عارف قزوینی: تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر = Aref (cropped).JPG

| زمینه فعالیت = [[ادبیات فارسی]]، [[موسیقی ایرانی]]

|پیشه = {{Hlist|شاعر|آهنگساز|خواننده موسیقی سنتی}}

|در زمان حکومت = [[دودمان قاجارقاجاریان]]، [[دودمان پهلوی]]

|لقب =شاعر ملی

|امضا =امضاء عارف قزوینی.png

'''ابوالقاسم عارف قزوینی''' (۱۲۵۹ قزوین – ۲ بهمن ۱۳۱۲ همدان) [[شاعر]]، [[موسیقی‌دان]] و [[تصنیف]]‌ساز ایرانی دوراناهل [[ایرانشهر قاجاری|قاجار]] و [[ایران پهلوی|پهلوی]] بود که در [[قزوین]] زاده شد. او به‌خاطر سرودن تصنیف‌ها و غزل‌هایسراینده سیاسی،تصنیف‌های میهنی و عاشقانه‌اش شناخته می‌شود. از مهم‌ترین شعرها و تصنیف‌هایی که همزمان با تحولات [[جنبش مشروطهدر ایران|دورهٔ مشروطه]] وبود. [[جنگخانه جهانیعارف اولقزوینی]] سروده‌است،در می‌توان بهمحله [[از خون جوانان وطن لالهحمدالله دمیدهمستوفی]] وشهر [[گریه کن]] پس از مرگ کلنل [[محمدتقی پسیان|محمد تقی‌خان پسیانقزوین]] اشارهقرار کرددارد.

عارف در سال ۱۲۵۹ [[گاه‌شماری هجری خورشیدی|هجری خورشیدی]] در [[قزوین]] متولدبه دنیا شدآمد. پدرش «ملا هادی وکیل» بود. عارف [[صرف و نحو]] [[زبان عربی|عربی]] و [[زبان فارسی|فارسی]] را در قزوین فراگرفت. [[خط شکسته]] و [[نستعلیق]] را بسیار خوب می‌نوشت. [[موسیقی سنتی ایرانی|موسیقی]] را نزد [[میرزا صادق خرازی]] فراگرفت. مدتی به اصرار پدر در پای منبر [[میرزا حسین واعظ|میرزا حسن واعظ]]، یکی از وعاظ قزوین، به [[نوحه|نوحه‌خوانی]] پرداخت و [[عمامه]] می‌بست؛ ولی پس از مرگ پدر عمامه را برداشت و ترک [[روضه|روضه‌خوانی]] کرد.

عارف در ۱۷ سالگی به دختری به نام «خانم‌بالا» علاقه پیدا کرد و پنهانی با او [[ازدواج]] کرد. ([[تصنیف]] [[دیدم صنمی]] را در وصف او سرود) پس از اینکه خانواده دختر مطلع شدند،شدند فشارها زیاد شد و عارف به ناچار به [[رشت]] رفت و پس از بازگشت با وجود [[عشق]] بسیار، آن دختر را [[طلاق]] داد و تا آخر عمر ازدواج نکرد.<ref>دیوان عارف قزوینی. انتشارات جاویدان. ۱۳۵۷. فصل تاریخ حیات عارف به قلم خودش. ص ۸۱ تا ۹۷</ref>

عارف در سال ۱۲۷۷ به [[تهران]] آمد و چون صدای خوشی داشت با شاهزادگان [[قاجاریان|قاجار]] آشنا شد و [[مظفرالدین‌شاه|مظفرالدین شاه]] خواست او را در ردیف فراش خلوت‌ها درآورد. اما عارف به قزوین بازگشت.

در سال ۱۲۸۲ در زمان آغاز ۲۳ سالگی عارف زمزمه [[جنبش مشروطه ایران|مشروطیت]] بلند شده‌بودشده بود عارف نیز با [[غزل]]های خود به موفقیت مشروطیت کمک کرد. پس از استبداد صغیر در مطبوعات نوشته‌های انتقادی منتشر می‌کرد. از جمله در تیر ۱۲۹۴ در روزنامه ارشاد اعلانی چاپ کرد و در آن نوشت که حاضر است با دلایل و اسناد مدلل ثابت کند که دوازده هزار خروار غله ظرف دو سال در انبار تقلب شده‌است و مستلزم شد که هرگاه نتوانست این ادعا را ثابت کند، اقل مجازات او تیرباران باشد. ضمن اینکه حاضر هست انبار را با ماهی سیصد تومان و ضمانت یک نفر تاجر معتبر که خود وزارت مالیه ضمانت او را بپذیرد.

در پی انتشار این اعلان، شیخ اسدالله محلاتی در مجلس شورای ملی ضمن اینکه از عارف با عنوان «یک نفر میرزا ابوالقاسم نام قزوینی» یاد کرد که نه او را می‌شناسد و نه ملاقات کرده‌است گفت: «یک شب‌نامه برای او (عارف) فرستاده شده‌است و علاوه بر این در حضرت عبدالعظیم یکی از اجزاء انبار او را ملاقات کرده و مذاکراتی با او داشته مبنی بر تهدید و تطمیع». شیخ اسدالله از [[عبدالله امیرنظام قراگوزلو|امیرنظام قراگوزلو]] وزیر مالی،مالیه دربارهٔ ادعای عارف توضیح خواست. امیرنظام در پاسخ گفت: «ما او (عارف) را پیدا نمی‌کنیم. نمی‌دانیم کجاست و چه جاست و آدرس او چیست. البته ما این مسئله را تعقیب خواهیم کرد ولی خیلی شایسته و سزاوار بود که در اظهار یک چنین خدمتی، آن قسمت اخیر را اظهار نکرده باشد که من به فلان مبلغ انبار را اداره می‌کنم از این مطلب همچو مفهوم می‌شود برای نفع شخصی بوده یا شاید هم نبوده‌است ولی عرض می‌کنم اداره انبار و همچنین سایر عایدات دولتی را وزارت مالیه،مالیه نمی‌تواند مقاطعه بدهد».<ref>{{یادکرد وب |عنوان=مذاکرات جلسه ۵۱ دوره سوم مجلس شورای ملی نهم شعبان ۱۳۳۳ |نشانی=https://www.ical.ir/ical/fa/Content/4_artmajles1/جلسه-51-صورت-مشروح-مجلس-روز-سهشنبه-نهم-شعبان-1333}}{{پیوند مرده}}</ref>

عارف در سال ۱۳۰۵ به دعوت دوستی به [[بروجرد]] رفت تا شرح احوال دورهٔ آزادی‌خواهی را بنویسد. اما از بروجرد بر اثر حادثه‌ای ناخوشایند (مسموم‌کردن یکی از [[سگ]]‌های وی و شایعاتی مبنی بر دفن جسد سگ در یک [[امامزاده]]){{مدرک}} از آنجا خارج شده و به [[اراک]] پناه برد. در اراک هم او را راحت نگذاشتند. او خود می‌گوید:<blockquote>«بعد می‌گویند این ننگ [مقصود خود عارف است] بسته نباید در خاک قبر بماند، ای داد، بی داد! حقیقتاً ای داد، بی داد؛ الان ده، پانزده سال است شب و روز ورد زبان من این شده‌است که بگویم ای داد، بیداد.»<ref>شهر شعر عارف، ص ۲۵۶</ref></blockquote>سپس بیماری اوبیماریش شدت گرفت و حنجره‌اش گرفته، از خواندن بازماند و از معالجه ناتوان:{{گفتاورد|"آیا به که می‌شود گفت که سینهٔ من گرفت و من استطاعت معالجهٔ آن را نداشتم تا اینکه به کلی از بین رفت."<ref>شهر شعر عارف، ص ۳۲۲</ref>}}

وی نخستین تصنیفش را در ۱۸ سالگی ساخت. عارف، تصنیف‌های وطنی-سیاسی یا عشقی می‌ساخته و در هر دو زمینه نیز بی‌باک و سنت‌شکن بوده‌است. چون بیشتر تصنیف‌های عارف دربارهٔ و اوضاع زمانه بودند تأثیر بسزایی در مجامع آن روز داشتند. عارف از نخستین کسانی است که در ایران کنسرت برگزار کرد و به جنبهٔ غیر مجلسی بودن و مردمی بودن آن تأکید می‌ورزید. کنسرت‌های او همیشه پر رونق و پرازدحام بود. عارف در مورد تصنیف و [[تصنیف‌ساز|تصنیف‌سازی]] عقیده داشت که تصنیف نباید تحریر داشته باشد تا مردمی که صدا و [[تحریر]] ندارند بتوانند به راحتی از پس اجرای آن برآیند. [[عبدالله دوامی]] نقل می‌کند: هنگام خواندن یکی از تصنیف‌های عارف تحریر داده‌است و عارف به حالت قهر با او درگیر شده که چرا تحریر می‌دهد. عارف در سراسر زندگی خود همیشه صراحت داشته و این دست کم در تصنیف‌های اجتماعی و سیاسی او به خوبی مشهود است. او بدون هراس آنچه را که فکر می‌کرد درست است بر زبان می‌راند تا جایی که صراحت او گاه باعث رنجش دوستان و یارانش می‌شد.

[[پرونده:ارامگاهMAGHBARE بوعلی مزار عارف قزوینیAAREF.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل300px|آرامگاهمقبره عارف در میدان ابن سینا همدان]]

# [[از خون جوانان وطن لاله دمیده]] – [[آواز دشتی]] [http://web.farsi.se/Gy_boken/3_7_aref.htm]

# [[از کفم رها شد مهار دل]] – [[آواز افشاری]] – [[۱۲۸۸ (هجری شمسی)|۱۲۸۸]]

[[رده:ترانه‌پردازانترانه‌سرایان مرد اهل ایران]]

[[رده:ترانه‌سرایانشاعران ترانه اهل ایران]]