نماز (یهودیت): تفاوت میان نسخه‌ها

یهودیان معمولاً در هر روز سه نماز می خوانندمی‌خوانند و در روز [[شبات]] و سایر روزهای مقدس فرقه‌های ارتدکس و محافظه کار یک نماز اضافی هم به نام [[موساف]] خوانده می‌شود. نماز پنجمی هم به نام [[نئیلا]] وجود دارد که اکنون تنها در [[یوم کیپور]] دهمین روز از ماه [[تیشری]] که اوایل پاییز است خوانده می‌شود.می توانمی‌توان نماز را فرادی یا به جماعت یا به همراه [[منیان]] خواند. مثل نماز اسلامی در یهودیت هم [[نماز جماعت]] ارجح است و بخش‌هایی هم دارد که جز در جماعت اجرا نمی‌شود.

اکثر مراسم آیینی در یهودیت با ملودی سنتی به نام نیگون به حالت آوازی قرائت می‌شود. در هر [[کنیسه]]، سکویی کم ارتفاع وجود دارد که [[حزان]] بر فراز آن این مناجات را رهبری می‌کند.

در [[تلمود]] دو الف از رسالهٔ تعنیت با اشاره به [[شماع]] می‌گوید: « ''خدا را با همه دلتان عبادت کنید''<ref>تثنیه 11:13</ref>

[[میمونید]] می‌نویسد: ''آن عبادت با حضور قلب همین نماز است. لذا نمازها را، بودا شبا لو هم می‌خوانندکه یعنی عبادت از قلب و با قلب. '' <ref>میمونید میشنه توره 1:1)</ref>

در [[تلمود]] (ماسخت براخوت 26ب۲۶ب) دو دلیلی برای سه گانه بودن نماز می‌آورد:

در [[مزامیر داوود]] آمده است: « ''صبح و عصر شب می‌گریم و عبودیت می‌کنم و او صدایم را خواهد شنید''<ref>مزامیر 15:18</ref>»

در کتاب دانیال آمده: « پنجره اش رو به [[اورشلیم]] باز بود و او سه بار در روز زانو می‌زد و عبادت می‌کرد و چونان همیشه خدایش را شکر می‌کرد<ref>دانیال 6:11</ref>»

[[میمونید]](میشنه تورا 1۱:4۴) می‌گوید یهودیان تا قبل از تبعید بابلی نمازها را خودشان ترکیب می‌کردند و می‌ساختند و ادا می‌نمودند. اما بعد از تبعید دانایان سنهدرین نتیجه گرفتند که دیگر افراد نمی‌توانند خودشون نماز بسازند لذا ن‌ها سیدور از جمله امیدا را تهیه کرده و نوشتند.

زبان این بخش‌ها به وضوح متعلق به دوران هیکل دوم است اما اصطلاحات تورایی هم در آن یافت می‌شود و بر اساس فتوای ربایان در نماز نباید اصطلاح میشنایی یا ربایی جز آن چه در [[میشنا]] آمده وجود داشته باشد. شرف دو هزار سال گذشته بین فرق مختلف یهودیت تفاوت‌های جزئی بسیاری در نحوهٔ نماز گزاردنشان به وجود آمده‌است و هر فرقه‌ای نوساخ یا متون عملی و عبادی خودش را دارد. بزرگ‌ترین تفاوت‌ها علی رغم وجود گروه‌های دیگری چون یهودیان خصیدی و یمنی بین [[سفاردیم]] و [[اشکنازیم]] وجود دارد.

نماز فرادی مقبول است اما بهتر است با اقلا ده نفر بالغ یعنی مرد یهودی بالای سیزده سال که [[برمیتصوا]] گرفته باشد خوانده شود. معمولاً زنان چون ملزم به نماز نبودند جزو این مینیان یا جماعت شمرده نمی‌شدند و حساب نبودند اما در 1973۱۹۷۳ یهودیت محافظه کار آن‌ها جزو جماعت شمرد و برخی فرق پذیرفتند و برخی نه. فرقهٔ اصلاح طلب که که جماعت را اجباری می‌گیرند زنان را در برخی نمازها می‌شمرند اما در ارتدوکس زنان تنها در برخی نمازها از جمله [[بیرخات هاگومل]] که برای زن و مرد به صورت جمعی لازم است. بهتر است هر کسی همیشه در مکان ثابتی از کنست به عبادت بایستد که برای او موسوم به ماقوم قاووئاست.

با برخاستن از خواب دعایی خوانده می‌شود تلیس کوتون و تلیت بر سر انداخته می‌شود و تفیلین بر سر و دست بسته می‌شود. ابتدا بیرخوت هَشَخَر (دعای صبح‌گاهی) خوانده می‌شود. در یهودیت ارتدوکس بعد از این، نوشته‌های ربینی و تورایی و بعد کادیش خوانده می‌شود. سپس پسوکی دزیمرا که مزامیر 100۱۰۰ تا 145۱۴۵ یا 150و۱۵۰و دعای یهی خوود و دعای دریا14دریا۱۴ و 15۱۵ از سفر خروج توراست خوانده می‌شود.

دوشنبه و سه شنبه بعد از این بخشی از توراه و بعد تاخانوم بلندی خوانده می‌شود.

اَشرِی شامل آیهٔ پنج باب هشتاد و چهار مزامیر و کل مزمور صد و چهل و پنج خوانده می‌شود و بلافاصله پس از آن خاتزی کادیش -کادیش تا نیمه-و شمونه اسره یا به جای آن امیدا خوانده می‌شود. سپس ذکر خاص تاخانوم یا تضرع صورت می‌گیرد و سپس کل کادیش خوانده می‌شود. سفاردیم مزمور 67۶۷ یا 93۹۳ را هم می‌خوانندو پس از آن کادیش سوگوار را. در بسیاری فرق مدرن پس از این علینو قرار دارد و اشکنازیم پس از آن کادیش سوگوار را می‌خوانند.

این نماز با بارخو یا اذان یهودیان که ندایی برای فراخواندن مومنین به نماز است آغاز می‌شود سپس یک دعا بعد شمع ییسرائل و بعد از آن باز دعایی دیگر. اشکنازهای خارج از اسراییل بعد از آن دعای باروخ آودنای لعولام را می‌خوانند.

سپس نیم کادیش بعد شمونه اسره یا امیدا و بعد کادیش کامل. سفاردیان بعد از آن مزمور 121۱۲۱ بعد کادیش سوگوار بعد بارخو و بعد علینو را می‌خوانند. اسکنازهای خارج از اسراییل نه مزمور 121۱۲۱ می‌خوانند و نه بارخو را تکرار می‌کنند بلکه مستقیم علینو و بعد کادیش سوگوار را می‌خوانند و اگر در اسراییل باشند بعد از کادیش سوگوار بارخو می‌خوانند.

نماز شبات هنگام جمعه شب با مینحا شروع می‌شود و در بعضی فرق غزل غزل‌ها (نوشته شده توسط حضرت سلمان) خوانده می‌شود که کوچک‌ترین کتاب تنخ و 117۱۱۷ ایه بیشتر ندارد و بعد در اکثر فرق کابالات شبات (قبول کردن شنبه) خوانده می‌شود که مقدمهٔ عرفانی مراسم شبات است و قبالاییان در قرن شانزدهم آن را تنظیم نموده‌اند. این کلمهٔ عبری یعنی دریافت شبات و در برخی جوامع یدید نفش که خود غزل ایینی معروفی است معرف آن معناست. حاوی شش غزل است 29۲۹ و 95۹۵ و 96۹۶ و 97۹۷ و 98۹۸ و 99۹۹ که نماد شش روز هفته‌است و سپس لخا دودی به معنای بیا عزیزم خوانده می‌شود شعری که شلومو هالوی آلکابتز در قرن شانزدهم بر اساس سخنان هانینا تنظیم نمود. برای خواندن آن می‌ایستند و رو به درب باز می‌کنند تا ورود شبات را تبریک گفته و استقبال کنند.

کابالات شبات با خواندن مزمور 29۲۹ -که اشاره به پذیرش الزامات شبت دارد- و بعد مزمور 93۹۳ به پایان می‌رسد. بسیاری گروه‌ها قسمتی را برای مطالعه در این مقام در نظر می‌گیرند مثل بامه مادلیکنی یا امار ریبی العازار و بعد از ان هم که زمان خواندن معاریو است برخی گروه‌ها می‌گویند ان مطالعات زمانش بعد از ادای معاریو است در بعضی گروه‌ها هم در اینجا خواندن قسمتی از زهر را تجویز می‌کنند که مجموعه‌ای است از کتب قبالایی.

بسیاری افراد در این زمان شبات را با وشمرو -ایات 16۱۶ و 17۱۷ از باب 31۳۱ خروج- جشن می‌گیرند. این یک سنت قبالایی لورانی است که در این زمان تورا بخوانند و تا پیش از قرن شانزدهم اتفاق نیم افتادو لذا در فرقه‌هایی که کمتر از قبالا تاثیر پذیرفته‌اند مثل یهمنی‌های بلدی و مخالفین قرائت سیدور اضافی بر اساس قبالا مثل پیروان ویلنا گون کمتر دیده می‌شود.

شحریت شبات با روزهای معمول هفنته زیاد فرفی نمی‌کند. فقط مزمور صدم مزمور لتودا حذف می‌شود چرا که در روزهای هیکل ییروشالاییم نمی‌شد قربانی شکرگزاری تقدیم کرد. اشکنازیم به جای ان مزامیر 19۱۹ و 34۳۴ و 90۹۰ و 91۹۱ و 135۱۳۵ و 136۱۳۶ و 33۳۳ و 92۹۲ و93و۹۳ را یم خوانند. سفاردیم دستورهای دیگری دارند مزامیر دیگری می‌خوانند و دو غزل دینی دیگر. در انتهای پسوکی دزیمرا دعای نیشمات خوانده می‌شود. دعاهای قبل از شمع مفصل تر می‌شوند و سرود ال ادون را هم که معمولاً گروهی خوانده می‌شود در بر می‌گیرد. چهارمین دعای شحریت امیدا با ییسمخ موشه شروع می‌شود. تومارر تورا از هخال خارج می‌شود و بخش هفتگی ان قرائت می‌شود و بعد هفتارا که گزینه‌ای از متون تورایی که شمال اعترا فبه سیزده اصل ایمان یهوی سات را می‌خوانند.

برخی گروه‌ها در زمستان –از سوکوت تا پسح- بعد از امیدا، بارخی نفشی یا مزامیر 104۱۰۴ و 120۱۲۰ تا 134۱۳۴ را می‌خوانند. در تابستان –از پسح تا روش هاشانا- هر شبات به جای بارخی نفشی یک بخش از عاووت خوانده می‌شود.

[[پرونده:JerusalemWailingWall.jpg|بندانگشتی|چپ|زنان یهودی در حال نماز خواندن در برابر دیوار غربی، دهه 1990۱۹۹۰]]

یهودیان هاردی و مدرن می‌گویند زنان نمی‌تواند امام نماز جماعت باشند اما یهودیان محافظه کار اعتقاد دارند امامت نماز بر مکلفین به نماز ممکن است و زنان مکلف نبوده اندنبوده‌اند با این حال زنان یهودی این دوران خود به صورت داوطلبانه این مسوولیت را پذیرفته اندپذیرفته‌اند لذا امامت نماز جماعت برایشان بلامانع است.