سنگان (خواف): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
حذف مطالب بی منبع، پر از تبلیغ، بی معنا، جانبدارانه و غیر دانشنامه ای برچسب‌ها: حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
Salman7798 (بحث | مشارکت‌ها) خنثی‌سازی نسخهٔ 38313497 از Javid Baad Iran (بحث) برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
خط ۳۴:
| پانویس =
}}
'''سَنگان''' شهری در استان [[خراسان رضوی]] واقع در [[شهرستان خواف]] و مرکز [[بخش سنگان]] است که در فاصله ۳۰۰ کیلومتری [[مشهد]] و ۲۴ کیلومتری [[خواف]] قرار گرفته است . طبق گفته‌ی کارشناسان سنگان دارای بزرگترین معدن سنگ آهن در [[خاورمیانه]] می باشد و ازین رو به پایتخت سنگ آهن خاورمیانه معروف است . این شهر در گذشته سنجان نام داشته و پیشینه‌ی تاریخی آن به دوران پیش از اسلام باز میگردد همچنین نام این شهر در نوشته‌های تاریخدانان از جمله کتاب [[نزهت القلوب]] اثر [[حمدالله مستوفی]] آمده است . از سوغاتی های شهر سنگان میتوان آبنبات مخصوص و پسته را نام برد . در بخش صنایع دستی تنورسازی ، نمدمالی-نمدبافی و قالیچه بافی در این شهر وجود دارد که مواد اولیه آنها توسط دست اندرکاران این حرفه تولید میشود .<ref>اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.</ref>'''متاسفانه با توجه به وجود معادن سنگ آهن در سنگان به این شهر بی توجهی شده و از امکانات متناسب رفاهی ، بهداشتی و... با توجه به جمعیت شهر سنگان برخوردار نمی باشد .'''
== جمعیت ==
خط ۴۱:
{{جمعیت تاریخی|۱۳۷۵|۷۱۱۶|۱۳۸۵|۸۷۱۸|۱۳۹۰|۹۵۰۰|۱۳۹۵|۱۲۴۴۳|align=center}}
== پیشینه
گفته میشود پس از حمله [[اعراب مسلمان]] به [[ایران]] و در هم شکستن [[امپراطوری ساسانی]] عده ای از زرتشتیان سنجان به [[هند]] مهاجرت کردند ، باتوجه به منابع تاریخی این مهاجران ایرانی دو دسته بودند دسته ای از سنجان واقع در خراسان رضوی و دسته ای از شهر ساری واقع در استان مازندران به جزیره هرمز و از آنجا به هند مهاجرت کردند ، کتاب [[قصه سنجان]] که نزد [[پارسیان هند]] به عنوان سند موثقی از تاریخ پیشینیانشان است گویای این روایت می باشد .
خط ۵۴:
== جغرافیا ==
سنگان دارای بزرگترین معدن سنگ آهن خاورمیانه میباشد.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده= |نشانی=http://iranianmining.org/channel.php?id=23 |عنوان=Snapshot of Iran Mining Industry |ناشر=iranian mining |تاریخ= |تاریخ بازبینی= |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161114132843/http://www.iranianmining.org/channel.php?id=23 |archivedate=۱۴ نوامبر ۲۰۱۶ |dead-url=yes }}</ref>
آثار باستانی زیادی دارد از جمله میتوان به مسجد ابوبکر صدیق (مسجد گنبد) مسجد جامع قدیم سنگان و مسجد البنی، آسیاب‌بادی‌های آن اشاره کرد.
سنگان دارای چهار قلعه میباشد که دو تای آن تخریب شده‌است.
سنگان بزرگترین ذخایر سنگ آهن با عیار ۶۳ درصد را داراست که در خاورمیانه بینظیر است؛ و میتوان وجه تسمیه اسمی آنرا نیز همین دانست سنگ آهن که در گویش عامیانه محلی با حذف ه سنگان تلفظ میشود.
== موقعیت جغرافیایی ==
سنگان در استان [[خراسان رضوی]] با مساحت 315 کیلومتر مربع با مرکزیت طول جغرافیایی 30 درجه و 60 درجه و عرض جغرافیایی 30 درجه و 34 درجه واقع است و ارتفاع متوسط منطقه 1700 متر از سطح دریا می باشد. این شهر از سمت شمال با [[شهرستان تایباد]] از سمت جنوب با [[شهرستان قاینات]] از سمت غرب با جلگه زوزن و از سمت شرق با کشور [[افغانستان]] 123 کیلومتر مرز مشترک دارد .
== آب و هوا ==
آب و هوای کویری گرم و خشک ، تابستان گرم و سوزان با باد های موسمی صد و بیست روزه ، زمستان های سرد و خشک ، متوسط بارندگی 150 میلی متر در سال متوسط سرعت باد در این منطقه 50 کیلومتر در ساعت است .
ماکزیمم سرعت درجه حرارت 35 درجه سانتی گراد و مینیمم 11- درجه سانتیگراد ثبت شده است .
متاسفانه به دلیل استخراج سنگ آهن اطراف شهر به خصوص در بخش جنوبی شهر ، جاده سنگان منتهی به روستاهای نیازآباد ، بهدادین ، حسین آباد و مژن آباد ، پوشش گیاهی این منطقه روبه نابودی است که اثرات و پیامد های آن در هنگام وزش باد قابل مشاهده است . وزش باد همراه با خاک از جدی‌ترین مشکلات سنگان است .
== کشاورزی ==
باغات سنگان در جنوب غربی این شهر واقع شده است ، کشاورزی در سنگان همانند سایر شهرهایی که در مناطق خشک واقع شده‌اند متکی به قنات است برای اشنایی بیشتر '''[[قنات]]''' یا '''کاریز''' در گذشته در مناطق خشک به منظور جبران کمبود آب برای کشاورزی و سایر مصارف حفر می شده است .
قنات های احمد آباد و کیسه نان و ... کمک بسیاری به بخش کشاورزی سنگان میکند .
از محصولات کشاورزی سنگان میتوان به گندم ، جو ، پسته ، بادمجان ، زیره سبز ، سیر ، پیاز و سبزی(ریحان ، نعنا ، جعفری و ...) اشاره کرد .
== شهرداری ==
[[شهرداری در ایران|شهرداری]] سنگان در سال ۱۳۷۴ شروع به کار کرد و از فروردین ماه ۱۴۰۱، بر عهده دکتر امیر توکلی رودی بوده است و در اواخر نیمه اول سال ۱۴۰۲ شهرداری سنگان بدون شهردار میباشد .
=== شورای شهر ===
در انتخابات ششمین دوره [[شوراهای اسلامی شهر و روستا|شورای اسلامی شهر]] سنگان از مجموع چهار هزار و ۱۰۳ رای ماخوذه آزاده جلالی سنگانی با هزار و ۸۲۰ رای، محمد جلالی سنگانی با هزار و ۷۰۹ رای، دین محمد جلالی سنگانی با هزار و ۶۰۵ رای ، جلیل یاربی سنگانی با هزار و ۶۷۴ رای و احمد خورشیدی سنگانی با هزار و ۵۰۸ رای به شورای این شهر راه یافتند.
== معدن ==
معادن سنگ آهن سنگان با دارا بودن ذخیره بیش از 1.2 میلیارد تن سنگ آهن تامین کننده خوراک مورد نیاز کارخانجات کنسانتره و گندله‌سازی شرکت‌های سرمایه‌گذار است .
معدن سنگان از 600-700 سال پیش با ابتدایی ترین ابزار ها مورد بهره‌بری قرار می‌گرفته که بقایای حفاری‌های به جای مانده در طول ادوار گذشته شاهد این مدعاست.
این معدن قبل از سال 57 و پیروزی انقلاب اسلامی توسط شرکت ایران باریت در سال 1350 به شیوه ایجاد تونل مورد شناسایی و اکتشاف قرار گرفته و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 62-63 مجددا مورد توجه قرار گرفت .
معدن سنگ آهن [[سنگان]] در استان [[خراسان رضوی]] در فاصله 46 کیلومتری جنوب شرقی [[شهرستان خواف]] و 58 کیلومتری جنوب [[شهرستان تایباد]] و 280 کیلومتری [[شهرستان مشهد]] قرار دارد.
'''سرمایه گذاران''' : ''اپال پارسیان ، مجتمع فولاد مبارکه( فولاد سنگان ) ، شرکت مجتمع صنایع و معدن احیاء سپاهان ، مجتمع فولاد خراسان ، فولاد شرق کاوه ، شرکت صنعتی و معدنی توسعه ملی .''
== سنگان، عسلویه شرق کشور ==
=== [https://www.sanganco.ir/ شرکت فولاد سنگان] ===
'''شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان در تاریخ 1394/02/02و تحت شماره 54296 در اداره کل ثبت شرکت های استان خراسان رضوی به ثبت رسیده است. این شرکت با هدف تولید پایدار بخشی ازگندله مورد نیاز شرکت [[شرکت فولاد مبارکه اصفهان|فولاد مبارکه]] اصفهان، در نزدیکی معادن سنگ آهن سنگان تاسیس گردید. در حال حاضر واحد [[گندله]] سازی و کنسانتره سازی شرکت، هر کدام به ظرفیت تولید اسمی 5 میلیون تن در حال تولید می باشد . امید است با تلاش و مجاهدت تلاشگران عرصه صنعت و معدن، شرکت فولاد سنگان به بزرگترین کارخانه تولید کنسانتره و گندله در شرق کشور تبدیل گردد.'''<ref>{{یادکرد وب|عنوان=صفحه نخست|نشانی=https://www.sanganco.ir/|وبگاه=فولاد سنگان|بازبینی=2023-02-26|کد زبان=fa-IR}}</ref>
[https://opalkanipars.com/opsim/ شرکت اپال پارسیان سنگان]
[https://www.sioc.ir/ مجتمع سنگ آهن سنگان]
== مراکز آموزشی ==
=== دانشگاه ها ===
'''[[دانشگاه جامع علمی کاربردی]]'''
'''دانشگاه علمی کاربردی مجتمع سنگ آهن سنگان''' ، زیرمجموعه دانشگاه جامع علمی کاربردی وابسته به وزارت علوم است که هرساله در دوره <u>''مهر و بهمن''</u> در دو مقطع کاردانی و کاردانی به کارشناسی با هدف تربیت نیروی انسانی کارآفرین ، ماهر و متخصص از طریق ثبت نام بدون کنکور دانشجو میپذیرد .
این دانشگاه توسط مجتمع سنگ آهن سنگان زیرمجموعه وزارت صعنت ، معدن و تجارت به خواست دانشگاه جامع علمی کاربردی [[استان خراسان رضوی]] تاسیس شده و در [[شهرستان خواف]]-شهر [[سنگان]]-خیابان معدن مهمانسرای مجتمع سنگ آهن سنگان واقع شده است .
رشته :
کاردانی فنی مکانیک - تعمیرات ماشین آلات صنعتی .
کاردانی فنی معدن - فراوری مواد معدنی .
کاردانی فنی معدن - استخراج .
کاردانی ایمنی کار و حفاظت فنی .
امکانات رفاهی :
سلف سرویس ندارد .
خوابگاه ندارد
== وجه تسمیه ==
سنگان بزرگترین ذخایر سنگ آهن با عیار 63 درصد را داراست که در [[خاورمیانه]] بینظیر است و میتوان وجه اسمی آن را همین دانست ، سنگ آهن که در گویش عامیانه محلی با حذف ه سنگان تلفظ میشود . سنگان در مکالمات اهالی و گویش محلی سنگو و سنگون تلفظ میشود .
== مردم ==
جمعیت شهری [[سنگان]] 12443 نفر و با احتساب جمعیت روستایی 18000 نفر بر پایه [[سرشماری عمومی نفوس و مسکن]] در سال 1395 می باشد .
مذهب اکثریت مردم [[سنی حنفی]] و اقلیت [[شیعه]] میباشد.
زبان مردم سنگان [[فارسی]] با لهجه و [[گویش خراسانی]] است که به دلیل همسایگی با [[افغانستان]] شباهت بسیار کمی به لهجه [[دری]] دارد.
نسل جوان به دلیل مسافرت به شهرهای مختلف ، دانشگاه و ارتباط با مردم سایر شهرها میتوانند بدون لهجه فارسی صحبت کنند .
== مراکز تفریحی و آثار تاریخی ==
[[مسجد جامع سنگان خواف|'''مسجد''' '''جامع''' '''قدیم''']]
این بنای تاریخی-مذهبی مربوط به دوره خوارزمشاهی است و شامل حیاط ورودی ، دو ایوان شرقی و غربی با پوشش سنتی و محلی بوده ، در ابتدا به صورت دو ایوان ساخته شده و در حال حاضر دارای یک ایوان در ضلع غربی و رواق های طرفین میباشد . اجزاء کتیبه و گنبد با ظرافت زیادی انجام شده و عناصر تزئینی زیادی در زمینه کتیبه وجود دارد که شباهت بسیاری به گچ بری های ساسانی دارد ، تزئینات آجری خاص این بنا به اشکال لوزی ، مثلث ، گل و برگ ، نیم دایره و ماکویی تراشیده شده است . به علت های متعدد زلزله ایوان مسجد به شکل ذوزنقه و رواق های تاب دار متمایل به طرفین در آمده است . مسجد جامع سنگان در تاریخ 20 مهر 1376 به شماره 1926 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است .
[[مسجد گنبد|'''مسجد''' '''گنبد''']]
مسجد ابوبکر صدیق یا مسجد گنبد سنگان از مساجد کهن استان خراسان رضوی میباشد ، بنا و معماری این مسجد مربوط به دوره [[سلجوقیان]] است . مسجد گنبد در تاریخ 20 خرداد 1321 با شماره ثبت 360 به عنوان یکی از [[آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده است .
[[پیردهقان|'''آرامگاه دو برادر پیر دهقان''']]
آرامگاه یکی دیگر اولیای سنگان واقع در جنوب شهر که از سال 1401 در دست ساخت و بازسازی قرار گرفته است . داستان دو برادر دهقان بر این قرار است که هر برادر به قدری شفقت و مهربانی داشته اند که در هنگام جمع آوری محصول از محصول خود برداشته و به خرمن برادر دیگر می افزوده اند تا اینکه به مقام اولیایی رسیده اند ، از تاریخ فوتشان اطلاعات دقیقی در دسترس نیست .
'''پارک ملت سنگان''' که در ورودی این شهر قرار گرفته است .
[[قلعه‌ی تاریخی سنگان|'''قلعه‌ی تاریخی''']]
از 4 قلعه دوتای آن تخریب شده و دوتای دیگر سالم است
[[آسیاب های سنگان|'''آسباد های سنگان''']]
بنای برای استفاده صنعتی که نقش مهمی در زندگی و اقتصاد مردم ایفا کرده ، عمده ترین دلیل ساخت این سازه ها وزش باد های موسمی که به باد های ۱۲۰ روزه سیستان معروف است میباشد . گستردگی این بنا از خراسان رضوی و جنوبی تا سیستان و بلوچستان به صورت تکی و مجموعه ای میباشد . مجموعه آسباد های شهر سنگان در حال حاضر ۱۰ دستگاه میباشد که با مصالحی چون خشت ، گِل ، چوب و سنگ ساخته شده است . این سازه شامل دو طبقه میباشد ، پرخانه : درگاه ورودی باد و فضای نگهداری تیر ، چرخ ، پر و محور اصلی چرخش سنگ آسباد در فضای بالا به ارتفاع تقریبی ۷ متر ، آسخانه : محل آس کردن غلات(گندم و جو) لوازم ، ابزارکاربردی و کیسه‌هایی برای انباشت گندم و آرد و نگهداری آنها در فضای پایین با پوشش طاقی میباشد . این سازه های تاریخی در تاریخ ۱۳'۱۱'۱۳۸۸ با شماره ۲۹۰۶۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
[[بوم گردی سنگان|'''بوم گردی سنگان''']]
در داخل شهر واقع شده . (نیازمند اطلاعات)
[[مسجد سلطان شکربار|'''مسجد سلطان شکربار''']]
مربوط به [[دوره تیموریان]] است و در داخل شهر واقع شده ، در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۴۹۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
[[یخدان سنگان|'''یخدان سنگان''']]
مربوط به [[دوره صفوی]] - [[دوره قاجار]] است ، این اثر در تاریخ ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۳۲۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است .
== منابع ==
{{پانویس}}
{{شهرستان خواف}}
{{استان خراسان رضوی}}
{{خرد|خراسان رضوی}}
[[رده:شهرستان خواف]]
[[رده:شهرهای استان خراسان رضوی]]
| |||