سازهای زهی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳:
زه‌صداها به دو دسته زخمه‌ای و مرکب تقسیم می‌شوند.<ref>مجموعهٔ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان فارسی تا پایان سال ۱۳۸۹.</ref>
:زه‌صداهای زخمه‌ای دسته‌ای از
:زه‌صداهای مرکب خانواده‌ای از زه‌صداها است با محملی برای زه‌ها و تشدیدکننده‌ای که جزء جدایی‌ناپذیر ساز است.
خط ۱۷:
! [[سازهای زهی زخمه‌ای|زخمه‌ای]]
| [[File:Armonici artificiali by punkettaro.gif|140px|گیتار]]
| valign=top | سازهای زهی زخمه‌ای با روشی نواخته می‌شوند که در آن با زخمه زدن با انگشت یا مضراب بر عامل مرتعش‌شونده صدا تولید می‌شود. بیشتر سازهای زهی زخمه‌ای از خانواده بربط‌ها هستند ازجمله [[گیتار]]، [[گیتار بیس]]، [[سی‌تار]]، [[بالالایکا]]، [[بانجو]]، و [[ماندولین]]. علاوه بر سازهای زهی زخمه‌ای، گاه در سازهای کمانه‌ای نیز به جای کمانه کشیدن، سیم‌ها با انگشت [[سبابه]] کشیده می‌شوند که به این روش، اجرای زخمه‌ای <sup>pizzicato یا plucked</sup> گفته می‌شود.نوعی اجرای زخمه‌ای که در آن از [[ناخن]] استفاده می‌شود زخمه‌ای ناخنی <sup>finger nail pizzicato</sup> نامیده می‌شود. نوعی اجرای زخمه‌ای که در آن زه با شدت به طرف بالا کشیده می‌شود و در بازگشت به دستهٔ ساز برخورد می‌کند زخمه‌ای شلاقی <sup>snap pizzicato یا Bartók pizzicato</sup> نام دارد. نوعی از اجرای زخمه‌ای نیز وجود دارد که با یکی از انگشتان دست چپ نواخته می‌شود و زخمه‌ای دست چپ نام دارد. [[سرش زخمه‌ای|سُرِش زخمه‌ای]] نوعی اجرای زخمه‌ای است که در آن هم‌زمان با زخمه دست راست، دست چپ با حرکت بر دسته ساز به بالا و پایین سرانیده می‌شود.
|-
! [[سازهای زهی کمانه‌ای|کمانه‌ای]]
| [[File:Hasht-Behesht Palace kamancheh.jpg|140px|کمانچه]]
| دسته‌ای از سازهای زهی که زه‌های آنها با استفاده از [[آرشه]] یا کمانه به صدا درمی‌آید سازهای کمانه‌ای نام دارند. عمل به صدا درآوردن زه‌های سازهای کمانه‌ای با کمانه را کمانه‌کشی می‌گویند. [[ویولن]] و [[کمانچه]] نمونه‌ای از سازهای زهی کمانه‌ای هستند. اگر حرکت کمانه از نوک به سمت پاشنه باشد به آن کمانه‌کشی چپ و اگر حرکت کمانه از [[پاشنه ساز|پاشنه]] به سمت نوک باشد به آن کمانه‌کشی راست می‌گویند. گاه به هنگام نواختن به جای زه کمانه از چوب کمانه استفاده می‌شود که به آن اجرای چوب‌کمانه‌ای <sup>col legno</sup> می‌گویند. اجرای چوب‌کمانه‌ای به دو صورت زنشی <sup>battuto</sup> (با زدن چوب کمانه بر روی سیم‌ها) یا کششی <sup>tratto</sup> (با کشیدن چوب کمانه بر روی سیم‌ها) انجام می‌شود. به هنگام نواختن، پس از گذری که به شکل زخمه‌ای یا هر شیوهٔ دیگری اجرا می‌شود، برای برگشت به کمانه‌کشی دستوری به نوازندگان داده می‌شود. این دستور
|-
! [[ساز کلیدی|ضربه‌ای]]
سطر ۳۹ ⟵ ۳۸:
== برخی اصطلاحات ==
* بر ِ دسته <sup>sul tasto, sulla tasteria</sup>: دستور یا شیوه‌ای در نواختن سازهای زهی با حرکت کمانه در نزدیکی یا بر روی رودسته
* برِ خرک <sup>sul ponticello</sup>: دستور یا شیوه‌ای در نواختن سازهای زهیِ زخمه‌ای و کمانه‌ای برای حرکت کمانه در نزدیکی خرک
سطر ۴۹ ⟵ ۴۶:
* منقطع <sup>détaché</sup>: اجرای نتها در سازهای زهی به‌طور جداازهم
== در موسیقی ایران ==
سازهای زهی زخمه‌ای موسیقی ایرانی * [[بربط]]
* [[تار]]
سطر ۶۴ ⟵ ۶۲:
* [[عود ایرانی]]
* [[غریبانه]]
* [[دیوان (ساز)|دیوان]]
* [[کرشمه (ساز)|کرشمه]]
* [[ساغر (ساز)|ساغر]]
سطر ۷۲ ⟵ ۷۰:
* [[بنجو]]
* [[بم‌صراحی]]
* [[صراحی (ساز)|صراحی]]
سطر ۸۰ ⟵ ۷۸:
* [[کمانچه باس]]
==
:موسیقی کلاسیک:
* [[گیتار]]▼
* [[ویلن]]
* [[ویولا]] یا ویلن آلتو
سطر ۸۶ ⟵ ۹۰:
* [[کنترباس]]
دیگر موسیقی‌های غربی:
▲== سازهای زهی (زخمه‌ای) موسیقی کلاسیک غربی ==
▲* هارپ ([[چنگ]])
▲* [[گیتار]]
▲== سازهای زهی موسیقی غربی ==
* [[بالالایکا]]
* [[دولسیمر]]
خط ۱۰۱:
* ویکی‌پدیای انگلیسی: سازهای زهی (موسیقی کلاسیک غربی)
http://en.wikipedia.org/wiki/String_section
*Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Stringed instruments". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press
{{پانویس}}
{{سازهای موسیقی ایرانی}}
| |||