراه»، «دور»، یا گاه «پلید»}} موجودی غیر‌فیزیکی در [[دین‌های ابراهیمی|ادیان ابراهیمی]] است که به عقیده باورمندان به آن، انسان‌ها را گمراه و به انجام [[گناه]] ترغیب می‌کند. بیشتر یهودیان به وجود موجودی پلید به نام شیطان باور ندارند و در [[یهودیت]]، شیطان معمولاً استعاره‌ای برای «تمایل به شر» یا موجودی تابع [[یهوه]] محسوب می‌شود. در [[مسیحیت]] (که گاهی '''[[لوسیفر]]''' نیز نامیده می‌شود) و [[اسلام]]، او یک [[فرشتگان مغضوب|فرشته مغضوب]] یا [[جن]] است که در گذشته دارای تقوا و زیبایی بود اما علیه [[خدا]] قیام کرد، هر چند خدا به صورت موقت و تا زمان مشخص به او اجازه داده که سپاهی از جنیان را رهبری کند. در [[قرآن]]، شیطان [[ابلیس]] هم نامیده می‌شود؛ قرآن در یک جا او را جن و در جای دیگر فرشته نامیده‌است. به گفته قرآن، بعد از خلق [[آدم در اسلام|آدم]] توسط [[الله]]، شیطان حاضر نشد به انسان سجده کند و به همین دلیل از بهشت بیرون شد. مسلمین همچنین عقیده دارند او ذهن انسان‌ها را با «وسوسه» (به معنای توصیه‌های شیطانی) پر می‌کند تا به گناه افتند. مسلمانان به‌طور کلی شیطان را موجودی پلید می‌دانند، اماو برخی از آن‌ها عقاید بسیار متفاوتی دربارهٔ او دارندندارند.
 
اولین اشاره به شخصیتی به نام «شیطان» در [[کتاب زکریا]]، یکی از بخش‌های متاخر [[تنخ]] و متعلق به [[شاهنشاهی هخامنشی|دوران هخامنشی]]، دیده شده‌است. در این کتاب، شیطان دادستانی الهی، یکی از پسرانافریدگان خدا و تابع یهوهیهود است. او در دادگاهی که برای [[پادشاهی یهودا|مملکت یهودا]] برپا شده، پیروان یهوهیهود را مجبور به عذاب دیدن می‌کند تا وفاداری آن‌ها به خدا را بسنجد. شکل‌گیری شیطان به عنوان موجودی بدخواه با ویژگی‌های پلید که رقیب ثنوی خداست،خدا است، در [[دوره بین‌العهدین]] (۴۲۰ قبل از میلاد تا اوایل قرن اول میلادی) و احتمالاً به دلیل اثرپذیری از اهریمنِ دین زرتشت اتفاق افتاده‌است. در [[کتاب یوبیل]]، یهوه گروهی از فرشتگان مغضوب یا فرزندان آن‌ها را تحت سلطه شیطان (که کتاب او را مستما نامیده) قرار می‌دهد تا انسان‌ها را به گناه وسوسه و مجازات کند. در [[انجیل‌های هم‌نوا]]، شیطان عیسی را در بیابان وسوسه می‌کند و در این انجیل‌ها، او مسبب بیماری و فتنه دانسته شده‌است. [[مکاشفه یوحنا]] شیطان را چون اژدهای قرمز بزرگی می‌نمایاند که [[میکائیل]] او را شکست می‌دهد و از بهشت بیرون می‌کند. او سپس برای ۱٬۰۰۰ سال در بند می‌شود تا اینکه به‌طور موقت آزاد می‌گردد، اما در نهایت شکست می‌خورد و در [[دریاچه آتش]] انداخته می‌شود.
 
در [[قرون وسطی]]، شیطان اهمیت زیادی در [[الهیات مسیحی]] نداشت و چون [[آرامه خنده‌دار|شخصیتی طنز]] در [[نمایش کرامات|نمایش‌های کرامات]] حضور پیدا می‌کرد. با گسترش اعتقاد به [[تسخیرشدگی شیطانی|تسخیرشدگی توسط شیاطین]] و [[افسونگری]] در [[دوران مدرن نخستین]]، بر اهمیت شیطان نیز افزوده شد. در [[عصر روشنگری]] متفکرانی چون [[ولتر]] به تندی ازنرمی اعتقاد به وجود شیطان انتقادرا تایید کردند. باو بر این حال،عقیده هستند.همچنین، اعتقاد به وجود شیطان، خصوصاً در [[قاره آمریکا]]، پابرجا مانده‌است.
 
اگرچه شیطان به‌طور کلی شر و بدجنس تلقی می‌شود، اما برخی از گروه‌ها عقاید بسیار متفاوتی دارند. در [[شیطان‌پرستی|شیطان‌پرستی دینی]]، شیطان خدایی در نظر گرفته می‌شود که مورد پرستش یا احترام است. در [[شیطان‌گرایی لاویایی]]، شیطان نمادی از ویژگی‌های مثبت و آزادی به حساب می‌آید. [[کتاب مقدس]] ظاهر شیطان را توصیف نکرده، اما از قرن ۹ میلادی، او در [[هنر مسیحی]] با شاخ، سم، پاهای پر مو، دم و معمولاً لخت و با [[چنگک]]ی در دست نمایش داده شده‌است. این ویژگی‌ها از خدایانی چون [[پن (اسطوره‌شناسی)|پن]]، [[پوزئیدون]] و [[بس]] تقلید شده‌است. او همچنین در [[ادبیات مسیحی]]، به خصوص در ''[[کمدی الهی]]'' [[دانته آلیگیری|دانته]]، افسانه [[فاوست]]، ''[[بهشت گمشده]]'' و ''[[بهشت بازیافته]]'' از [[جان میلتون]]، و نیز در موسیقی، فیلم و سریال‌های امروزی حضوری پر رنگ دارد.
خط ۲۸:
در [[دوره معبد دوم]] که یهودیان در [[شاهنشاهی هخامنشی]] زندگی می‌کردند، [[یهودیت]] شدیداً از [[مزدیسنا]] اثر گرفت.{{sfn|Russell|1977|page=102}}{{sfn|Campo|2009|page=603}}<ref>Peter Clark, ''Zoroastrianism: An Introduction to Ancient Faith'' 1998, p. 152 "There are so many features that Zoroastrianism seems to share with the Judeo-Christian tradition that it would be difficult to … Historically the first point of contact that we can determine is when the Achaemenian Cyrus conquered Babylon ..539 BC"</ref> تاثیرپذیری از [[اهریمن]]،{{sfn|Campo|2009|page=۶۰۳}} خدای شر و تاریکی در دین زرتشت، تصورات یهودیان از شیطان را دستخوش تغییر کرد.{{sfn|Campo|2009|page=603}}<ref>{{cite book|last=Winn|first=Shan M.M.|title=Heaven, heroes, and happiness: the Indo-European roots of Western ideology.|year=1995|publisher=University press of America|location=Lanham, Md.|isbn=0-8191-9860-9|page=203}}</ref> در هفتادگانی، ترجمه یونانی تنخ که در دوره معبد دوم انجام شده، کلمه عبری شیطان (با حرف تعریف) موجود در کتب زکریا و ایوب را دیابولوس ترجمه کرده‌اند.{{sfn|Kelly|2006|page=۳۰}} اما همین مترجمان، وقتی شیطان بدون حرف تعریف و خطاب به انسان‌هایی مثل [[هدد ادومی]] و [[رزون سوری]] به کار رفته، آن را ترجمه نکرده‌است و به صورت «ساتان» نوشته شده‌است.{{sfn|Kelly|2006|page=۳۰}}
 
به نظر می‌رسدنمی‌رسد اعتقاد به وجود شیطان به عنوان رقیب خدا و یک شخصیت کاملاً پلید در [[دروغ‌نامیده‌ها]] در دوره معبد دوم شکل گرفته‌است؛<ref name="Jackson,2">{{cite book|last=Jackson|first=David R.|title=Enochic Judaism|year=2004|publisher=T&T Clark International|location=London|isbn=0-8264-7089-0|pages=2–4}}</ref> در [[کتاب خنوخ]] که به گواه [[طومارهای دریای مرده]] روزگاری به اندازه [[تورات]] محبوب بوده،{{sfn|Kelly|2006|pages=۴۲–۴۳}} به ۲۰۰ فرشته‌ای اشاره شده که وظیفه نظارت بر زمین را دارند، اما وظیفه خود را کنار می‌گذارند و در عوض، با زنان آدمیان رابطه جنسی برقرار می‌کنند.{{sfn|Kelly|2006|pages=۳۴–۳۵}} رهبر این فرشتگان [[سامیارس‎]] است{{sfn|Kelly|2006|page=۳۵}} و یکی از اعضای گروه که [[عزازیل]] نام دارد، فساد را بین انسان‌ها می‌گستراند.{{sfn|Kelly|2006|page=۳۵}} این فرشتگان نهایتاً در غارهای دور افتاده در زمین محبوس می‌شوند{{sfn|Kelly|2006|page=۳۵}} و باید منتظر بمانند تا روز داوری فرا رسد.{{sfn|Kelly|2006|page=۳۵}} [[کتاب یوبیل]] که حدوداً در سال ۱۵۰ قبل از میلاد نوشته شده، ماجرای شکست فرشتگان را بازگو کرده‌است{{sfn|Kelly|2006|pages=۳۶–۳۷}} اما برخلاف کتاب خنوخ، در این روایت رئیس فرشتگان که [[مستما]] نام دارد، قبل از اینکه همه فرشتگان زندانی شوند از یهوه تقاضا می‌کند که به او اجازه دهد برخی از آنان را نزد خود نگه دارد تا برایش کار کنند.{{sfn|Kelly|2006|page=۳۷}} یهوه به درخواست او تن می‌دهد{{sfn|Kelly|2006|page=۳۷}} و مستما از آن فرشتگان برای وسوسه انسان‌ها به انجام گناه بیشتر استفاده می‌کند.{{sfn|Kelly|2006|pages=۳۷–۴۰}} مستما همچنین یهوه را تحریک می‌کند تا [[ابراهیم]] را با [[ذبح اسحاق]] آزمایش کند.{{sfn|Kelly|2006|pages=37–40}}<ref>[ Introduction to the Book of Jubilees, ''15. Theology. Some of our Author's Views: Demonology,'' by R.H. Charles.</ref>
 
[[رازهای خنوخ|کتاب دوم خنوخ]] حاوی اشاراتی به یکی از فرشتگان نگهبان موسوم به شیطان‌ئیل است.<ref>[[2 Enoch]] 18:3. On this tradition, see A. Orlov, "The Watchers of Satanael: The Fallen Angels Traditions in 2 (Slavonic) Enoch," in: A. Orlov, ''Dark Mirrors: Azazel and Satanael in Early Jewish Demonology'' (Albany: SUNY, 2011) 85–106.</ref> این کتاب یکی از دروغ‌نامیده‌هاست و نام نویسنده و زمان نگارش آن مشخص نیست. به گفته کتاب دوم خنوخ، شیطان‌ئیل شاهزاده گریرگوری بود و از «بهشت بیرون رانده شد.»<ref>"And I threw him out from the height with his angels, and he was flying in the air continuously above the bottomless" – 2 Enoch 29:4</ref> او روح پلیدی بود که تفاوت میان درست‌کاری و گناه‌کاری را می‌دانست.<ref>"The devil is the evil spirit of the lower places, as a fugitive he made Sotona from the heavens as his name was Satanail, thus he became different from the angels, but his nature did not change his intelligence as far as his understanding of righteous and sinful things" – 2 Enoch 31:4</ref> در [[کتاب حکمت]]، شیطان کسی که مرگ را به زمین برد، محسوب می‌شود اما در ابتدا [[هابیل و قابیل|قابیل]] را مسبب این مسئله می‌دانستند.<ref>See [https://books.google.com/books?id=TR0iC8EVUT0C&lpg=PA120&ots=lxUhG5NbYP&dq=satan%20book%20of%20wisdom&pg=PA27#v=onepage&q=devil%20death&f=false The Book of Wisdom: With Introduction and Notes, p. 27, ''Object of the book'', by A. T. S. Goodrick].</ref>{{sfn|Kelly|2006|pages=70–78}}{{sfn|Kelly|2017|pages=۲۸–۳۰}} [[سمائیل]] نام یکی از [[فرشتگان مغضوب]] بود اما بعدها در متون یهودی [[میدراش]] و [[کابالا]] به مترادفی برای شیطان تبدیل شد.<ref>Alexander Altmann, Alfred L. Ivry, Elliot R. Wolfson, Allan Arkush ''Perspectives on Jewish Thought and Mysticism'' Taylor & Francis 1998 {{ISBN|978-9-057-02194-7}} p. 268</ref>