یارانه: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴:
البته تعاريف ديگري نيز براي يارانه وجود دارد كه از ان جمله مي توان به دو مورد زير اشاره كرد:
[[بانک جهاني
http://www.mgtsolution.com/olib/752149908.aspx </ref▼
<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mgtsolution.com/olib/752149908.aspx |عنوان=يارانه | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
ديدگاه WTO [[سازمان تجارت جهاني]] در مورد يارانه: 2 عنصر اصلي در يارانه وجود دارد: 1- کمک مالي 2- نفع ؛ مطابق ماده يکم اگر دولت با يک رکن عمومي درون قلمرو يکي از اعضاء، اقدام به پرداخت کمک مالي به صنعتي بکند به نحوي که موجب نفع بردن صنعت از آن کمک مالي شود، يارانه اعطا شده است.
<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.mgtsolution.com/olib/752149908.aspx </ref |عنوان= يارانه| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
کمک هاي بلاعوض به توليدکنندگان و مصرف کنندگان برخي از کالاها و خدمات. پرداخت کمک مالي (يارانه) مي تواند دلايل مختلفي داشته باشد، مانند پايين نگه داشتن سطح قيمت (از طريق قدرت خريد واقعي خريداران) يا حفظ روند توليدي يک کالاي معين. يکي از خصوصيات عمده کمک مالي که با پرداخت هاي انتقالي از سوي دولت تفاوت دارد، آن است که در اغلب موارد هدف پرداخت از يارانه، حفظ قيمتهاي کالاها و خدمات نهايي، در سطحي پايين تر از هزينه تأمين عوامل توليد است. پرداخت يارانه مي تواند، از طريق تحريف قيمتهاي بازار و هزينه توليد، منجر به تخصيص نامطلوب منابع گردد. هرچند که اين امکان وجود دارد که اين اختلالات را جبران کند (از طريق آثار خارجي) و حتي مي توان از پرداخت يارانه در جهت حمايت از صنايع نوزاد استفاده کرد. اين امکان وجود دارد که با استفاده از ابزارهاي جايگزين که اثرات سوء يارانه را در بر ندارد جهت تحقق اين اهداف استفاده کرد، مانند حمايت مستقيم درآمدي از طريق نظام جمع آوري ماليات .
<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= قره باغيان|نام= مرتضي|کتاب=، فرهنگ سياست و بازرگاني انگليسي به فارسي | ناشر=، فرهنگ سياست و بازرگاني انگليسي به فارسي |سال=1371}}</ref>
Subsidy : کمک،کمک مالي ، اعانه، امداد، کمک مالي يا معادل آن که به يک خدمت داده شود گرچه از نگاه سود اين خدمت اقتصادي نباشد ولي از حيث رفاه عمومي لازم است. از بخشها و کمکهاي رايگان مالي که دولت به دستگاه تابعه ي خود به منظور کمک به يک خدمت عمومي مي دهد نيز به همين نام ياد مي شود.
<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی= فرهنگ|نام=منوچهر |کتاب= فرهنگ علوم اقتصادي انگليسي به فارسي| ناشر= انتشارات آزاده |سال=1363}}</ref>
بیشتر یارانه‌ها توسط [[دولت]] برای تولیدکنندگان یا توزیع‌کنندگان در یک [[صنعت]]، برای جلوگیری از رکودآن صنعت یا جلوگیری از افزایش قیمت تولیدات آن و یا برای ترغیب به استخدام نیروی کار بیشتر اعطا می‌شوند. مثال‌های آن یارانه‌هایی است که برای حمایت از [[صادرات]]، یا به‌منظور پایین نگه‌داشتن هزینهٔ زندگی برای برخی خوردنی‌ها، و یا برای افزایش تولید [[مزارع]] و رسیدن به [[خودکفایی]] در تولید غذا پرداخت می‌شوند.<ref>Todaro, Michael P. ; Smith, Stephen C. (2009). Economic Development (10th ed.). Addison Wesley. p. 839. ISBN 978-0-321-48573-1.</ref>
اگرچه از ديدگاه اوليه خرج کردن دولت از مبالغ بودجه عمومي کشور جهت افزايش قدرت خريد جامعه، نوعي عمل غيراقتصادي است (زيرا علاوه بر اينکه سودي براي دولت ندارد بلکه ضرر اقتصادي هم دارد)، اما در کل اين فرايند داراي نکات بسيار مثبتي است که مهمترين آن افزايش رفاه عمومي جامعه است.
سطر ۱۸ ⟵ ۲۸:
در دوران پس از جنگ نیز کشور ها به دنبال رشد و تئوسعه ی اقتصادی بودند از این رو ناگزیر به حمایت گسترده از تولیدها و تجارت محصولات خود دست زدند. این مسئله تا به امروز گسترش چشمگیری داشته است . در اغلب کشور های صنعتی در مورد محصولات کشاورزی ،یارانه فقط به تولید کنندگان تخصیص می یابد و نحوه پرداخت سوبسید به این شکل است که دولت با اعلام نرخ تضمینی برای محصولات کشاورزی که غالبا بالاتر از قیمت بازار است این محصولات را خریداری می کند
با به‌کارگیری این سیاست و بهبود در اقتصاد غرب، رفته‌رفته کنترل بخش سیاست‌گذاری مالی و پولی و ادارهٔ بخش عمومی اقتصاد به دولت واگذار شد و از همان دوران که همزمان با [[جنگ جهانی دوم]] بود، پرداخت یارانه به شکل امروزی شکل گرفت. حتی در دوران پس از جنگ هم که کشورها به اقتصاد روی آورده بودند و جنگ در قالب [[جنگ سرد]] ادامه داشت، با رشد و توسعهٔ اقتصادی، ناچار به پشتیبانی گسترده از تولید و تجارت محصولاتشان بودند که تا امروز نیز ادامه داشته‌است.
<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.ues.ac.ir/files/education/Amozesh/academicians/tak_roosta/HomeWork/EconomicPerncipals/yarane___ghasemi.pdf |عنوان= يارانه subsidy| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
=== تاریخچه یارانه در ایران ===
یارانه به مفهوم کنونی ان ازدهه چهل وارد اقتصاد ایران شد اما تا پیش از ان نیز برخی قوانین و دستور العمل ها، مصداق هایی جزئی از یارانه بودند هرچند که ماهیتا تفاوت های اشکاری با یارانه کنونی داشته است . در زیر اشاره مختصربه این فعالیت ها می شود.
سطر ۲۶ ⟵ ۳۶:
سال 1311:دخالت مستقیم دولت در عرضه و تقاضا (تولید ): تصویب قانون جهت تاسیس [[سیلو]] در تهران به منظور خرید و ذخیره ی گندم توسط سازمان غله ،برای مقابله با کمبود احتمالی .
سال 1315: بارندگی خوب باعث افزایش عرضه و در نتیجه باعث کاهش قیمت گندم شد. سازمان غله نیز خرید گندم باقیمتی بالاتر ازقیمت بازار برای حمایت از کشاورزان را در دستور کار خود قرار داد و تا سال 1321 نیز دولت دو هدف حمایت از کشاورزان ،تهیه و ذخیره گندم و تهیه ی نان ارزان برای مصرف کنندگان کم در امد را در دستور کار قرار داد که این امر موجب شد تا مالکین بد ترین نوع گندم را به دولت بفروشند و نوع خوب ان را در بازار ازاد عرضه کنند.
[[جنگ جهانی اول]] : اولین نظام سهمیه بندی یارانه در ایران
نان مهمترین کالای آن دوران بود که در نظام سهمیه بندی قرار گرفت. گوشت وگندم یارانه اندکی رابه دلیل رشد اقتصادی متعادل به خود اختصاص دادند .
سطر ۳۱ ⟵ ۴۳:
همزمان با افزایش قیمت نفت در 1354حجم عملیات های عمرانی افزایش پیدا کرد و درامد افراد زیاد شد ، که به موجب این افزایش تقاضا برای کالاهای مصرفی زیاد شد در نتیجه به علت نداشتن صنایع زیر بنایی برای پاسخگویی به تقاضا دولت واردات کالا ها را تسریع کرد .
در سال 53 با افزایش صد درصدی واردات کالاها ی مورد نیاز ونیز محدودیت تاسیسات بندری و در نتیجه تاخیر در تحویل کالا های مورد تقاضا تورم داخلی در کشور را به دنبال داشت . و به دنبال افزایش قیمت ها صندوق حمایت از مصرف کننده تاسیس شد. یکی از اهداف این صندوق تمرکز درامور مربوط به پرداخت سوبسید بود. و در 14 مرداد سال 56 وظایف قانونی صندوق حمایت از مصرف کنندگان به سازمان حمان از مصرف كنندگان تولیدکنندگان واگذار شد . در سال هاای 1358 و 1359 حجم فعالیت این سازمان بسیار محدود بود و قیمت گذاری توسط ستاد بسیج اقتصادی دادگاه های نظام صنفی و کمیته امور سنفی صورت می گرفت . و در این سال ها بهای کالال و خدمات مصرفی 4/11 و 5/23 درصد افزایش یافت .
در 1360 به علت محدودیت های اقتصادی که از پیامد های جنگ تحمیلی و تحریم اقتصادی بود عرضه یی کالا ها و خدمات دچار نوسانات زیادی شد به همین دلیل از این سال قیمت گذاری کالاها وارداتی و نیز تولیدات داخلی ضروری توسط سازمان حمایت از از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به مرحله اجرا در امد.
با وجود مشکلات بسیار طی سال های 1360-1364 به علت واردات وسیع کالاها وسهمیه بندی کالاهای اساسی به وسیله طرح کوپن و نیز پرداخت سوبسید ؛ از شتاب تورم کاسته شد و روند صعودی قیمت ها به طور قابل ملاحضه ای کاهش پیدا کرد . طی سال های 1365-1367و درنتیجه لزوم استفاده از ارز صادراتی و ازاد ، قیمت بسییاری از اقلام تولیدات داخلی حدود 2 تا 3 برابر افزایش پیدا کرد .
و در سال 1368 دولت برای حمایت از اقشار آسیب پذیر پرداخت یارانه را در دستور کار قرار داد. بین سال های 1368 تا 1372میزان پرداخت یارانه دولت بر حسب قیمت اسمی به طور متوسط 7/86درصد رشد داشت .
و در نیمه دوم سال ۱۳۸۹ [[هدفمندسازی یارانه‌ها در ایران|طرح هدفمندی یارانه‌ها]] اجرا گردید که طبق آن یارانه‌ها از تزریق مستقیم به بازار و صنایع به پرداخت نقدی تغییر شکل داد.
<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.modiriran.ir/modules/article/view.article.php/592 |عنوان=يارانه چيست | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
== طبقه‌بندی ==
یارانه‌ها را می‌توان به شکل‌های مختلفی طبقه‌بندی کرد<ref name="banki">{{یادکرد وب| نشانی = http://banki.ir/danestaniha/214-general/2270-subsid| عنوان = یارانه چیست | تاریخ بازدید = ۲۱ خرداد ۱۳۸۹| تاریخ = | ناشر = بانکی | زبان = فارسی}}</ref>:
از نظر دسته بندی در حساب های مالی یارانه در دو دسته ی مستقیم و غیر مستقیم طبقه بندی می شود.
سطر ۴۵ ⟵ ۶۱:
ب: یارانه ی غیر مستقیم
یارانه ی غیر مستقیم یارانه ای است که بابت ثابت نگه داشتن قیمت مصرف کننده یا تضمین قیمت تولید کننده اختصاص می یابد . این نوع یارانه جنبه ی کالایی دارد و گیرندگان ان متعددد هستند .
همچنین یارانه ها از منظر مرحله ای که کالا و خدمت مشمول یارانه می شود به سه دسته تقسیم می شوند :یارانه ی تولیدی ، یارانه مصرفی ،یارانه ی خدماتی
1)یارانه ی تولیدی :
سطر ۵۳ ⟵ ۷۰:
یارانه ی خدماتی عبارت است از برخی کمک های دولت به موسسات و شرکت های خدمات عمومی که خدمات خود را با قیمتی کمتر از هزینه ی تمام شده به مصرف کنندگان عرضه می نمایند . به بیان دیگر یارانه ی خدماتی یارانه ای است که دولت به منظور کاهش برخی از هزینه های خدماتی برای مصرف کنندگان ، به پاره ای از خدمات عمومی پرداخت می کنند. این قبیل خدمات بیشتر در بر گیرنده یخدمات عمومی شهری است .
یارانه هابر اساس اینکه در قانون بودجه ی کشور به طور مشخص ذگر شده یا به طور ضمنی لحاظ می شوند، به دو دسته ی آشکار و پنهان تقسیم می شوند .
و از نظر اینکه چگونه در جامعه توزیع می شوند به سه گروه یارانه ی باز(مثل يارانه ي بنزين قبل از سهميه بندي كه بدون محدوديت ، به ميزان متفاوت و بسته به اينكه هر كس چه مقدار مصرف كند در اختيار همه قرار مي گرفت . ) ، یارانه ی سرانه(يارانه ي سرانه :مثل يارانه كالاهاي كالابرگي كه به شكل محدود و مشخص وبه طور مساوي و برابر در ميان همه ي افراد جامعه توزيع مي شود .) و یارانه ی هدفمند(مثل يارانه به شكل بن ها و كالا برگي هايي كه به گروه هاي مشخصي از افراد جامعه مانند كارگران ،كارمندان ،ازكار افتادگان و مستمري بگيران پرداخت مي شود) تقسیم می شوند.
<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://vcmdrp.tums.ac.ir/files/financial/yaraneh.pdf |عنوان= آشنايي مقدماتي با طرح هدفمندي يارانه ها| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی= }}</ref>
يكي از عمده ترين موارد يارانه باز يا يارانه بر بازار را دولت از طريق تعيين قيمت كمتر از قيمت واقعي انجام مي دهد. از انجا كه خود دولت عرضه كننده چنين كالاها و خدمات عمومي وخصوصي است ، وكنترل عرضه در دست دولت است ، تعادل در بازار مربوطه به وجود آمده و منجر به ايجاد بازار غير رسمي نخواهد شد . به عبارات ديگردولت در حد تقاضاي موجود در قيمت هاي تعيين شده مبادرت به عرضه ي كالا يا خدمت مورد نظر مي نمايد .
سطر ۷۵ ⟵ ۹۴:
== منابع ==
http://www.
(مرتضي قره باغيان، فرهنگ سياست و بازرگاني انگليسي به فارسي، چاپ اول، تهران، موسسسه خدمات فرهنگي، 1371، ص775)
(منوچهر ،فرهنگ علوم اقتصادي انگليسي به فارسي ، چاپ چهارم ، تهران ،انتشارات آزاده ،1363)
http://www.saylor.org/site/wp-content/uploads/2012/06/Subsidy.pdf▼
http://www.economist.com/economics-a-to-z?query=subsidy%20Economist.com]
http://banki.ir/danestaniha/214-general/2270-subsid
سطر ۸۱ ⟵ ۱۱۰:
http://www.ues.ac.ir/files/education/Amozesh/academicians/tak_roosta/HomeWork/EconomicPerncipals/yarane___ghasemi.pdf
http://www.
http://banki.ir/danestaniha/214-general/2270-subsid
http://vcmdrp.tums.ac.ir/files/financial/yaraneh.pdf
سطر ۸۹ ⟵ ۱۱۸:
(كتاب اقتصاد بخش عمومي(ماليات ها) دكترجمشيد پژويان ،انتشارات جنگل،چاپ ششم،صفحه196تا197)
▲http://www.saylor.org/site/wp-content/uploads/2012/06/Subsidy.pdf
{{پانویس}}
[[رده:گرنت]]
| |||