|
'''''پم‌باک''''' معروف‌ترین استاندارد جهانی در [[مدیریت پروژه]] است و رایج‌ترین معیار برای شکل‌دهی و ارزیابی سیستم‌های مدیریت پروژه به شمار می‌رود. بسیاری از رایج‌ترین تعاریف، اصطلاح‌ها و طبقه‌بندی‌هایی که امروزه در مدیریت پروژه به کار می‌روند از این استاندارد برداشت شده‌اند. به عبارت دیگر، پم‌باک زبان مشترکی جهانی در مدیریت پروژه است.
عبارت پم‌باک {{انگلیسی|PMBOK}} مخفف ''Project Management Body Of Knowledge'' است و در [[فارسی]] به گستره دانش مدیریت پروژه، پیکره دانش مدیریت پروژه یا به صورت ساده‌تر به [[دانش مدیریت پروژه]] ترجمه شده است. منظور از ''Body Of Knowledge'' مجموعه‌ای جامع از اطلاعات و مهارت‌هاست که یک حرفهحرفه را شکل می‌دهند.
== تاریخچه ==
پم‌باک را موسسه‌ای بین‌المللی و غیر انتفاعی با نام [[موسسه مدیریت پروژه]] {{انگلیسی|PMI}} تدوین کرده است. این [[استاندارد]] با تلاش گروه بسیار بزرگی از دست‌اندرکاران مدیریت پروژه گردآوری شده و مبنای تدوین آن نیز الگوهای موفق و تجربه‌های این اشخاص بوده است و نه تئوری محض.
اولین پیش‌نویس استاندارد در سال [[۱۹۸۷ میلادی]] و اولین نسخه نهائی در سال [[1996 میلادی]] تهیه شد و نسخه‌های بعدیمختلف هر چهار سال یکبار وآن در سال‌های بعد 2000,2004,2008 میلادی منتشر شدند. آخرین نسخه آن، یعنی نسخه 5،۴، در اواخر سال 2012۲۰۰۸ منتشر گردید.
این استاندارد به ده ها زبان زنده دنیا ترجمه شده و بعنوان یک منبع معتبر جهانی در بیش از 50 کشور مورد استناد و استفاده متخصصین پروژه و مدیریت پروژه قرار می گیرد. اولین برگردان این استاندارد به زبان فارسی و در ایران انجام شده است.
این استاندارد اولین بار در [[سال 1377]] توسط دکتر حمید آلادپوش به زبان فارسی ترجمه و توسط انتشارات حامی پروژه به چاپ رسیده است. این کتاب هم اکنون یکی از منابع اصلی امتحانات ورودی کارشناسی ارشد در دانشگاه های ایران می باشد.
== محتوای استاندارد ==
استاندارد پم‌باک ۴۲ فرایندفرآیند برای مدیریت پروژه معرفی می‌کند. ۴۲ نوع کاری که برای مدیریت هر نوع پروژه‌ای کافی است. در پم‌باک و اکثر استانداردهای دیگر، مدیریت پروژه از جنبه‌های تخصصی پروژه جدا می‌شوند، زیرا الگوی موفق این است که مدیر پروژه خود را درگیر مسایل تخصصی پروژه نکند. به خاطر این انتزاع، امکان شکل دادن به چهارچوبی کلی که برای هر نوع پروژه قابل استفاده باشد به وجود می‌آید.
برخی از فرایندهافرآیندها اختیاری و اکثر آن‌ها اجباری هستند. تیم مدیریت پروژه باید [[فرایند|فرایندهاییفرآیند]]هایی که برای پروژه لازم هستند را در ابتدای کار مشخص کند و تعیین کند که هرکدام از آن فرایندهافرآیندها به چه ترتیب در پروژه اجرا خواهند شد. در پم‌باک راهنمایی‌های زیادی در مورد هر فرایندفرآیند وجود دارد، ولی این راهنمایی‌ها برای عملیاتی ساختن آن‌ها کافی نیست و به همین خاطر شکل دادن به یک سیستم مدیریت پروژه کامل نیاز به [[تجربه]] و [[دانش|دانشی]]ی تکمیلی دارد که انتظار می‌رود در تیم مدیریت پروژه وجود داشته باشد.
۴۲ فرایندفرآیند مدیریت پروژه پم‌باک به دو شکل دسته‌بندی می‌شوند تا درک آن‌ها برای مخاطب ساده‌تر باشد. یک دسته‌بندی بر اساس گروه‌های فرایندیفرآیندی و دسته‌بندی دیگر بر اساس حوزه‌های دانش است.
== گروه‌های فرایندیفرآیندی ==
گروه‌های فرایندی،فرآیندی، فرایندهایفرآیندهای پم‌باک را بر اساس توالی مفهومی آن‌ها دسته‌بندی می‌کنند. در پم‌باک ۵ گروه فرایندیفرآیندی وجود دارد:
* ''گروه فرایندیفرآیندی آغازش''، که برخی کارهای اولیه که برای شروع پروژه لازم هستند را انجام می‌دهد.
* ''گروه فرایندیفرآیندی برنامه‌ریزی''، که برنامه‌ریزی پروژه را به عهده دارد.
* ''گروه فرایندیفرآیندی اجرا''، که اجرای برنامه‌های پروژه را به عهده دارد.
* ''گروه فرایندیفرآیندی نظارت و کنترل''، که مطابقت اجرا و برنامه را ارزیابی می‌کند.
* ''گروه فرایندیفرآیندی خاتمه''، که برخی کارهای پایانی پروژه را انجام می‌دهد.
پس از آغازش پروژه، [[برنامه‌ریزی]] آغاز می‌شود. فقط بعد از این‌که برنامه‌ریزی اولیه پایان یابد می‌توان اجرای پروژه را شروع کرد. برنامه‌ریزی پروژه همچنان به کار خود ادامه می‌دهد تا همراه با اجرای پروژه دایماًدایما برنامه‌ها را بازنگری، اصلاح و تدقیق کند. گروه فرایندیفرآیندی نظارت و کنترل همزمان با برنامه‌ریزی و اجرا کار می‌کند و وظیفه اصلی آن ارزیابی مطابقت اجرا و برنامه‌ریزی و پیشنهاد دادن اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه است. در نهایت پس از این‌که کارهای پروژه تمام شوند، تعدادی فرایندفرآیند برای خاتمه دادن به پروژه و تحویل رسمی آن انجام می‌شود.
اگر پروژه به چند فاز تقسیم شده باشد، تمام گروه‌های فرایندیفرآیندی برای تک تک فازها تکرار می‌شوند.
هیچکدام از گروه‌های فرایندیفرآیندی را نمی‌توان حذف کرد.
== حوزه‌های دانش ==
دومین دسته‌بندی فرایندهافرآیندها بر اساس حوزه‌های دانش است. حوزه‌های دانش فرایندهافرآیندها را بر اساس نوع مهاتی که نیاز دارند تقسیم می‌کنند.
حوزه‌های دانش پم‌باک از این قرارند:
1-حوزه دانش مدیریت یکپارچگی پروژه
2-حوزه دانش مدیریت محدوده کارگستره پروژه
3-حوزه دانش مدیریت زمان پروژه
4-حوزه دانش مدیریت هزینه پروژه
5-حوزه دانش مدیریت کیفیت پروژه
9-حوزه دانش مدیریت تدارکات پروژه
10- حوزه دانش مدیریت ذینفعان پروژه (به تازکی و در نشر پنچم در سال 2012 اضافه شده)
در هر حوزه یکی از موضوعات مدیریت پروژه مدیریت می‌شوند. به عنوان مثال در حوزه مدیریت زمان شیوه مدیریت زمان مشخص می‌شود (شیوه برنامه‌ریزی، ارزیابی، گزارش‌دهی و ...)، برنامه زمان‌بندی تهیه می‌شود، وضعیت زمانی واقعی و برنامه‌ریزی شده پروژه مقایسه می‌شوند، در صورت وجود انحراف اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه پیشنهاد می‌شوند و ...
== منابعمنبع ==
{{پانویس}}
[http://www.khorramirad.com/index.php?id=771 معرفی استاندارد پم‌باک]
* [http://www.bazchamran.ir/category/50 مدیریتمديريت پروژه]
<!-- white paper -->
[[رده:آثار ۱۹۸۷ (میلادی)]]
[[رده:کتاب‌های ۱۹۹۶ (میلادی)]]
[[رده:کتاب‌های ۲۰۱۳ (میلادی)]]
[[رده:مدیریت پروژه]]
| 