ناپلئون بناپارت: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Face of hell (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
پیوند ها را درست کردم برچسب‌ها: برگرداندهشده ویرایشگر دیداری |
||
خط ۴۳:
'''ناپُلِئون بُناپارت'''<ref>{{Cite web|url=https://art.rmngp.fr/fr/library/artworks/fac-simile-de-l-acte-de-bapteme-de-napoleon-redige-en-italien_carton|title=Fac-similé de l'acte de baptême de Napoléon, rédigé en italien. – Images d'Art|language=fr|trans-title=Facsimile of Napoleon's baptismal certificate, written in Italian. – Art Pictures}}</ref> ({{Lang-fr|Napoléon Bonaparte}}؛ ۱۵ اوت ۱۷۶۹ – ۵ مه ۱۸۲۱) که بعدها با نام سلطنتی '''ناپلئون یکم''' شناخته می‌شد، فرمانده نظامی و امپراتور فرانسوی بود که طی [[انقلاب فرانسه]] به شهرت رسید و لشکرکشی‌های موفقی را طی [[جنگ‌های انقلاب فرانسه|جنگ‌های انقلابی]] رهبری کرد. او از ۱۷۹۹ تا ۱۸۰۴ به‌عنوان [[کنسول‌های فرانسه|کنسول نخست]]، رهبر [[جمهوری نخست فرانسه|جمهوری فرانسه]] بود و سپس از ۱۸۰۴ تا ۱۸۱۴ و بار دیگر [[جنگ صدروزه|به‌مدت کوتاهی در ۱۸۱۵]] [[امپراتوری اول فرانسه|امپراتور فرانسه]] بود. میراث سیاسی و فرهنگی ناپلئون، او را به رهبری نامدار و بحث‌برانگیز تبدیل کرد. او تعداد زیادی از اصلاحات پایدار را بنیاد نهاد اما به‌دلیل حکومت [[اقتدارگرایی|اقتدارگرایش]] مورد انتقاد قرار گرفت. ناپلئون یکی از بزرگ‌ترین فرماندهان نظامی تاریخ محسوب می‌شود و فعالیت‌های نظامی او همچنان در [[دانشگاه نظامی|آکادمی‌های نظامی]] سراسر جهان مورد مطالعه قرار می‌گیرند. با این حال، بین سه تا شش میلیون نفر در جریان [[جنگ‌های ناپلئونی]] جان باختند.<ref name="Roberts, Andrew 2014">{{Harvnb|Roberts|2014|loc=Introduction}}</ref><ref>{{cite book|editor=Charles Messenger |title=Reader's Guide to Military History|url=https://books.google.com/books?id=VT7fAQAAQBAJ&pg=PA391|year=2001|publisher=Routledge|pages=391–427|isbn=978-1-135-95970-8}}</ref>
ناپلئون در خانواده‌ای از تبار [[نجیب‌زادگی|نجیب‌زادگان]] [[ایتالیا|ایتالیایی]] به دنیا آمد.<ref>Roberts, A. (2016). Napoleon the Great. United Kingdom: Penguin Books Limited. (p. 1)</ref><ref name=Ellis>{{cite book |title=Napoleon |author= Geoffrey Ellis |year=1997 |publisher=Pearson Education Limited |isbn= 978-1-317-87469-0 |url= https://books.google.com/books?id=QlzJAwAAQBAJ&pg=PA18}}</ref> او از سلطنت فرانسه دلخور بود و حین خدمت در ارتش فرانسه، از [[انقلاب فرانسه]] در ۱۷۸۹ پشتیبانی کرد و تلاش کرد تا آرمان‌های انقلاب را به زادگاهش، کرس، گسترش دهد. او با سرکوب شورشی‌های سلطنت‌طلب، حکومت [[دیرکتوار]] را نجات داد و اعتبارش به‌سرعت بیشتر شد. ناپلئون در سال ۱۷۹۶ به سمت [[امپراتوری اتریش|اتریشی]]ها و متحدان ایتالیایی آن‌ها لشکر کشید و پیروزی‌های قاطعانه‌ای به دست آورد و به قهرمان ملی تبدیل شد. او دو سال بعد [[لشکرکشی فرانسه به مصر و سوریه|لشکرکشی به مصر]] را رهبری کرد که سکوی پرتابی در کسب قدرت سیاسی او بود. به‌دنبال وقوع [[کودتای ۱۸ برومر|کودتایی در نوامبر ۱۷۹۹]]، او خود را کنسول نخست جمهوری منصوب کرد. ناپلئون در سال ۱۸۰۴، به‌منظور تحکیم و گسترش قدرت، به‌عنوان [[امپراتور فرانسه]] تاج‌گذاری کرد.
اختلافات با [[پادشاهی بریتانیای کبیر|بریتانیا]] منجر به این شد که فرانسه تا سال ۱۸۰۵ با [[جنگ ائتلاف سوم]] مواجه شود. ناپلئون این ائتلاف را با پیروزی‌هایی در [[مبارزات اولم]] و [[نبرد استرلیتز]] که به انحلال [[امپراتوری مقدس روم]] انجامید، در هم شکست. در سال ۱۸۰۶ نیز [[جنگ ائتلاف چهارم|ائتلاف چهارم]] علیه او رخ داد. ناپلئون [[پروس]] را در [[نبرد ینا–اورشتدت]] شکست داد، [[ارتش بزرگ]] را به اروپای شرقی برد و [[امپراتوری روسیه|روس]]ها را در ژوئن ۱۸۰۷ شکست داد و ملت‌های شکست‌خوردهٔ ائتلاف چهارم را به پذیرش [[پیمان تیلسیت]] مجبور کرد. دو سال بعد، [[اتریشیان|اتریشی‌ها]] در جریان [[جنگ ائتلاف پنجم]] دوباره فرانسوی‌ها را به مبارزه طلبیدند، اما ناپلئون پس از پیروزی در [[نبرد واگرام]]، سیطره خود را بر [[اروپا]] مستحکم کرد.
ناپلئون به گسترش [[محاصره قاره‌ای]] امید داشت. او به [[شبه‌جزیره ایبریا|شبه‌جزیرهٔ ایبریا]] حمله کرد و برادرش، [[ژوزف بناپارت|ژوزف]]، را در سال ۱۸۰۸ [[پادشاهی اسپانیا|پادشاه اسپانیا]] کرد. اسپانیایی‌ها و پرتغالی‌ها در [[جنگ شبه‌جزیره]] با کمک [[نیروی زمینی بریتانیا|ارتش بریتانیا]] شورش کردند که به شکست
ناپلئون در فوریهٔ ۱۸۱۵ از جزیرهٔ الب گریخت و کنترل فرانسه را به دست گرفت.<ref>{{cite book |last1=Forrest |first1=Alan |title=Waterloo: Great Battles |year= 2015 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-966325-5 |page=24 |url=https://books.google.com/books?id=qt6LBgAAQBAJ&q=without+spilling+a+drop+of+blood&pg=PP1 |access-date=14 June 2021}}</ref> هم‌پیمانان با تشکیل [[جنگ صدروزه|ائتلاف هفتم]] واکنش نشان دادند و ناپلئون در ژوئن ۱۸۱۵، در [[نبرد واترلو]] شکست خورد. [[پادشاهی بریتانیای کبیر|بریتانیایی‌ها]] او را به جزیرهٔ دورافتادهٔ [[سنت هلن]] در [[اقیانوس اطلس]] تبعید کردند. ناپلئون همان‌جا در سال ۱۸۲۱ در ۵۱ سالگی درگذشت.
ناپلئون نقش به‌سزایی در [[تاریخ اروپا]] ایفا نمود.<ref>Roberts, A. ''Napoleon: A Life''. Penguin Group, 2014, p. 801.</ref> او در نخستین دههٔ سده ۱۹ میلادی ارتش فرانسه را علیه اکثر قدرت‌های اروپایی هدایت کرد و پس از رشته‌ای از پیروزی‌ها موقعیت فرانسه را به عنوان یکی از قدرت‌های غالب [[اروپا|قاره اروپا]] تثبیت کرد. در این دوره حوزه نفوذ فرانسه از طریق اتحادهای متعدد با سایر کشورها و انتصاب دوستان و اعضای خانواده ناپلئون به رهبری دیگر کشورهای تصرف شده توسط فرانسه، گسترش یافت.<ref name="Broers">Broers, M. and Hicks, P.''The Napoleonic Empire and the New European Political Culture''. Palgrave Macmillan, 2012, p. 230</ref><ref name="Conner">Conner, S. P. ''The Age of Napoleon''. Greenwood Publishing Group, 2004, pp. 38-40.</ref><ref name="JosephPerez">Perez, Joseph. ''The Spanish Inquisition: A History''. Yale University Press, 2005, p. 98</ref><ref name="FisherBarnes">Fremont-Barnes, G. and Fisher, T. ''The Napoleonic Wars: The Rise and Fall of an Empire''. Osprey Publishing, 2004, p. 336</ref> تاکتیک‌های او باعث پیروزی‌های بسیاری برای ارتش فرانسه در برابر ارتش‌هایی شد که حتی در بعضی موارد از لحاظ تعداد بر ارتش فرانسه برتری داشتند.<ref>Grab, A. ''Napoleon and the Transformation of Europe''. Palgrave Macmillan, 2003, Conclusion.</ref><ref name="Napoleon 2014">The ideas that underpin our modern world—meritocracy, equality before the law, property rights, religious toleration, modern secular education, sound finances, and so on—were championed, consolidated, codified and geographically extended by Napoleon. To them he added a rational and efficient local administration, an end to rural banditry, the encouragement of science and the arts, the abolition of feudalism and the greatest codification of laws since the fall of the Roman Empire. Andrew Roberts, ''Napoleon: A Life'' (2014), p. xxxiii.</ref><ref name="scholarship.law.cornell.edu">Xavier Blanc-Jouvan, ''Worldwide Influence of the French Civil Code of 1804, on the Occasion of its Bicentennial Celebration'' [http://scholarship.law.cornell.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1003&context=biss_papers]</ref> ناپلئون تأثیر پررنگی بر دنیای مدرن گذاشت و اصلاحات [[لیبرالیسم|لیبرالی]] را در سرزمین‌هایی که فتح کرد به اجرا گذاشت. او بسیاری از سیاست‌های [[لیبرالیسم|لیبرالی]] را در فرانسه و [[غرب اروپا|اروپای غربی]] پیاده‌سازی کرد. ناپلئون همچنین در سال ۱۸۰۳ سرزمین‌های [[لوئیزیانا]] را به [[ایالات متحده آمریکا|ایالات متحده]] [[خرید لوئیزیانا|فروخت]] که باعث دو برابر شدن گسترهٔ ایالات متحده شد.<ref name="Roberts, Andrew 2014"/><ref name="Connelly 2006, p. 70">Connelly 2006, p. 70</ref> نقش او در [[انقلاب هائیتی]] و تصمیم برای بازگرداندن [[برده‌داری]] در [[مستعمره|مستعمرات]] خارج از فرانسه بحث‌برانگیز است و بر اعتبار او اثر می‌گذارد.<ref name="Repa">{{cite news |last=Repa |first=Jan |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4491668.stm |title=Furore over Austerlitz ceremony |publisher=BBC |date=2 December 2005 |access-date=5 April 2010 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20100420234710/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4491668.stm |archive-date=20 April 2010}}</ref>
== سال‌های ابتدایی و تحصیلات ==
تولد وی یک سال بعد از آن اتفاق افتاد که [[جزیره کرس]] توسط [[پادشاهی فرانسه|فرانسه]] از کنترل [[جمهوری جنوا]] خارج شده بود. او که در خانواده‌ای پرجمعیت به دنیا آمده بود، یک برادر بزرگتر به نام جوزف، برادرانی کوچکتر به نام‌های لوسین، لویی و جروم و همچنین خواهرانی کوچکتر به نام‌های الیزا، پاولین و کارولین داشت. خانواده او اصالتاً از [[نجیب‌زادگی|نجیب‌زادگان]] نه چندان بلندپایه [[مردم ایتالیا|ایتالیایی]] بودند که در قرن شانزدهم به [[جزیره کرس]] آمده بودند.<ref>{{Harvnb|McLynn|1998|p=6}}</ref><ref name=dwyerxv>{{Harvnb|Dwyer|2008|p=xv}}</ref><ref name=dwyerxv/>
پدر او کارلو در سال ۱۷۷۷ به عنوان نماینده [[جزیره کرس|کرس]] در دربار [[لوئی شانزدهم]] منصوب شد.<ref>Cronin 1994, pp. 20–21</ref>
تربیت سخت‌گیرانه مادر ناپلئون تأثیر عمده‌ای بر شخصیت او در سال‌های کودکی داشت. او اندکی قبل از تولد دو سالگی در [[کلیسای جامع]] [[آژاکسیو]] به عنوان [[کاتولیک]] [[غسل تعمید|تعمید]] داده شد. به دلیل موقعیت و روابط مناسب خانواده بناپارت، وی نسبت به ساکنان [[جزیره کرس|کرس]] در آن زمان از موقعیت‌های تحصیلی بهتری برخوردار بود.<ref>{{Harvnb|McLynn|1998|p=2}}</ref><ref>2012 DNA tests found that some of the family's ancestors were from the [[قفقاز]] region; {{cite web|url=http://www.lefigaro.fr/mon-figaro/2012/01/15/10001-20120115ARTFIG00193-selon-son-adnles-ancetres-de-napoleon-seraient-du-caucase.php|title=Le Figaro – Mon Figaro: Selon son ADN,les ancêtres de Napoléon seraient du Caucase!|work=Le Figaro|date=15 January 2012|accessdate=20 February 2012}}; The study found [[Haplogroup E1b1b (Y-DNA)|haplogroup type E1b1c1*]], which originated in Northern Africa circa 1200 BC; the people migrated into the Caucasus and into Europe. {{cite web|url=http://www.ccsenet.org/journal/index.php/jmbr/article/view/10609/|title=Haplogroup of the Y Chromosome of Napoléon the First; Gerard Lucotte, Thierry Thomasset, Peter Hrechdakian; ''Journal of Molecular Biology Research''|date=December 2011|accessdate=18 February 2012}}</ref>
ناپلئون در ابتدای سال ۱۷۷۹ برای یادگیری [[زبان فرانسوی]] به یک مدرسه [[مذهبی]] در فرانسه رفت و چند ماه بعد در یک مدرسهٔ نظامی در فرانسه پذیرفته شد. وی [[زبان فرانسوی]] را با لهجهٔ کرسی قابل توجهی صحبت می‌کرد و هرگز قادر به هجی صحیح کلمات فرانسوی نشد،<ref name="McLynn655">{{Harvnb|McLynn|1998|p=655}}</ref><ref>Roberts, ''Napoleon '' (2014) 799-801</ref> به همین دلیل در طول تحصیل بارها توسط دیگر دانش آموزان مورد استهزا واقع می‌شد. پس از اتمام تحصیل در آن مدرسه در سال ۱۷۸۴ در [[مدرسه نظامی (فرانسه)|مدرسه نظامی معتبر پاریس]] پذیرفته شد. او در این مدرسه تحصیلات خود را در آموزش [[توپخانه]] ادامه داد. پس از فوت پدرش و کاهش درآمد وی، دروس مربوط به دو سال را در یک سال به اتمام رساند. [[آموزگار|ممتحن]] وی در این مدرسه دانشمند معروف [[پیر لاپلاس|لاپلاس]] بود که بعدها توسط ناپلئون به عضویت [[مجلس سنا]] درآمد.<ref>{{Harvnb|Dwyer|2008|loc=ch 1}}</ref><ref>Cronin 1994, p.27</ref><ref>Wells 1992, p.74</ref><ref>{{Harvnb|McLynn|1998|p=21}}</ref><ref>{{Harvnb|McLynn|1998|p=18}}</ref><ref name="rxvi"/>
== اوج‌گیری ==
| |||