'''تَکاب'''(به [[ترکی آذربایجانی]] تیکان تپه)<ref>[https://faradeed.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%85%D8%AC%D9%84%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-39/182889-%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 اسم قدیم و جدید شهرهای ایران]</ref> <ref>[https://turuz.com/storage/users/bey-1395/0726-Farhange_Came-Turki-Farsi-Parviz_Zare_Shahmarasi.pdf رجوع کنید به معنی نام تیکان در فرهنگ ترکی فارسی شاهمرسی صفحه 442]</ref> مرتفع‌ترین و سردترین شهر [[استان آذربایجان غربی]] است. این شهر مرکز [[شهرستان تکاب]] بوده و یکی از شهرهای باستانی و قدیمی [[ایران]] و جهان است که قدمت آن به دوران [[شاهنشاهی هخامنشی|هخامنشیان]] و [[شاهنشاهی ساسانی|ساسانیان]] باز می‌گردد. [[تخت سلیمان]] از مهم‌ترین مناطق باستانی و فرهنگی ایران است که در [[میراث جهانی یونسکو]] ثبت شده‌است<ref>https://whc.unesco.org/en/list/1077/</ref> و در ۳۲ کیلومتری تکاب قرار دارد.<ref>https://irangard.com/takht-e-soleyman</ref> تکاب به (شهر تاریخ و تمدن)، (پایتخت طلا و جواهرات خاورمیانه)، (شهر معادن)، (پایتخت سیب ایران)، (بهشت زمین‌شناسی جهان)، (سردترین شهر ایران) و (مرکز گیاهان دارویی ایران) معروف است.{{مدرک}} تکاب در بین چهار استان مهم کشور از جمله [[استان کردستان|کردستان]]، [[استان زنجان|زنجان]]، [[استان آذربایجان غربی|آذربایجان غربی]] و [[استان آذربایجان شرقی|آذربایجان شرقی]] قرار گرفته‌است و تنها شهر استان [[استان آذربایجان غربی|آذربایجان غربی]] است که با [[استان زنجان]] مرز مشترک دارد و همچنین تکاب تنها شهر [[استان آذربایجان غربی|آذربایجان غربی]] است که با هر سه استان همسایه [[استان آذربایجان غربی|آذربایجان غربی]] مرز مشترک دارد.
[[تخت سلیمان]] و [[زندان سلیمان]] از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری در این شهر است که در [[میراث جهانی یونسکو]] ثبت شده‌است؛ همچنین مُهر [[موبد موبدان]] منقوش اساطیر کهن و بیش‌تر در ستایش [[آناهیتا|آب]] و [[آتش]] است، در [[تخت سلیمان]] کشف شده‌است.
سطر ۵۳ ⟵ ۵۲:
== نام گذاری ==
تکاب به معنای آب باریک و زمینی که آب کم و باریکی در آن باشد آمده‌است. تکاب به صورت اسم مرکب به معنی دره، زمینی که در بعضی از جاهای آن آب فرورود و از جای دیگر بر آید.
تکاب به معنای آب باریک و زمینی که آب کم و باریکی در آن باشد آمده‌است. تکاب به صورت اسم مرکب به معنی دره، زمینی که در بعضی از جاهای آن آب فرورود و از جای دیگر بر آید. نام اصلی و قدیمی این شهر '''تیکان تپه''' بود که در زبان [[ترکی آذربایجانی]] به معنی خار تپه است. <ref>[https://turuz.com/storage/users/bey-1395/0726-Farhange_Came-Turki-Farsi-Parviz_Zare_Shahmarasi.pdf رجوع کنید به معنی نام تیکان در فرهنگ ترکی فارسی شاهمرسی صفحه 442]</ref> وجه تسمیه نام تیکان تپه، وجود خارهای اطراف شهر می باشد.این نام توسط [[پهلوی اول]] در حوالی سال های 1316-1320 به تکاب تغییر یافت.<ref>[[http://ensani.ir/fa/article/314310/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D9%88-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86|تغییر اسامی شهرهای ایران در دوره پهلوی اول و نقش فرهنگستان ایران]]</ref> <ref>محمدی، علی، تاریخ تکاب افشار، فصل هجدهم - وجه تسمیه تکاب و افشار صفحه ۹۳</ref>
[[پرونده:Tikan tepe rename command.jpg|بندانگشتی|سند تغییر نام ترکی تیکان تپه به تکاب در دوران پهلوی]]
نام [[افشار]] برگرفته از نام قبیله کوچک [[قرخلو]] افشار است، که [[ترکمان (اصطلاح قومی)|ترکمانان]] بودند؛ و در حین تاخت و تاز مغول‌ها به ایران، ماندگاه خویش را در حوالی رود [[اترک]] رها کردند و به [[آذربایجان]] و [[کردستان]] روی آوردند.
[[شاه اسماعیل صفوی]] قسمتی از ایشان را به شمال [[خراسان]] کوچانید و در حوالی [[ابیورد]] و [[نسا]] جای داد. سپس [[شاه عباس صفوی]] در اوایل اقتدار خود، به منظور کاهش نفوذ اقوام محلی، ایل افشار را از [[خراسان]] کوچانید، و در جلگه سرسبز و خرم [[ارومیه]] و منطقه افشار متوطن گردانید، و امور سرحدی این منطقه وسیع و مهم را تقریباً به طول ۱۲۰ کیلومتر می‌باشد، در عهده آن‌ها گذاشت و بدین جهت این منطقه به افشار موسوم گردید است. منطقه افشار از دو قسمت مشخص و با دو آب و هوای متفاوت تشکیل یافت، و در منتهی‌الیه جنوب خاوری [[آذربایجان غربی]]، مابین [[بیجار]]، [[گروس]]، [[سقز]]، [[خمسه]] زنجان و [[سراسکند]] [[میانه]] واقع شد است. منطقه‌ای که مرکز آن تکاب است و معروف به محال علیا و منطقه دیگر را که مرکز آن [[شاهین‌دژ]] است محال سفلی می‌نامند.<ref> name="ReferenceA">محمدی، علی، تاریخ تکاب افشار، فصل هجدهم - وجه تسمیه تکاب و افشار صفحه ۹۳–۹۸</ref>
