شهرستان دیلم: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Feweyox656 (بحث | مشارکت‌ها) خنثی‌سازی نسخهٔ 38717157 از محمد حیات داوودی (بحث) برچسب‌ها: خنثی‌سازی حذف حجم زیادی از مطالب منبع‌دار |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: واگردانی دستی افزودن القاب ویرایشگر دیداری |
||
خط ۱:
{{جعبه شهرستان ایران
|نام‌رسمی=
سطر ۲۵ ⟵ ۲۴:
|بخش‌ها=[[بخش مرکزی شهرستان دیلم|بخش مرکزی]] - [[بخش امام حسن|امام حسن]]
}}
'''شهرستان دیلم''' یکی از شهرستانهای لُرنشین<ref name=":8">{{یادکرد وب|نویسنده=وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر|کد زبان=fa|نشانی=https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/morfiostan/msharstan/dilam|عنوان=معرفی شهرستان دیلم و بندر دیلم}}</ref> [[استان بوشهر]] در جنوب [[ایران]] است. شهرستان دیلم در تاریخ ۹ مهر ۱۳۷۴ با مرکزیت شهر [[بندر دیلم]] تأسیس گردید.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=مرکز پژوهشها - اصلاحات تقسیماتی در استان بوشهر|نشانی=https://rc.majlis.ir/fa/law/show/115598|وبگاه=rc.majlis.ir|بازبینی=2022-06-14}}{{پیوند مرده}}</ref><ref>{{یادکرد وب|وبگاه=اداره کل فرهنگ و ارشاد استان بوشهر|نشانی=https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/morfiostan/mostan|عنوان=استان بوشهر}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.sid.ir/paper/818865/fa|وبگاه=www.sid.ir|بازبینی=2024-01-18|نویسنده=زهراکار کیانوش|کد زبان=fa|عنوان=همگرایی و تغییر زبانی در زبان لری و اهمیت واژه گزینی در احیاء، حفظ و گسترش آن (با تاکید بر گویش فئیلی)}}</ref><ref name=":12">{{یادکرد وب|نشانی=https://boushehr.ict.gov.ir/fa/office6354/info/pishineh-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86|عنوان=پیشینه تاریخی اقوام و ادیان استان بوشهر|کد زبان=fa}}</ref><ref name=":22">{{یادکرد وب|عنوان=Luri language, alphabet and pronunciation|نشانی=https://www-omniglot-com.translate.goog/writing/luri.htm?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=fa&_x_tr_hl=fa&_x_tr_pto=sc|وبگاه=www-omniglot-com.translate.goog|بازبینی=2024-01-18|کد زبان=en}}</ref><ref name=":32">{{یادکرد وب|عنوان=About: Luri language|نشانی=https://dbpedia.org/page/Luri_language|وبگاه=dbpedia.org|بازبینی=2024-01-18}}</ref><ref name=":42">{{یادکرد وب|عنوان=شهرستان دیلم|نشانی=http://portal.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=45|وبگاه=پرتال استانداری بوشهر|بازبینی=2022-11-12|archive-date=۹ ژوئیه ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709183458/http://portal.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=45|url-status=dead}}</ref><ref name=":72">{{یادکرد وب|عنوان=Welcome to Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2024-01-18|کد زبان=en-US|نام=Encyclopaedia Iranica|نام خانوادگی=Foundation}}</ref><ref name=":82">{{یادکرد وب|نویسنده=وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر|کد زبان=fa|نشانی=https://boushehr.farhang.gov.ir/fa/morfiostan/msharstan/dilam|عنوان=معرفی شهرستان دیلم و بندر دیلم}}</ref>
آب و هوای دیلم گرم و مرطوب است. مردم این شهرستان مسلمان و [[شیعه]] مذهبند. بندر قدیمی مهرویان در ۲۴ کیلومتری شمال بندر دیلم قرار داشت. آثار خرابه‌های این بندر هم‌اکنون درمحلی به نام تل امام زاده مشهود است. حدود ۲۰ کیلومتری بندر دیلم در حوالی خور امام حسین آثار خرابه‌های بندر سی نیز باقی مانده‌است.<ref name="ToolAutoGenRef1">{{یادکرد وب|عنوان=پورتال جامع طنین یاس|نشانی=http://www.tanineyas.ir/?q=node/2675|وبگاه=www.tanineyas.ir|بازبینی=2022-06-14}}{{پیوند مرده}}</ref>
سطر ۳۱ ⟵ ۳۰:
== جغرافیا ==
=== موقعیت جغرافیایی ===
شهرستان دیلم از شمال به شهرستان [[بهبهان]] و [[هندیجان|بندر هندیجان]] (از استان خوزستان) از شرق استان [[کهگیلویه و بویر احمد]]، از جنوب [[شهرستان گناوه]] و از غرب به [[خلیج دیلم]] در [[خلیج فارس]] محدود می‌باشد.
== مردم‌شناسی ==
مردم این شهرستان از قوم [[مردم لر|لر]] می باشند. به [[لری جنوبی|زبان لری]] سخن می گویند.<ref name=":12" /><ref name=":2">{{یادکرد وب|عنوان=Luri language, alphabet and pronunciation|نشانی=https://www-omniglot-com.translate.goog/writing/luri.htm?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=fa&_x_tr_hl=fa&_x_tr_pto=sc|وبگاه=www-omniglot-com.translate.goog|بازبینی=2024-01-18|کد زبان=en}}</ref><ref name=":3">{{یادکرد وب|عنوان=About: Luri language|نشانی=https://dbpedia.org/page/Luri_language|وبگاه=dbpedia.org|بازبینی=2024-01-18}}</ref><ref name=":4">{{یادکرد وب|عنوان=شهرستان دیلم|نشانی=http://portal.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=45|وبگاه=پرتال استانداری بوشهر|بازبینی=2022-11-12|archive-date=۹ ژوئیه ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709183458/http://portal.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=45|url-status=dead}}</ref><ref name=":5">{{یادکرد وب|عنوان=بندر دیلم|نشانی=https://home.mehromah.ir/fun/touring-iran/18642-Bandar-Dilam.html|وبگاه=مهروماه|بازبینی=2024-01-18|کد زبان=fa-IR}}</ref><ref name=":6">{{یادکرد وب|عنوان=در مورد بندر دیلم در ویکی تابناک بیشتر بخوانید|نشانی=https://www.tabnak.ir/fa/tags/120914/1/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%84%D9%85|وبگاه=www.tabnak.ir|بازبینی=2024-01-18}}</ref><ref name=":7">{{یادکرد وب|عنوان=Welcome to Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2024-01-18|کد زبان=en-US|نام=Encyclopaedia Iranica|نام خانوادگی=Foundation}}</ref>
وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بوشهر می گوید: مردم دیلم از نژاد لر هستند و گویش لری دارند.<ref name=":8" />
اهالی شهرستان دیلم از نژاد فارس و شیعه دوازده امامی اند و به زبان نزدیک به لری [[لیراوی]] صحبت می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=شهرستان دیلم|نشانی=http://portal.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=45|وبگاه=پرتال استانداری بوشهر|بازبینی=2022-11-12|archive-date=۹ ژوئیه ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709183458/http://portal.ostb.ir/?part=menu&inc=menu&id=45|url-status=dead}}</ref>▼
▲استانداری بوشهر مردم این شهرستان را چنین توصیف می‌کند: اهالی شهرستان دیلم از نژاد
== ترابری ==
سطر ۵۵ ⟵ ۵۶:
== بناهای تاریخی شهرستان دیلم ==
[[پرونده:سواحل بین بندر دیلم و گناوه.jpg|بندانگشتی|سواحل بین [[بندر دیلم]] و [[بندر گناوه|گناوه]]
خرابه های بندر مهروبان (24 کیلومتری شمال بندر دیلم)، امام زاده حسن (شهر امام حسن)، عمارت تاریخی حاج رئیس التجار و عمارت دیلمی پور، امام زاده بی بی حلیمه، کاروانسرای حاج حسن خان لیراوی، قلعه چاه تلخ، قلعه آقاخان مسیح خان در روستای باستین، آب انبارهای سنگ و ساروج در محوطه تاریخی اسلجان در روستای شهرویران و… از آثار مذهبی و تاریخی در شهرستان دیلم است. در مورد بناهای تاریخی در بندر دیلم متأسفانه جز اندک بناهای مخروبه ای بجا نمانده. قلعهٔ آقا خان لیراوی واقع در [[روستای حصار]] در فاصله حدود ۳۰ کیلومتری جنوب [[بندر دیلم]] این قلعه بجا مانده از دوره قاجار می‌باشد که آقا خان لیراوی که بر [[لیراوی|دشت لیراوی]] چوب حکومت می‌راند در آن می‌زیسته این قلعه دارای چهار برج دیدبانی، شاهنشین، تعدادی اتاق درونی و اندرونی، سیاه چال و بخش‌های دیگری بوده که امروزه بخش‌های زیادی از آن در اثر بی‌توجهی متولیان آن تخریب شده. در شهر دیلم نیز امارت حاج رئیس دیلمی پور که به بجا مانده از عهد [[قاجاریه|قاجاری]] است همچنان پابرجاست [[رضا شاه پهلوی]] زمانی که برای دست‌گیری [[شیخ خزعل]] در [[خوزستان]] عازم آنجا بوده از [[بوشهر]] با کشتی به دیلم می‌آید و یک شب را در امارت دیلمی پور بیتوته می‌کند و از دیلم به [[اهواز]] می‌رود. یکی دیگر از امارت‌های قدیمی در بندر دیلم منزل مرحوم حاج بشیر بشیری است که در حدود سال ۱۲۵۰ شمسی ساخته شده و اولین ساختمان شهرداری بندر دیلم در سال ۱۳۳۴ در این امارت شروع به کار کرد و خوشبختانه این بنا به همت نوادگان حاج بشیر مرمت و بازسازی شد و هم‌اکنون در آن سکونت دارند امروزه به دلیل رشد روزافزون ساختمان سازی‌های جدید و مدرن و با توجه به قرار گرفتن بازار بندر دیلم در محدوده بافت قدیم شهر متأسفانه بخش اعظمی از بناهای تاریخ دار و شناسنامه دار دیلم جای خود را به پاساژهای چند طبقه و پر زرق و برق امروزی داده‌اند و چیزی از آنها به جا نمانده از دیگر بناهای دیدنی دیلم مسجد نور واقع در خیابان ساحلی می‌باشد که با معماری منحصر به فرد و دیدنی ساخته شده و مزین به تکه ای از (پرده کعبه) می‌باشد.<ref>{{
▲قلعهٔ آقا خان لیراوی واقع در [[روستای حصار]] در فاصله حدود ۳۰ کیلومتری جنوب [[بندر دیلم]] این قلعه بجا مانده از دوره قاجار می‌باشد که آقا خان لیراوی که بر [[دشت لیراوی]] چوب حکومت می‌راند در آن می‌زیسته این قلعه دارای چهار برج دیدبانی، شاهنشین، تعدادی اتاق درونی و اندرونی، سیاه چال و بخش‌های دیگری بوده که امروزه بخش‌های زیادی از آن در اثر بی‌توجهی متولیان آن تخریب شده. در شهر دیلم نیز امارت حاج رئیس دیلمی پور که به بجا مانده از عهد [[قاجاریه|قاجاری]] است همچنان پابرجاست [[رضا شاه پهلوی]] زمانی که برای دست‌گیری [[شیخ خزعل]] در [[خوزستان]] عازم آنجا بوده از [[بوشهر]] با کشتی به دیلم می‌آید و یک شب را در امارت دیلمی پور بیتوته می‌کند و از دیلم به [[اهواز]] می‌رود. یکی دیگر از امارت‌های قدیمی در بندر دیلم منزل مرحوم حاج بشیر بشیری است که در حدود سال ۱۲۵۰ شمسی ساخته شده و اولین ساختمان شهرداری بندر دیلم در سال ۱۳۳۴ در این امارت شروع به کار کرد و خوشبختانه این بنا به همت نوادگان حاج بشیر مرمت و بازسازی شد و هم‌اکنون در آن سکونت دارند امروزه به دلیل رشد روزافزون ساختمان سازی‌های جدید و مدرن و با توجه به قرار گرفتن بازار بندر دیلم در محدوده بافت قدیم شهر متأسفانه بخش اعظمی از بناهای تاریخ دار و شناسنامه دار دیلم جای خود را به پاساژهای چند طبقه و پر زرق و برق امروزی داده‌اند و چیزی از آنها به جا نمانده از دیگر بناهای دیدنی دیلم مسجد نور واقع در خیابان ساحلی می‌باشد که با معماری منحصر به فرد و دیدنی ساخته شده و مزین به تکه ای از (پرده کعبه) می‌باشد.{{مدرک}}
== جمعیت ==
خط ۶۹:
== پیوند به بیرون ==
* [https://web.archive.org/web/20130726171917/http://www.asredeylam.ir/ سایت خبری عصر دیلم]
| |||