اتابک: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Атабеки Азербайджана.jpg|بندانگشتی|نگاره ای از سکه ای مربوط به یک اتابک در زمان سلطنت مملوک مصر.]]

'''''اتابک''''' در اصل لغت تُرکی است<ref>{{یادکرد وب|عنوان=ATĀBAK – Encyclopaedia Iranica|نشانی=https://iranicaonline.org/articles/atabak-turkish-atabeg-lit|وبگاه=iranicaonline.org|بازبینی=2020-08-21}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=René Grousset. The Empire of the Steppes: A History of Central Asia, Rutgers University Press, 1970, p. 158}}</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=Definition of ATABEG|نشانی=https://www.merriam-webster.com/dictionary/atabeg|وبگاه=www.merriam-webster.com|بازبینی=2020-08-21|کد زبان=en}}</ref> که از زمان [[امپراتوری سلجوقی|سلجوقیان]] رواج داشت و معنی آن پدربزرگ بود. لغت اتابک مرکب از دو کلمه ''آتا'' و ''بک'' مخفف ''بیوک''، به معنی بزرگ است، این اصطلاح در دربارهای [[ایران]] معمول به معنی آموزگار سلطان و گاهی به معنی بزرگ ایل استفاده شده است.<ref>لغت‌نامه دهخدا [http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-d45570f5f37a43109b72ab38d7377bd0-fa.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140917214010/http://www.loghatnaameh.org/dehkhodaworddetail-d45570f5f37a43109b72ab38d7377bd0-fa.html|date=۱۷ سپتامبر ۲۰۱۴}}</ref>

 

در دوره [[سلاجقه]]، لله‌ها و معلم‌سرخانه‌های فرزندان [[شاه]] را «اتابک» خطاب می‌کردند. این افراد گاه به مقام صدارت نیز می‌رسیدند. به تدریج و در دوره‌های بعد گاه به [[صدراعظم]]، اتابک یا اتابک اعظم نیز خطاب می‌شد. افرادی مانند [[علی‌اصغرخان اتابک]] و [[امیرکبیر]]، در دوره [[قاجاریه]] لقب «اتابک اعظم» داشته‌اند. در دوره [[مظفرالدین‌شاه]]، برخی از شاهزادگان مانند [[عین‌الدوله]] نیز، لقب اتابکی گرفتند.