'''بندر گِناوه''' یکی از شهرهای [[مردم لر|لر نشین]] [[استان بوشهر]] ایران و مرکز [[شهرستان گناوه]] است.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|نشانی=https://shizyab.ir/shiz/دیدنی-های-بندر-گناوه/|عنوان=بندر گناوه یکی از شهرهای لر نشین استان بوشهر ایران و مرکز شهرستان گناوه است.}}</ref><ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=15 فروردین 1399|عنوان=راه اندازی خط تولید زغال فشرده در گناوه|پیوند=https://mehrsanatgroup.com/راه-اندازی-خط-تولید-زغال-فشرده-در-گناوه/|در=گناوه ، یکی از شهر های بندری استان بوشهر است که مرکز شهرستان گناوه است . این شهر لر نشین ، بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ ، دارای جمعیت ۷۴,۴۷۲ نفر است که رشد جمعیتی متوسط روبه بالا نیز دارد .}}</ref><ref>{{یادکرد وبخبر|عنوان=معنیاجتماعی ثباتبوشهر|نشانیپیوند=https://dehkhodamarznews.ut.ac.ircom/facategory/dictionarystates-news/%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA|وبگاه=موسسهٔ لغت‌نامهٔ دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی|بازبینی=2024south-01states/booshehr-11|کد زبان=fa}}<state/social-bushehr/ref><ref>{{یادکرد وب|عنواندر=معنیمردم ثباتشهرستان‌های -شمالی لغت‌نامهاستان دهخدا|نشانی=https://lamtakamمانند دشتستان.com/dictionaries/dehkhoda/226872/%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA|وبگاه=پرسشگناوه و پاسخبه‌ویژه تخصصیدیلم لامبا تازبان کام|بازبینی=2024-01-11|کدلری زبان=faصحبت می‌کنند.}}</ref>
گناوه کنونی در ساحل [[خلیج فارس]] و در بین [[بوشهر|شهر بوشهر]] و [[بندر دیلم]] به فاصله هیجده کیلومتری شرق خور امام حسن واقع است.
خط ۶۵:
== زبان ==
زبان مردم گناوه گویشی از فارسی نزدیک به [[لری جنوبی]] است. <ref name=":0">{{یادکرد وب|وبگاه=farsname.ir|نشانی=https://farsname.ir/شهرستان-گناوه/|عنوان=ایران‌شناسی گناوه فارسنامه|تاریخ بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa-IR|نشانی=https://lornama.meevand.ir/2020/10/10/گناوه-و-ریگ-بنادر-باستانی-سرزمین-لر/|عنوان=گناوه و ریگ بنادر باستانی سرزمین لر – لر نما|تاریخ بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref name=":1">{{یادکرد وب|کد زبان=fa|نشانی=https://literaturelib.com/books/4579/لرهای+ایران؛+لر+بزرگ،+لر+کوچک+|عنوان=کتاب حیات داوودی و گناوه}}</ref><ref name=":2">{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=lib.eshia.ir|نشانی=https://lib.eshia.ir/23019/1/6667|عنوان=دانشنامه جهان اسلام - بنیاد دائرة المعارف اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت|تاریخ بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref name=":3">{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=rch.ac.ir|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8226|عنوان=حیات داوودی دانشنامه جهان اسلام}}</ref><ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6">رضا دشتی (نویسنده گناوه‌ای): مقاله کنکاشی در تاریخ تمدن و فرهنگ گناوه (نامه گناوه، کتاب اول ص۱۸)</ref><ref name=":7">غلامرضا_کریمی‌فرد: مقاله تناسب لفظ و معنی و اصالت کلمات در گویش گناوه‌ای (نامه گناوه، کتاب اول ص ۱۰۴)</ref><ref name=":8">مقاله حسین جلالپور شاعر و پژوهشگر در (نامه گناوه کتاب دوم ص ۶۸)</ref><ref name=":9">مقالهٔ غلامحسین_دریانورد شاعر، ناشر و نویسنده گناوه‌ای در (نامه گناوه، کتاب پنجم ص ۶۰)</ref><ref name=":10">https://lornama.meevand.ir/2020/10/10/گناوه-و-ریگ-بنادر-باستانی-سرزمین-لر/</ref><ref>فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور، چاپ ادارهٔ جغرافیایی ارتش12</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://web.archive.org/web/*/https://iran-stvc.ir/ostan-bushehr/|عنوان=استان شناسی}}</ref><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=samad.ostb.ir|نشانی=http://samad.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=169|عنوان=مردم شهرستان‌های شمالی استان مانند دیلم، گناوه و دشتستان عمدتا به گویش لری صحبت می کنند.|بازبینی=۲۵ دسامبر ۲۰۲۳|archive-date=۲۹ آوریل ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429055709/http://samad.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=169|url-status=dead}}</ref><ref>https://dbpedia.org/page/Luri_language</ref>
فارسنامه: ساکنان این شهرستان از اقوام مختلفی تشکیل شده‌اند. زبان مردم گناوه فارسی نزدیک به [[لری جنوبی]] هست و مردم این شهرستان فارس واصالتاً لر هستند واز طوایف مختلف لر در آن حضورتشکیل دارند،شدند، از جمله لر گناوه‌ای حیات‌داوودی، لیراوی و… زبان مردم گناوه برای سایر لرهای جنوبی کاملاً مشابه و قابل درک هست، اقلیت و مهاجرینی هم در شهر هستند که از قدیم تا کنون برای کار مهاجرت کردند که عمدتاً فارسی‌زبان یا از بندری هستند.<ref name=":0" /> وبگاه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوشهر: زبان مردم گناوه فارسی با لهجه محلی (بندری یا جنوبی) است که آمیزه ای از گویش های لری و سیوندی به اضافه تعداد زیادی از کلمات بیگانه انگلیسی، پرتغالی و غربی است.<ref name=":4">{{یادکرد وب|نشانی=https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/morfiostan/msharstan/genaveh|عنوان=گناوه وزرات فرهنگ|بازبینی=۲۵ فوریه ۲۰۲۳|archive-date=۱۵ آوریل ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210415151127/https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/morfiostan/msharstan/genaveh|url-status=dead}}</ref>همین منبع در جایی دیگر گویش مردم گناوه را [[زبان لری|لری]] ذکر می کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/news/587722/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C|عنوان=}}</ref>وبگاه وزارت اطلاعات و فناوری ارتباطات بوشهر: در شهرستان های شمالی استان مانند: دیلم ودیلم، گناوه گویشو نزدیکدشتستان بهگویش لری رواج دارد.<ref name=":5">{{یادکرد وب|نشانی=https://boushehr.ict.gov.ir/fa/office6354/info/pishineh-پیشینه-تاریخی-اقوام-و-ادیان|عنوان=معرفی استان بوشهر وزرات اطلاعات|بازبینی=۲۵ فوریه ۲۰۲۳|archive-date=۲۷ مه ۲۰۲۲|archive-url=https://web.archive.org/web/20220527230535/https://boushehr.ict.gov.ir/fa/office6354/info/pishineh-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86|url-status=dead}}</ref> رضا دشتی: «زبان گناوه‌ای آمیزه‌ای از گویش‌های لری و بعضی کلمات بیگانه و غربی است.»<ref name=":6" /> غلامرضا کریمی‌فرد: «در گویش گناوه‌ای بسیاری از کلمات آن براساس گویش لری عیناً یا با قدری تفاوت در ساختار یا لهجه کاربرد دارد.»<ref name=":7" /> حسین جلالپور:«گویش گناوه‌ای برگرفته از گویش لری است اما با لهجه‌ای کاملاً متفاوت.»<ref name=":8" /> غلامحسین دریانورد: «لهجه سرخوری گناوه گونه‌ای از گویش گناوه‌ای لری و زیرمجموعهٔ زبان فارسی متمایل به لری است.»<ref name=":9" /> وبگاه لرنما (ایل مئیوند): «مردم گناوه لری را با لهجه گناوه‌ای تکلم می‌کنند.»<ref name=":10" />
== مردم شناسی ==
ساکنان این شهرستان از [[مردم لر|قوم لر]] هستند و به گویش لری حیات داوودی از گویش های [[لری جنوبی]] سخن می گویند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایران‌شناسی گناوه فارسنامه|نشانی=https://farsname.ir/شهرستان-گناوه/|وبگاه=farsname.ir|بازبینی=2023-02-25}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایران‌شناسی (22): گناوه|نشانی=https://www.tarafdari.com/node/1726381|وبگاه=طرفداری|تاریخ=2020-08-30|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=زبان مردم محلی بوشهر {{!}} مرکز مشاوره سفر اصفهان تور|نشانی=https://isftour.ir/tag/زبان-مردم-محلی-بوشهر/|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=گناوه و ریگ بنادر باستانی سرزمین لر – لر نما|نشانی=https://lornama.meevand.ir/2020/10/10/گناوه-و-ریگ-بنادر-باستانی-سرزمین-لر/|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://literaturelib.com/books/4579/لرهای+ایران؛+لر+بزرگ،+لر+کوچک+|عنوان=کتاب حیات داوودی و گناوه}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=دانشنامه جهان اسلام - بنیاد دائرة المعارف اسلامی - کتابخانه مدرسه فقاهت|نشانی=https://lib.eshia.ir/23019/1/6667|وبگاه=lib.eshia.ir|بازبینی=2023-02-25|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://rch.ac.ir/article/Details/8226|عنوان=حیات داوودی دانشنامه جهان اسلام}}</ref>
ساکنان این شهرستان از اقوام مختلفی تشکیل شده‌اند. مهاجرینی که اغلب از دهستان لیراوی (دیلم) و روستاهای شهرستان گناوه به آن مراجعه کرده‌اند عمدتا ریشه‌های [[مردم لر|لری]] دارند. [[عرب‌های ایرانی|اعراب]] نیز محله مخصوص خود را داشته و همچنین از اقوام دشتی نیز عده‌ای در گناوه ساکن هستند.<ref name=":4" />▼
▲ساکنان این شهرستان از اقوام مختلفی تشکیل شده‌اند. مهاجرینی که اغلب از دهستان لیراوی (دیلم) و روستاهای شهرستان گناوه به آن مراجعه کرده‌اند عمدتا ریشه‌های [[مردم لر|لری]] دارند. [[عرب‌های ایرانی|اعراب]] نیز محله مخصوص خود را داشته و همچنین از اقوام دشتی نیز عده‌ای در گناوه ساکن هستند.<ref name=":4" />{{ضرورت منبع|text=|date=تاریخ=ژانویه ۲۰۲۴}}
عمده جمعیت شهرگناوه را [[ایلات لر]] نظیر حیات داوودی، [[لیراوی]] و... تشکیل می دهند. گناوه محل سکونت فعلی و مرکز مهم طوایف طایفه [[لر]] [[حیات‌داوودی|حیات داوودی]] است.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> اکثر ساکنین گناوه شیعه و اقلیتی سنی هستند.▼
▲عمده جمعیت شهرگناوهشهر گناوه را [[ایلات لر]] نظیر حیات داوودی، [[لیراوی]] و... تشکیل می دهند. گناوه محل سکونت فعلی و مرکز مهم طوایف طایفه [[لر]] [[حیات‌داوودی|حیات داوودی]] است.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> اکثر ساکنین گناوه شیعه و اقلیتی سنی هستند.
