جمهوری‌خواهی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Diaco 2 (بحث | مشارکت‌ها)
جز افزودن واژه های فارسی
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
Diaco 2 (بحث | مشارکت‌ها)
جز فارسی نوشتن واژه بیگانه
برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۵:
'''جمهوری‌خواهی''' یک [[ایدئولوژی|مرام سیاسی]] است که بر [[شهروندی]] در یک [[دولت]] سازمان یافته به عنوان [[جمهوری]] متمرکز است. از نظر تاریخی، بر ایده خودمختاری تأکید دارد و از حکومت یک اقلیت نماینده یا [[الیگارشی]] تا [[حاکمیت عوام|حاکمیت مردمی]] را در بر می‌گیرد.<ref>{{Cite book|last=Hammersley|first=Rachel|url=https://www.worldcat.org/oclc/1145090006|title=Republicanism: an introduction|date=2020|isbn=978-1-5095-1341-3|location=Cambridge, UK|oclc=1145090006}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Sellers|first=Mortimer NS|date=2015|title=Republicanism: Philosophical Aspects|journal=[[International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences]] (Second Edition)|pages=477–482|doi=10.1016/B978-0-08-097086-8.63076-3}}</ref> تعاریف و تفاسیر مختلفی داشته‌است که بر اساس بافت تاریخی و رویکرد روش‌شناختی تفاوت معناداری دارد.
 
جمهوری‌خواهی ممکن است به رویکرد علمی غیر ایدئولوژیک به سیاست و حکومت نیز اشاره داشته باشد. همان‌طور که [[جان آدامز]] متفکر جمهوری‌خواه و دومین رئیس‌جمهور ایالات متحده در مقدمه کتاب معروف خود ''[[دفاع از قانون اساسی دولت ایالات متحده آمریکا]]''<ref>{{Cite web|url=https://oll.libertyfund.org/titles/adams-the-works-of-john-adams-10-vols|title=The Works of John Adams, 10 vols.|website=oll.libertyfund.org – Online Library of Liberty|accessdate=2019-01-10}}</ref> بیان کرد، «دانش کشور داری (سیاست)، دانش خوشبختی گروهی (اجتماعی) است» و جمهوری شکلی از حکومت است که وقتی علمدانش سیاستکشور داری به درستی برای ایجاد یک دولت نمودار سازی (طراحی) شده عقلانیخردمندانه به کار گرفته شود. این رویکرد به جای اینکه مرامی (ایدئولوژیک) باشد، بر روی به‌کارگیری روش‌شناسی علمی برای مشکلات حکمرانیفرمانروایی از طریق مطالعه و به‌کارگیری دقیقریزبینانه کار آزمایی‌ها (تجربیات) و آزمایش‌های گذشته در حکمرانی متمرکز است. این رویکردی است که می‌توان آن را برای متفکرانخردمندان جمهوری‌خواه مانند [[نیکولو ماکیاولی]] (همان‌طور که در ''[[گفتارهای ماکیاولی|گفتارهای او دربارهٔ لیوی]]'' مشهود است)، جان آدامز و [[جیمز مدیسون]] ستایش کرد (توصیف کرد).
 
کلمه «جمهوری» از اسم لاتین ''[[رس پابلیکا]]'' (چیز عمومی) گرفته شده‌است که به سیستم حکومتی اشاره دارد که در قرنسده ششم قبل از میلاد در پی [[سرنگونی پادشاهی روم|اخراج پادشاهان از روم]] توسط [[لوکیوس یونیوس بروتوس|لوسیوس یونیوس بروتوس]] و [[لوسیوس کولاتینوس|کولاتینوس]] پدیدار شد.<ref>Mortimer N. S. Sellers. ''American Republicanism: Roman Ideology in the United States Constitution''. (New York University Press, 1994. p. 71.)</ref>
 
این شکل از حکومت در [[جمهوری روم|دولت روم]] در اواخر قرنسده اول پیش از میلاد فروپاشید و جای خود را به حکومتی داد که از نظر شکل، اگر نه از نظر نام، پادشاهی بود. جمهوری‌ها متعاقباً تکرار شدند، مثلاً با [[جمهوری فلورانس|فلورانس رنسانس]] یا [[جمهوری انگلستان|بریتانیای مدرن اولیه]]. مفهوم جمهوری به نیروی قدرتمندی در مستعمرات [[آمریکای شمالی]] بریتانیا تبدیل شد، جایی که به [[انقلاب آمریکا]] کمک کرد. در اروپا، از طریق [[انقلاب فرانسه]] و از طریق [[جمهوری نخست فرانسه|اولین جمهوری فرانسه]] ۱۷۹۲–۱۸۰۴ نفوذ زیادی به دست آورد.
 
== توسعه تاریخی جمهوری‌خواهی ==